ΔΕφΘεσ 757/2024 - Πλήρες κείμενο

Πρόεδρος: Βασίλειος Καφτεράνης, Πρόεδρος Εφετών
Εισηγήτρια: Ιωάννα Γρηγοροπούλου
Δικηγόροι: Στυλιανός Μαυρίδης, Νικόλαος Πρίτσινας (ΝΣΚ)

Έκπτωση αναδόχου από σύμβαση προμήθειας∙ περίπτωση επίκλησης λόγων ανωτέρας βίας για τη μη παράδοση των υπό προμήθεια προϊόντων (μεγάλες αυξήσεις, οι οποίες οφείλονται στην πανδημία του κορονοϊού (COVID-19), στην ενεργειακή κρίση και στην εμπόλεμη σύρραξη στην Ανατολική Ευρώπη, στην απρόοπτη και διπλή νομοθετική αύξηση του κατώτατου μισθού και του ημερομισθίου, η οποία συνεπάγεται την άμεση αύξηση του εργατικού κόστους), οι οποίοι προφανώς υπερβαίνουν κατά πολύ τον όποιον επιχειρηματικό κίνδυνο είχε ευλόγως αναλάβει με την προσφορά της προσφεύγουσας και καθιστούν την εκτέλεση του έργου για την εταιρία δραματικά πιο δαπανηρή, υπέρμετρα επαχθή και ζημιογόνα, ενώ ταυτόχρονα καταλύουν πλήρως την ισορροπία μεταξύ παροχής και αντιπαροχής σε βάρος της εταιρίας, κατά πλήρη ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίου επί του οποίου καταρτίστηκε η σύμβαση∙ δεν προκύπτει ότι η προσφεύγουσα ανέφερε εγγράφως, και μάλιστα μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από τότε που συνέβησαν, τα περιστατικά που, κατά την κρίση της συνιστούν την προβαλλόμενη ανωτέρα βία, προσκομίζοντας στην αναθέτουσα αρχή τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία, καθόσον κάποια από αυτά προέκυψαν πριν την υπογραφή της σύμβασης∙ η προσφεύγουσα, η οποία φέρει το σχετικό βάρος, δεν απέδειξε, με την επίκληση και προσκόμιση συγκεκριμένων στοιχείων, ότι συνέτρεξε στην περίπτωσή της εξαιρετικό γεγονός, ικανό να τεκμηριώσει τη συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής των άρθρων 388 και 288 Α.Κ. και μάλιστα σε βαθμό που υπερβαίνει, κατά τις αρχές της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τον επιχειρηματικό κίνδυνο, τον οποίο, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είχε αναλάβει ώστε, τυχόν, να κριθεί ότι δεν υφίσταται υπαιτιότητά της για τη μη εκτέλεση της σύμβασης.

Νομικές διατάξεις: άρθρα 2, 202, 203, 206, 208, 221 ν. 4412/2016, 288, 388 ΑΚ

Αριθμός απόφασης: 757/2024

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ Δ' ΤΡΙΜΕΛΕΣ

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 20 Ιουνίου 2023, με Δικαστές τους: Βασίλειο Καφτεράνη, Πρόεδρο Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων, Ιωάννα Γρηγοροπούλου (εισηγήτρια) και Σοφιανό Μπέλλο, Εφέτες Διοικητικών Δικαστηρίων, και γραμματέα την Ελένη Παναγιώτου, δικαστική υπάλληλο,

για να δικάσει την από 29.7.2022 (με αριθ. καταχ. ΠΡ …/2022) προσφυγή,

Της εταιρίας με την επωνυμία «... ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ» και τον διακριτικό τίτλο «... Α.Ε.», που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, (οδός …, αριθ. …), και εκπροσωπείται νόμιμα, για την οποία παραστάθηκε ο πληρεξούσιος δικηγόρος Στυλιανός Μαυρίδης,

κατά του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται, εν προκειμένω, από τον Υπουργό Οικονομικών, για το οποίο παραστάθηκε ο Πάρεδρος του Ν.Σ.Κ. Νικόλαος Πρίτσινας.

Οι διάδικοι ζήτησαν όσα αναφέρονται στα Πρακτικά.

Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα.

Σκέφτηκε κατά το νόμο.

Η κρίση του είναι η εξής:

1. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το αναλογούν παράβολο (βλ. σχετ. … κωδικός πληρωμής e-παραβόλου) η προσφεύγουσα Α.Ε. εταιρία, η οποία προήλθε από μετατροπή της ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «... & ΣΙΑ Ο.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «... Ο.Ε.», ζητεί να ακυρωθεί η …/19.7.2022 απόφαση του Προϊσταμένου του Γραφείου Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, με την οποία απορρίφθηκε ως αβάσιμη η από 1.7.2022 διοικητική προσφυγή της που άσκησε κατά της ΥΠΠΟΑ/οικ..../23.6.2022 απόφασης του ιδίου ως άνω Προϊσταμένου με την οποία κηρύχθηκε έκπτωτη η ως άνω Ο.Ε., ανάδοχος, κατόπιν διενέργειας συνοπτικού δημόσιου διαγωνισμού της προμήθειας «Προμήθεια και τοποθέτηση υλικών επιστρώσεων διαδρομής επισκεπτών στο Σπήλαιο Πετραλώνων ΠΕ Χαλκιδικής», η οποία της ανατέθηκε με την από 29.3.2021 σύμβαση.

