ΣτΕ 838/2015 Τμ.ΣT’

Προεδρεύων: Αθ. Ράντος, Αντι/δρος
Εισηγήτρια: Κ. Μαρίνου, Πάρεδρος

Αξίωση αποζημίωσης για παράνομη παράλειψη διορισμού υποκείμενη σε διετή παραγραφή

Νομικές διατάξεις: Άρθρα 90 παρ. 3 ν. 2362/1995, 105 ΕισΝΑΚ

Απόσπασμα

Από την προπαρατεθείσα διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995 προκύπτει, κατά την κρατήσασα στο Τμήμα γνώμη, ότι οι οιασδήποτε φύσεως μισθολογικές αξιώσεις των υπαλλήλων ή πάσης φύσεως προσωπικού κατά του Ελληνικού Δημοσίου, είτε αυτές βασίζονται σε παρανομία των οργάνων αυτού είτε στις διατάξεις για αδικαιολόγητο πλουτισμό, δηλαδή είτε πρόκειται για ευθεία αγωγή κατά του Δημοσίου, είτε για αγωγή αποζημιώσεως κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, εξαιτίας παραλείψεως οφειλομένης νόμιμης ενέργειας οργάνων του Δημοσίου, ως προϋποθέσεως για τη θεμελίωση των σχετικών αξιώσεων, υπόκεινται σε διετή παραγραφή, η οποία, όσον αφορά τη διαφοροποίηση αυτής από τη γενικά προβλεπόμενη για όλες τις άλλες χρηματικές αξιώσεις κατά του Δημοσίου, πενταετή παραγραφή, τόσο στην παράγραφο 1 του άρθρου 90 όσο και στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 86 του ιδίου νόμου, δεν αντίκειται στην από το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της ισότητας (βλ. ΑΕΔ 1/2012). Μειοψήφησαν οι Πάρεδροι της συνθέσεως, οι οποίοι διατύπωσαν την γνώμη ότι οι αξιώσεις προσωπικού που δεν ανήκει στο Δημόσιο, λόγω παραλείψεως οργάνων του τελευταίου να προβούν σε οφειλόμενη ενέργεια διορισμού τους, δεν υπάγονται στην εν λόγω διετή παραγραφή αλλά υπόκεινται στην γενικά προβλεπόμενη από τις ως άνω διατάξεις πενταετή παραγραφή. […]

Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι, εφόσον κατά νόμο η όλη διαδικασία διορισμού σε θέση γραμματέα Κοινότητας κινείται και τελειούται με πρωτοβουλία και ευθύνη της ενδιαφερόμενης Κοινότητας και εφόσον ο Νομάρχης, ασκών εποπτεία, ενεργεί για την εξυπηρέτηση των αναγκών και των συμφερόντων της Κοινότητας, η εκ των πράξεων ή παραλείψεων αυτού ευθύνη προς αποζημίωση βαρύνει όχι το Δημόσιο αλλά τον οικείο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης. Πλην, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, την επίδικη αξίωσή της προς αποζημίωση η αναιρεσίβλητη θεμελίωσε στην αμετακλήτως ακυρωθείσα ως παράνομη παράλειψη του τότε Νομάρχη Ρεθύμνης ως κρατικού οργάνου να προβεί στις νόμιμες ενέργειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας διορισμού της, από τη συγκεκριμένη δε αυτή ακυρωτική κρίση παρήχθη δεδικασμένο, το οποίο δέσμευε το δικάσαν δικαστήριο της αγωγής αποζημιώσεως. Επιπλέον δε, κατά τα προκύπτοντα από τις προπαρατεθείσες διατάξεις, η αρμοδιότητα των Νομαρχών περί ασκήσεως εποπτείας επί των ΟΤΑ πρώτου βαθμού περιήλθε, μετά την κατάργηση των Νομαρχών και των νομαρχιακών υπηρεσιών κατά τα άνω, όχι στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις αλλά στους Περιφερειακούς Διευθυντές, παραμένουσα αρμοδιότητα κρατικού οργάνου. Επομένως, ευθύνη προς αποζημίωση υπείχε πράγματι εν προκειμένω το αναιρεσείον Δημόσιο, όπως νομίμως έκρινε το δικάσαν Εφετείο, πρέπει δε ο ανωτέρω λόγος αναιρέσεως να απορριφθεί ως αβάσιμος (βλ. ΣτΕ 305/2010).

