Πρόσφατη νομολογία
5 Απρ 2021
ΕΔΔΑ Ματάλας κατά Ελλάδας της 25.03.2021: Καταδίκη διευθύνοντος συμβούλου εταιρείας για αρνητικά σχόλιά του κατά δικηγόρου παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης
Άρθρα 10, 41 ΕΣΔΑ
Ο προσφεύγων είναι Έλληνας υπήκοος που γεννήθηκε το 1968 και κατοικεί στην Κηφισιά (Ελλάδα). Το 2007 ο προσφεύγων διορίστηκε Διευθύνων Σύμβουλος της AGROGI A.E. Ζήτησε από όλους τους υπαλλήλους να του παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες Η Λ.Π., δικηγόρος, ενημέρωσε προφορικά τον προσφεύγοντα για τις νομικές υποθέσεις που εκκρεμούν εναντίον της εταιρείας. Ο προσφεύγων, αμφισβητώντας την ακρίβεια αυτών των πληροφοριών, απομάκρυνε την Λ.Π. από τη θέση της και έλαβε άλλα σχετικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης επιστροφής φακέλων νομικών υποθέσεων. Αφού φερόταν να μην έχει ενημερωθεί πλήρως για τις εκκρεμείς νομικές υποθέσεις κατά της εταιρείας, ο προσφεύγων απέστειλε εξώδικη όχληση στην οποία δήλωνε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «Καταδικάζουμε την αντιεπαγγελματική και αντίθετη προς τα χρηστά ήθη συμπεριφορά που επιδείξατε στην εταιρεία μας… [δείχνοντας] κακόβουλη πρόθεση εκ μέρους σας να βλάψετε τα συμφέροντα της εταιρείας… Οι πληροφορίες που μας παρείχατε μέχρι στιγμής είναι ελλιπείς και εσφαλμένες». Στις 22 Απριλίου 2008, η Λ.Π. κατέθεσε έγκληση εναντίον του προσφεύγοντος, κατηγορώντας τον για συκοφαντική δυσφήμιση εις βάρος της. Ο προσφεύγων κρίθηκε ένοχος σε πρώτο και σε δεύτερο βαθμό. Κατόπιν, ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αίτηση αναίρεσης του προσφεύγοντος, σε βάρος του οποίου τελικώς επιβλήθηκε αμετάκλητα ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή. Στηριζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι η ποινική καταδίκη του για συκοφαντική δυσφήμιση παραβίασε τα δικαιώματά του. Η προσφυγή του κατατέθηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στις 4 Ιανουαρίου 2018.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος ισοδυναμούσε με «παρέμβαση της δημόσιας αρχής» στο δικαίωμα του στην ελευθερία έκφρασης. Διαπίστωσε ότι η παρέμβαση είχε προβλεπόταν από το νόμο, ενώ έθεσε το ερώτημα εάν ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία». Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η κατηγορία σε βάρος της Λ.Π. για αντιεπαγγελματική και κακόβουλη συμπεριφορά θα μπορούσε να βλάψει τη φήμη και την καριέρα της. Συνεπώς, το Δικαστήριο έπρεπε να σταθμίσει το δικαίωμα σεβασμού της φήμης της με το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης του προσφεύγοντος. Το ΕΔΔΑ επισήμανε ότι οι επικρίσεις σε βάρος της Λ.Π. είχαν χαρακτηριστεί ως «γεγονότα» από τα εθνικά δικαστήρια χωρίς να όμως παρέχουν πειστική αιτιολογία. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι αυτές οι αναφορές στην εξώδικη όχληση που απεστάλη από τον προσφεύγοντα αποτελούσαν αξιολογικές κρίσεις οι οποίες στηρίζονταν σε πραγματικά περιστατικά. Τα σχετικά επιχειρήματα του προσφεύγοντος δεν είχαν εξεταστεί επαρκώς από τα εθνικά δικαστήρια. Το ΕΔΔΑ επίσης υπογράμμισε ότι η γλώσσα που είχε χρησιμοποιηθεί στην εξώδικη όχληση ήταν ήπια και όχι προσβλητική. Επιπλέον, η εξώδικη όχληση είχε αποσταλεί ιδιωτικά και ο προσφεύγων δεν είχε δημοσιεύσει ούτε είχε θέσει με άλλο τρόπο τους ισχυρισμούς του στη διάθεση του κοινού και, επομένως, οι ισχυρισμοί του θα μπορούσαν να είχαν περιορισμένο μόνο αντίκτυπο για την υπόληψη της Λ.Π.. Το Δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη το πλαίσιο -μια συνεχιζόμενη διαφορά που αφορούσε τον προσφεύγοντα- στο οποίο είχαν διατυπωθεί τα σχόλια και δεν αξιολόγησαν οποιαδήποτε βλάβη στην υπόληψη της Λ.Π.. Συνολικά, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η φύση και το πλαίσιο του επίμαχου κειμένου δεν θα έπρεπε να είχαν ως συνέπεια την επιβολή ποινής φυλάκισης, έστω και με αναστολή, καθώς η κύρωση είχε αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης. Το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης και, περαιτέρω, ότι η Ελλάδα οφείλει να καταβάλει στον προσφεύγοντα 9.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4.200 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
Ολόκληρο το κείμενο της απόφασης στα αγγλικά είναι διαθέσιμο εδώ.