2. Επειδή, ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών...» (Α΄147), όπως ισχύει κατά τον ένδικο χρόνο - ορίζει στο άρθρο 2 ότι: «1…2…3…4… 5. ως «δημόσιες συμβάσεις» και ως «συμβάσεις έργων, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσότερων οικονομικών φορέων και μιας ή ενός ή περισσότερων αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, αντίστοιχα, και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την εκπόνηση μελετών, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, 6…7…8. ως «δημόσιες συμβάσεις προμηθειών» και ως «συμβάσεις προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την αγορά, τη χρηματοδοτική μίσθωση, τη μίσθωση ή τη μίσθωση - πώληση, με ή χωρίς δικαίωμα αγοράς, προϊόντων. Μια σύμβαση προμηθειών μπορεί να περιλαμβάνει, παρεμπιπτόντως, εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης, 9... Επίσης, στον ίδιο ως άνω νόμο και υπό τον ΤΙΤΛΟ 3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -ΤΜΗΜΑ I- ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ορίζεται στο άρθρο στο άρθρο 202 ότι: «Ολοκλήρωση εκτέλεσης της σύμβασης». Η σύμβαση θεωρείται ότι εκτελέστηκε όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: α) Σε περίπτωση προμήθειας παραδόθηκε ολόκληρη η ποσότητα ή, σε περίπτωση διαιρετού υλικού, η ποσότητα που παραδόθηκε υπολείπεται της συμβατικής, κατά μέρος που κρίνεται ως ασήμαντο από το αρμόδιο όργανο. β) Παραλήφθηκαν οριστικά ποσοτικά και ποιοτικά τα υλικά ή οι υπηρεσίες που παραδόθηκαν. γ)…», και στο άρθρο 203, «Κήρυξη οικονομικού φορέα εκπτώτου» όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με τις διατάξεις του άρθρου 105 του ν. 4782/2021- Α΄36, ότι: «1. Ο ανάδοχος κηρύσσεται υποχρεωτικά έκπτωτος από την ανάθεση που έγινε στο όνομά του και από κάθε δικαίωμα που απορρέει από αυτήν, με απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου: α)…, β) στην περίπτωση που δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από τη σύμβαση ή/και δεν συμμορφώθηκε με τις σχετικές γραπτές εντολές της υπηρεσίας, που είναι σύμφωνες με τη σύμβαση ή τις κείμενες διατάξεις, εντός του συμφωνημένου χρόνου εκτέλεσης της σύμβασης, γ) στην περίπτωση δημόσιας σύμβασης προμήθειας αγαθών, εφόσον δεν φόρτωσε, δεν παρέδωσε ή δεν αντικατέστησε τα συμβατικά αγαθά ή δεν επισκεύασε ή δεν συντήρησε αυτά μέσα στον συμβατικό χρόνο ή στον χρόνο παράτασης που του δόθηκε, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 206 περί χρόνου παράδοσης υλικών, με την επιφύλαξη της παρ. 2, δ)…. 2. Στην περίπτωση συνδρομής λόγου έκπτωσης του αναδόχου από σύμβαση κατά τις περ. γ΄ και δ΄ της παρ. 1, η αναθέτουσα αρχή κοινοποιεί στον ανάδοχο ειδική όχληση, η οποία μνημονεύει τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και περιλαμβάνει συγκεκριμένη περιγραφή των ενεργειών στις οποίες οφείλει να προβεί ο ανάδοχος, θέτοντας προθεσμία για τη συμμόρφωσή του. Η τασσόμενη προθεσμία πρέπει να είναι εύλογη και ανάλογη της διάρκειας της σύμβασης και πάντως όχι μικρότερη των δεκαπέντε (15) ημερών. Αν η προθεσμία, που τέθηκε με την ειδική όχληση, παρήλθε, χωρίς ο ανάδοχος να συμμορφωθεί, κηρύσσεται έκπτωτος μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας συμμόρφωσης, με απόφαση της αναθέτουσας αρχής. 3. Ο ανάδοχος δεν κηρύσσεται έκπτωτος για λόγους που αφορούν σε υπαιτιότητα του φορέα εκτέλεσης της σύμβασης ή αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας. 4. Στον οικονομικό φορέα, που κηρύσσεται έκπτωτος από την κατακύρωση, ανάθεση ή σύμβαση, επιβάλλονται, με απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου, το οποίο υποχρεωτικά καλεί τον ενδιαφερόμενο προς παροχή εξηγήσεων, αθροιστικά οι παρακάτω κυρώσεις: α) ολική κατάπτωση της εγγύησης συμμετοχής ή καλής εκτέλεσης της σύμβασης, κατά περίπτωση, β) είσπραξη εντόκως της προκαταβολής που χορηγήθηκε στον έκπτωτο από τη σύμβαση ανάδοχο είτε από ποσόν που δικαιούται να λάβει είτε με κατάθεση του ποσού από τον ίδιο είτε με κατάπτωση της εγγύησης προκαταβολής…. Επιπλέον, μπορεί να επιβληθεί προσωρινός αποκλεισμός του αναδόχου από το σύνολο των συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών των φορέων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα στο άρθρο 74, περί