Προβάλλεται περαιτέρω ότι η παράλειψη της τότε Κοινότητας […] να διορίσει αναδρομικώς την αναιρεσίβλητη στην επίδικη θέση από τότε που ο Νομάρχης όφειλε να είχε δημοσιεύσει την αρχική πράξη διορισμού της, ώστε να της καταβληθούν με τον τρόπο αυτό αναδρομικώς και οι αναλογούσες αποδοχές, διέκοψε την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της ζημιογόνου αυτής παραλείψεως και της επελθούσης ζημίας, με αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση το αναιρεσείον Δημόσιο να μη βαρύνεται με την υποχρέωση αποζημιώσεως της αναιρεσίβλητης. Ο λόγος, όμως, αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, κατά τα ήδη εκτεθέντα, εφόσον δεν εκδόθηκε τελικώς πράξη διορισμού της αναιρεσίβλητης στην επίμαχη θέση με αναδρομική ισχύ, δεν διασπάσθηκε καθ’ οιονδήποτε τρόπο ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ακυρωθείσης αρχικής παραλείψεως του Νομάρχη Ρεθύμνης να ολοκληρώσει τη διαδικασία διορισμού της και της επελθούσης σε βάρος της ζημίας από την απώλεια των αντίστοιχων αποδοχών (πρβλ. ΣτΕ 305/2010).

Τέλος, προβάλλεται ότι οι αξιώσεις της αναιρεσίβλητης, οι αναγόμενες στα έτη 1995 έως και 1998 έχουν υποκύψει στη διετή παραγραφή του άρθ. 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995 ενόψει και του ότι ο μισθός των δημοσίων υπαλλήλων καταβάλλεται την 1η και την 16η κάθε μήνα. Κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, ο λόγος αυτός προβάλλεται, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα στη σκέψη 4, βασίμως, και πρέπει να γίνει δεκτός. Κατά την γνώμη, όμως, των Παρέδρων, η επίδικη αξίωση της αναιρεσίβλητης, η οποία δεν είναι υπάλληλος του Δημοσίου, κατ’ αυτού, αφορά αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, λόγω της παράνομης παράλειψης των οργάνων του Δημοσίου να ολοκληρώσουν τη διαδικασία διορισμού της σε οργανική θέση υπαλλήλου της τότε Κοινότητας […] του ν. Ρεθύμνης και συνεπώς, ως προς την παραγραφή της αξιώσεως αυτής εφαρμοστέα είναι η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995, που προβλέπει πενταετή παραγραφή για τις αξιώσεις κατά του Δημοσίου. Συνεπώς, κατά τη γνώμη αυτήν, ορθά έκρινε το δικάσαν Διοικητικό Εφετείο ότι η επίδικη αξίωση της αναιρεσίβλητης υπόκειται στην πενταετή παραγραφή του άρθρου 90 παρ. 1 του ανωτέρω νόμου 2362/1995 και συνεπώς, ότι η αξίωση αυτή, που αφορά το χρονικό διάστημα από 1.1.1995 έως 20.7.2000, δεν είχε υποπέσει σε παραγραφή κατά την άσκηση της αγωγής της αναιρεσίβλητης στις 29.12.2000, θα έπρεπε δε, κατά τη γνώμη αυτή, να απορριφθεί ο περί του αντιθέτου λόγος αναιρέσεως. Λόγω, όμως της σπουδαιότητος του ως άνω ζητήματος και της υπάρξεως αντιθέτου νομολογίας (βλ. ΣτΕ 2305/2013, 75/2014), το Τμήμα κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει, κατά το μέρος αυτό, να παραπεμφθεί ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως αυτού.

(Απορρίπτει την αίτηση αναίρεσης εν μέρει, παραπέμπει την υπόθεση κατά τα λοιπά ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως του Τμήματος)