αποκλεισμού οικονομικού φορέα από δημόσιες συμβάσεις. γ)….». Επίσης, υπό τον ίδιο ως άνω ΤΙΤΛΟ 3 στο ΤΜΗΜΑ II ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ ορίζεται στο άρθρο 206 «Χρόνος παράδοσης υλικών» ότι : «1. Ο προμηθευτής υποχρεούται να παραδίδει το υλικό μέσα στα χρονικά όρια και με τον τρόπο που ορίζει η σύμβαση. Ο συμβατικός χρόνος παράδοσης των υλικών μπορεί να παρατείνεται υπό τις ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις: α) τηρούνται οι όροι της διάταξης του άρθρου 132, β) έχει εκδοθεί αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου της αναθέτουσας αρχής μετά από γνωμοδότηση αρμοδίου συλλογικού οργάνου είτε με πρωτοβουλία της αναθέτουσας αρχής και εφόσον συμφωνεί ο προμηθευτής είτε ύστερα από σχετικό αίτημα του προμηθευτή το οποίο υποβάλλεται υποχρεωτικά πριν από τη λήξη του συμβατικού χρόνου, γ) το χρονικό διάστημα της παράτασης είναι ίσο ή μικρότερο από τον αρχικό συμβατικό χρόνο παράδοσης. 2. Στην περίπτωση παράτασης του συμβατικού χρόνου παράδοσης, ο χρόνος παράτασης δεν συνυπολογίζεται στο συμβατικό χρόνο παράδοσης. 3. Η απόφαση παράτασης εκδίδεται εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος από την υποβολή του σχετικού αιτήματος του προμηθευτή. 4. Στην περίπτωση παράτασης του συμβατικού χρόνου παράδοσης συνεπεία λόγων ανωτέρας βίας ή άλλων ιδιαιτέρως σοβαρών λόγων που καθιστούν αντικειμενικώς αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση των συμβατικών ειδών, δεν επιβάλλονται κυρώσεις. Σε κάθε άλλη περίπτωση παράτασης του συμβατικού χρόνου παράδοσης, επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 207. 5. Εάν λήξει ο συμβατικός χρόνος παράδοσης, χωρίς να υποβληθεί εγκαίρως αίτημα παράτασης ή, εάν λήξει ο παραταθείς, κατά τα ανωτέρω, χρόνος, χωρίς να παραδοθεί το υλικό, ο προμηθευτής κηρύσσεται έκπτωτος. 6. Ο προμηθευτής υποχρεούται να ειδοποιεί την υπηρεσία που εκτελεί την προμήθεια, την αποθήκη υποδοχής των υλικών και την επιτροπή παραλαβής, για την ημερομηνία που προτίθεται να παραδώσει το υλικό, τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες νωρίτερα. 7. Μετά από κάθε προσκόμιση υλικού στην αποθήκη υποδοχής αυτών, ο προμηθευτής υποχρεούται να υποβάλει στην υπηρεσία αποδεικτικό, θεωρημένο από τον υπεύθυνο της αποθήκης, στο οποίο αναφέρεται η ημερομηνία προσκόμισης, το υλικό, η ποσότητα και σ αριθμός της σύμβασης σε εκτέλεση της οποίας προσκομίστηκε.», και στο άρθρο 208 «Παραλαβή υλικών», ότι « 1. Η παραλαβή των υλικών γίνεται από τις επιτροπές της παραγράφου 3 του άρθρου 221. 2. Κατά τη διαδικασία παραλαβής των υλικών διενεργείται ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος και καλείται να παραστεί, εφόσον το επιθυμεί, ο προμηθευτής. Η σύμβαση μπορεί να προβλέπει ότι ο ποιοτικός έλεγχος γίνεται με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω τρόπους: α) Με μακροσκοπική εξέταση. β) Με χημική ή μηχανική εξέταση (εργαστηριακή εξέταση). γ) Με πρακτική δοκιμασία. δ) Με όλους ή με όσους από τους παραπάνω τρόπους χρειάζεται, ανάλογα με το προς προμήθεια υλικό ή και με οποιονδήποτε άλλο ενδεικνυόμενο τρόπο, εφόσον ο τρόπος αυτός προβλέπεται από τη σύμβαση. 3. Αν η σύμβαση προβλέπει μόνο μακροσκοπική εξέταση, συντάσσεται από την επιτροπή παραλαβής πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής ή απόρριψης μετά τη διενέργεια της μακροσκοπικού ελέγχου….Μετά την ολοκλήρωση της ως άνω διαδικασίας η επιτροπή παραλαβής μπορεί: α) να παραλάβει το υλικό, β) να παραλάβει το υλικό με παρατηρήσεις λόγω αποκλίσεων από τις τεχνικές προδιαγραφές της σύμβασης, γ) να απορρίψει το υλικό. 4. Αν η επιτροπή παραλαβής παραλάβει το υλικό, με παρατηρήσεις αναφέρει στο σχετικό πρωτόκολλο τις αποκλίσεις που παρουσιάζει αυτό από τους όρους της σύμβασης και διατυπώνει αιτιολογημένα τη γνώμη της για το ζήτημα αν το υλικό είναι κατάλληλο ή όχι για τη χρήση που προορίζεται. Εφόσον κριθεί από την αρμόδια κατά περίπτωση υπηρεσία του φορέα, που εκτελεί τη σύμβαση, ότι οι παρεκκλίσεις του υλικού δεν επηρεάζουν την καταλληλότητά του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, με αιτιολογημένη απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου, μπορεί να εγκριθεί η παραλαβή του υλικού με ή χωρίς έκπτωση επί της συμβατικής τιμής. Σε αντίθετη περίπτωση, εφόσον κριθεί από την αρμόδια κατά περίπτωση υπηρεσία του φορέα που εκτελεί τη σύμβαση ότι οι παρεκκλίσεις του υλικού επηρεάζουν την καταλληλότητά του και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, με αιτιολογημένη απόφαση του αποφαινόμενου οργάνου, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου, το υλικό μπορεί να απορριφθεί. Εάν το υλικό απορρίπτεται από την επιτροπή παραλαβής λόγω παρεκκλίσεων που διαπιστώθηκαν κατά τον μακροσκοπικό έλεγχο, η επιτροπή δεν προβαίνει στη λήψη και αποστολή δειγμάτων και αντιδειγμάτων για άλλους περαιτέρω ελέγχους. 5. Στη δευτεροβάθμια επιτροπή παραλαβής της περίπτωσης β` της παραγράφου 11 του άρθρου 221 μπορούν να παραπέμπονται για επανεξέταση περιπτώσεις υλικών που απορρίφθηκαν ή κρίθηκαν παραληπτέα με έκπτωση επί της συμβατικής τιμής με βάση του ελέγχους που διενέργησε η πρωτοβάθμια επιτροπή παραλαβής. Η παραπομπή κατά τα ανωτέρω γίνεται ύστερα από σχετικό αίτημα του προμηθευτή ή αυτεπάγγελτα από την υπηρεσία. Η δευτεροβάθμια επιτροπή παραλαβής προβαίνει εκ νέου, σε όλους τους προβλεπόμενους από τη σύμβαση ελέγχους και συντάσσει σχετικό πρωτόκολλο παραλαβής ή απόρριψης και ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 3 και 4. Το αίτημα για επανεξέταση υλικού σε δευτεροβάθμια επιτροπή παραλαβής, υποβάλλεται από τον προμηθευτή, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης της σχετικής απόφασης. 6….», και τέλος ΜΕΡΟΣ Γ΄ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Άρθρο 221: «1. Στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, τα όργανα που γνωμοδοτούν προς τα αποφαινόμενα όργανα («γνωμοδοτικά όργανα») έχουν ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α)…β)….γ)…. ζ) στο στάδιο της εκτέλεσης γνωμοδοτούν για κάθε θέμα που ανακύπτει από τη σύμβαση και ιδίως επί της παράτασης του συμβατικού χρόνου, κάθε άλλης τροποποίησης της σύμβασης και της έκπτωσης του αναδόχου, και η) ( όπως αντικαταστάθηκε ως άνω με τη παρ.38 άρθρου 107 του ν.4497/2017 –Α΄ 171) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της Προϊσταμένης Αρχής κατά το στάδιο της ανάθεσης και εκτέλεσης. 2… 3. Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής συγκροτούνται γνωμοδοτικά όργανα για συγκεκριμένη σύμβαση ή περισσότερες ή σε ετήσια βάση για τις συμβάσεις που συνάπτει η αναθέτουσα αρχή….11. Στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, πέραν των οριζόμενων στην παρ. 1, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Συγκροτείται τριμελές ή πενταμελές γνωμοδοτικό όργανο (επιτροπή διενέργειας/επιτροπή αξιολόγησης). β) Για την παρακολούθηση και την παραλαβή της σύμβασης προμήθειας συγκροτείται τριμελής ή πενταμελής επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου οργάνου της αναθέτουσας αρχής ή του φορέα εκτέλεσης της σύμβασης. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις, ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Εφόσον μεταξύ των υπηρετούντων στην αναθέτουσα αρχή δεν υπάρχει υπάλληλος με την αντίστοιχη ειδικότητα, η αναθέτουσα αρχή ζητεί τη συνδρομή άλλων φορέων του δημοσίου ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Το όργανο αυτό εισηγείται για όλα τα θέματα παραλαβής του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, προβαίνοντας σε μακροσκοπικούς, λειτουργικούς ή και επιχειρησιακούς ελέγχους του προς παραλαβή αντικειμένου της σύμβασης, εφόσον προβλέπεται από τη σύμβαση ή κρίνεται αναγκαίο, συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα, παρακολουθεί και ελέγχει την προσήκουσα εκτέλεση όλων των όρων της σύμβασης και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου και εισηγείται τη λήψη των επιβεβλημένων μέτρων λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων. Με απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου μπορεί να συγκροτείται δευτεροβάθμια επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με τις παραπάνω αρμοδιότητες. Για την εξέταση των προβλεπόμενων ενστάσεων και προσφυγών, που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, συγκροτείται ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, τριμελές ή πενταμελές (Επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων),…».

3. Επειδή, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 203 του ν.4412/2016, όπως ισχύει κατά τον ένδικο χρόνο, ο ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος από τη σύμβαση προμήθειας, εφόσον, κατόπιν ειδικής όχλησης, δεν φόρτωσε, παρέδωσε ή αντικατέστησε τα συμβατικά υλικά ή δεν επισκεύασε ή συντήρησε αυτά μέσα στον συμβατικό χρόνο ή στον χρόνο παράτασης που του δόθηκε, εάν η μη εκτέλεση της σύμβασης προμήθειας οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητά του. Εξάλλου, κατά τις ίδιες διατάξεις για την κήρυξη έκπτωτου του προμηθευτή και την επιβολή, περαιτέρω, σε βάρος του κυρώσεων λόγω παραβάσεων των όρων της σύμβασης προμήθειας, απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση Επιτροπής. Τέτοια Επιτροπή είναι, σύμφωνα με το άρθρο 221 παρ.11 περ. β΄ του ως άνω νόμου, η ειδικώς συγκροτούμενη τριμελής ή πενταμελής Επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής, η οποία, πέραν της γενικής αρμοδιότητας παρακολούθησης και ελέγχου της προσήκουσας εκτέλεσης των όρων της σύμβασης και της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του αναδόχου που απορρέουν από αυτή, είναι αρμόδια να γνωμοδοτεί προς το αποφαινόμενο όργανο για τη λήψη των μέτρων που επιβάλλονται λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων και υποχρεώσεων, μεταξύ των οποίων είναι η κήρυξη του αναδόχου έκπτωτου από τη σύμβαση και η επιβολή σε βάρος του ως κύρωσης της κατάπτωσης της καταβληθείσας από τον ίδιο εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης (βλ. Δ.Εφ. Πειρ. 986/2021, Δ. Εφ. Θεσσαλονίκης 418/2023).

4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Κατόπιν της από 21.12.2020 διακήρυξης συνοπτικού διαγωνισμού της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), με την από 29.3.2021 σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας (Αναθέτουσα Αρχή)) και της ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «... & ΣΙΑ Ο.Ε.» (αναδόχου), ανατέθηκε στην τελευταία, ως μειοδότρια στον σχετικώς διενεργηθέντα συνοπτικό δημόσιο διαγωνισμό, η προμήθεια «Προμήθεια και τοποθέτηση υλικών επιστρώσεων διαδρομής επισκεπτών στο Σπήλαιο Πετραλώνων ΠΕ Χαλκιδικής», έναντι εργολαβικού ανταλλάγματος 50.900 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 24%. Ο χρόνος περαιώσεως του έργου ορίστηκε σε δώδεκα (12) μήνες από την υπογραφή της σύμβασης, ήτοι μέχρι την 28η.3.2022. Για την επίλυση διαφωνιών που προέκυψαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης πραγματοποιήθηκαν, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, κατόπιν πρωτοβουλίας των επιβλεπόντων την προμήθεια, συναντήσεις στον τόπο των εργασιών με την εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρίας (κατά τις ημερομηνίες 2.4.2021, 5.5.2021, 14.5.2021 και 30.5.2021) όπου ενημερώθηκαν για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των προβλεπόμενων εργασιών, την εν συνεχεία πορεία τους με καταρχήν αποξήλωση στοιχείων από σκυρόδεμα στον κλάδο Β3 του διαδρόμου επισκεπτών, η εναπόθεση των οποίων, όπως διαπιστώθηκε έγινε προσωρινά σε τεχνητή στοά της εισόδου του σπηλαίου με τη χρήση εργαλείων που παρείχε η Υπηρεσία (μαδέρια, χειράμαξα, μέσα ατομικής προστασίας, κράνη , φακούς), καθώς δεν διέθετε τέτοια το συνεργείο της αναδόχου και την εν συνεχεία κατασκευή πλακών. Για τον ίδιο ως άνω λόγο, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (στις 3.4.2021, 9.4.2021, και 11.5.2021) διαβιβάσθηκαν σχετικές οδηγίες από τους επιβλέποντες την προμήθεια και ανταλλάχθηκαν πληροφορίες με τον εκπρόσωπο της αναδόχου ως προς τα χαρακτηριστικά της μήτρας που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του ανάγλυφου των πλακών του διαδρόμου, με τη διαβίβαση και φωτογραφιών σε μέγεθος MDF, για τα οποία εκφράστηκε η διαφωνία εκ μέρους των επιβλεπόντων λόγω της μη συμφωνίας των προδιαγραφών της μήτρας προς τους όρους της Διακήρυξης και τα συμφωνηθέντα και της ποιότητας του ανάγλυφου ως μη αποδεκτής, γεγονός που απέκλειε, κατά το σχετικό όρο της σύμβασης την περαιτέρω αξιολόγηση του δείγματος, καθώς και ως προς το σχέδιο του «καροτσιού», προοριζόμενου για την μεταφορά των πλακών και των λοιπών στοιχείων από σκυρόδεμα (στις 15.5.2021). Λόγω της μη ανταπόκρισης της αναδόχου στις σχετικές επισημάνσεις και της μη συμμόρφωσής της στις παρατηρήσεις των επιβλεπόντων, εστάλησαν, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, από τον επιβλέποντα την προμήθεια αρχαιολόγο στην ανάδοχο ειδοποιήσεις στις 27 και 28.5.2021 και στις 2.6.2021, με τις οποίες κλήθηκε η ανάδοχος να ενημερώσει την Διευθύνουσα Υπηρεσία για τις περαιτέρω ενέργειές της και την τήρηση του τεθέντος χρονοδιαγράμματος στα πλαίσια της Διακήρυξης και των συμβατικών της υποχρεώσεων. Παρόλο, όμως, που η ανάδοχος προέβη σε μια σειρά ενεργειών, και αφορούν στην αποστολή στις 9.6.2021 μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους επιβλέποντες την προμήθεια σχεδίων κατασκευής πλακών σκυροδέματος στο διάδρομο επισκεπτών του σπηλαίου, την αποστολή στις 25.6.2021 στον τόπο πραγματοποίησης των εργασιών μηχανήματος και φορτηγού για τη φόρτωση και αποκομιδή των προϊόντων αποξήλωσης, χωρίς το αναγκαίο προσωπικό, γεγονός που συντέλεσε η φόρτωση αυτών να γίνει με την επικουρία του προσωπικού της Εφορείας Αρχαιοτήτων, αποξήλωση την ίδια ημερομηνία των στοιχείων από σκυρόδεμα του υφιστάμενου διαδρόμου επισκεπτών στην αίθουσα 1 και στις 28.9.2021 στον κλάδο Γ1 του διαδρόμου επισκεπτών στην αίθουσα 3, και παρά τις υποσχέσεις της να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις της αναθέτουσας αρχής, ενημερώνοντας ότι μέχρι τις 12.7.2021 θα έχει προσκομίσει δείγμα πλάκας σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές, υπόσχεση που υλοποίησε στις 15.7.2021, με την προσκόμιση δείγματος πλακών στον τόπο του έργου ,οι οποίες παρέμειναν εντός του σπηλαίου μέχρι 28.9.2021, εν τούτοις, η ανάδοχος δεν συμμορφώθηκε με τα συμφωνηθέντα. Τούτο, διότι το δείγμα, κατόπιν εξέτασης από τους επιβλέποντες την προμήθεια παρουσίαζε πολλά φυσικά ελαττώματα και αποκλίσεις από τις προδιαγραφές, γεγονός για το οποίο ενημερώθηκε η ανάδοχος ότι λόγω των πολλών ελαττωμάτων δεν θα ακολουθήσουν περαιτέρω έλεγχοι. Η αυτή διαδικασία εξέτασης που επαναλήφθηκε στις 6.8.2021, κατέληξε στο ίδιο αποτέλεσμα. Εξάλλου, μετά από επίσκεψη των εχόντων την επίβλεψη της προμήθειας στις 9.9.2021 και 24.9.2021 στους χώρους εγκατάστασης της επιχείρησης της αναδόχου εταιρίας (προσωρινό εργοτάξιο στην οδό …), διαπιστώθηκε ελλιπής προετοιμασία αυτής, καθώς δε διέθετε αναμείκτη σκυροδέματος, κατάλληλα υλικά για αντικολλητική επάλειψη κατάλληλα αδρανή, καλούπι συμβατό με τις προδιαγραφές και εμφάνιζε αδυναμίες και σφάλματα στη διαδικασία παραγωγής πλακών (όπως έλλειψη μελέτης σύνθεσης ,μη κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την αντοχή και το πορώδες, άγνοια βασικών τεχνικών διάστρωσης και δόνησης) για τούτο και της έγιναν υποδείξεις προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των παραγόμενων πλακών, ενώ με την καθοδήγηση του επιβλέποντα μηχανικού και τη χρήση των διαθέσιμων εργαλείων και υλικών κατασκευάστηκε μια πλάκα, με την επισήμανση ότι λόγω των πιο πάνω ελλείψεων η επίτευξη των κριτηρίων της τεχνικής έκθεσης είναι αδύνατη. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά την επίσκεψη των επιβλεπόντων στις 24.9.2021 στο προσωρινό εργοτάξιο της αναδόχου στην περιοχή της Νικόπολης Θεσσαλονίκης, κατά την επίδειξη των έτοιμων δειγμάτων πλακών, τα οποία κρίθηκαν ακατάλληλα λόγω των πολλών ελαττωμάτων που παρουσίαζαν. Κατόπιν των ανωτέρω στις 29.9.2021 εστάλη στην ανάδοχο η με αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ/οικ.463922/29.9.2021 Ειδική Όχληση για τη συμμόρφωση της αναδόχου, με την οποία ενημερώθηκε για τις μέχρι τότε ενέργειες και παραλείψεις της σχετικά με τις συμβατικές της υποχρεώσεις και κλήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 203 παρ. 2 του ν.4412/2016, να προβεί στην ολοκλήρωση της τοποθέτησης των πλακών του κλάδου Β3 μέχρι τις 5.11.2021, αφού προηγουμένως προσκομίσει αποδεκτό δείγμα πλάκας. Εν συνεχεία, με το με αρ. πρωτ. ΥΠΠΑ/586091/2.12.2021 Πρακτικό της Επιτροπής παραλαβής προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων στο Γραφείο Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας -Σπηλαιολογίας, διαπιστώθηκε ότι η ανάδοχος δεν έχει εκτελέσει καμία από τις απαιτούμενες ενέργειες βάσει της Ειδικής Όχλησης, χωρίς αυτό να οφείλεται σε υπαιτιότητα της υπηρεσίας, και η ως άνω Επιτροπή, εισηγήθηκε προς την αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 203 του ν. 4412/2016, περί έκπτωσης αναδόχου, την κήρυξη ως έκπτωτου του αναδόχου και την επιβολή στην ανάδοχο ολικής κατάπτωσης της εγγύησης καλής εκτέλεσης της σύμβασης. Κατόπιν αυτού, εκδόθηκε η υπ’ αριθ. ΥΠΠΟΑ/596494/8.12.2021 (ΑΔΑ: …) απόφαση του Προϊσταμένου της ως άνω Εφορείας, με την οποία η ανάδοχος κηρύχθηκε έκπτωτη και της επιβλήθηκε ολική κατάπτωση της εγγύησης καλής εκτέλεσης της σύμβασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 203 του ν. 4412/2016, περί έκπτωσης αναδόχου, δεδομένου ότι δεν έχει εκτελέσει καμία από τις απαιτούμενες ενέργειες βάσει της Ειδικής Όχλησης, χωρίς αυτό να οφείλεται σε υπαιτιότητα της υπηρεσίας. Εξάλλου, στις 16.12.2021 και σε συνέχεια της ως άνω απόφασης έκπτωσης, εστάλη στην ανάδοχο το αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ/612557/16.12.2021 έγγραφο της αναθέτουσας αρχής, με το οποίο καλούνταν να απομακρύνει μέχρι τις 7.1.2022 από το χώρο του έργου και γενικότερα από τον Αρχαιολογικό χώρο τον εργοταξιακό εξοπλισμό που προσκόμισε ή και εγκατέστησε. Στο εν λόγω έγγραφο η ανάδοχος δεν ανταποκρίθηκε. Περαιτέρω, με την υπ’ αριθ. ΥΠΠΟΑ/οικ.61254/14.2.2022 (ΑΔΑ: …) απόφαση του ιδίου ως άνω Προϊσταμένου, ανακλήθηκε για τυπικούς λόγους η προαναφερθείσα απόφαση έκπτωσης. Εν συνεχεία, με το ΥΠΠΟΑ/οικ.65513/16.2.2022 έγγραφο της αναθέτουσας αρχής η ανάδοχος κλήθηκε: α. Να προσκομίσει δείγμα πλάκας δαπέδου προς έλεγχο μέχρι τις 25.02.2022, β. Να διαμορφώσει τον πυθμένα της σήραγγας στον κλάδο Σ2 μέχρις τις 04.03.2022. γ. Να μεριμνήσει για τη διατήρηση του εξοπλισμού του στο χώρο του εργοταξίου (ράμπες και δάπεδα εργασίας) σε καλή κατάσταση και να διασφαλίσει ότι αυτός πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας και είναι σύμφωνος με τις υποδείξεις των επιβλεπόντων. Κατόπιν αυτών, και ενόψει του ότι στις 28.3.2022 έληξε ο συμβατικός χρόνος εκτέλεσης της σύμβασης δίχως να έχει ολοκληρωθεί, καθώς η προσπάθεια προόδου και ολοκλήρωσης των εργασιών διαμόρφωσης του δαπέδου του κλάδου Σ2 της σήραγγας και των εργασιών εκβραχισμού, απέτυχε, λόγω μη επαρκούς τεχνικής κατάρτισης του υπεύθυνου του εργοταξίου, όπως τούτο διαπιστώθηκε από την υποβολή αιτημάτων του συνεργείου της αναδόχου προς τον επιβλέποντα μηχανικό να συνδράμει με τις τεχνικές του γνώσεις στην πραγματοποίηση των εργασιών (χάραξη και μέθοδοι εργασίας για την επιτάχυνση του εκβραχισμού, επισήμανση κινδύνων από τη χρήση αποσυμπιεστή κ.λπ.), ενώ δεν είχε παραδοθεί και κανένα από τα είδη προμηθειών χωρίς υπαιτιότητα της υπηρεσίας, η, δε, ανάδοχος δεν είχε υποβάλει αίτημα παράτασης, με την υπ’ αριθ. .../5.5.2022 Ειδική Όχληση του άρθρου 203 του ν. 4412/2016, κλήθηκε η ανάδοχος να συμμορφωθεί με το χρονοδιάγραμμα της σύμβασης και να ολοκληρώσει εντός προθεσμίας είκοσι πέντε (25) ημερών την υλοποίηση της προμήθειας πραγματοποιώντας: «Από το πρώτο τμήμα της προμήθειας: Την αποκομιδή των πλακών και λοιπών στοιχείων σκυροδέματος από τα πλαίσια Γ2.6 έως Γ2.24 και Β2.1 έως Β2.9, τα οποία έχει αποξηλώσει η υπηρεσία μας και βρίσκονται εντός του σπηλαίου. Την αποξήλωση του διαδρόμου στα υπόλοιπα τμήματα του σπηλαίου (κλάδοι A1, Α2, A3, Β1, Β5, Β6, Β7). Την προσκόμιση δείγματος πλάκας δαπέδου. Την προμήθεια και τοποθέτηση πλακών δαπέδου σε όλη την έκταση του διαδρόμου και την υλοποίηση των επί τόπου διαστρωνόμενων τμημάτων (κλάδοι Γ3 και τέλος κλάδου Α5). Την προμήθεια των λοιπών ειδών (πλίνθων διαφόρων μεγεθών και συμπληρωματικών πλακών) που δεν τοποθετούνται από τον Ανάδοχο. Από το δεύτερο τμήμα της προμήθειας: Την ολοκλήρωση της διαμόρφωσης του πυθμένα της σήραγγας στον κλάδο Σ2 και τη διαμόρφωση του πυθμένα της σήραγγας στον κλάδο Σ1. Τη διαμόρφωση του πυθμένα στον βοηθητικό χώρο. Την ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων αποξηλώσεων επιστρώσεων, καθώς και των εκσκαφών στον περιβάλλοντα χώρο, την εγκατάσταση του συστήματος απαγωγής των όμβριων (περιλαμβανόμενων των αγωγών, φρεατίων, στομίων, καναλιού υδροσυλλογής κ.λπ.), και την ολοκλήρωση των επιχώσεων. Την κατασκευή της βάσης των σιδηροτροχιών και των βάσεων των μεταλλικών δοκών του πλαισίου Τ1.1. Τις επιστρώσεις εσωτερικά και εξωτερικά της σήραγγας. Από το τρίτο τμήμα της προμήθειας: Την καθαίρεση των λιθοδομών, αποκομιδή και απόρριψη των προϊόντων της καθαίρεσης. Τη διαμόρφωση στάθμης θεμελιώσεως στον βράχο και την κατασκευή θεμελίου από άοπλο σκυρόδεμα. Τη δόμηση των νέων τοίχων και σφήνωσή τους στην οροφή της σήραγγας. Τη διαμόρφωση εκ νέου της κτιστής όψης της εισόδου του σπηλαίου.». Εν συνεχεία και κατόπιν αυτοψίας υποβλήθηκε στην αναθέτουσα αρχή η με αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ/270755/8.6.2022 αναφορά των επιβλεπόντων … και …, σύμφωνα με την οποία: «α. Διαπιστώθηκε ότι, μέχρι και την Παρασκευή 03.6.2022, ημέρα λήξης της προθεσμίας που είχε τεθεί με την αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ/ οικ.200642/5.5.2022 Ειδική Όχληση, ο Ανάδοχος δεν προχώρησε στις απαιτούμενες ενέργειες, αφού δεν προσήλθε καθόλου στον τόπο του έργου για να προσκομίσει οτιδήποτε από τα απαιτούμενα είδη της προμήθειας, και β. Κρίθηκε επιβεβλημένη η ανάληψη των προβλεπόμενων νόμιμων ενεργειών». Κατόπιν αυτών, εκδόθηκε το με αρ. πρωτ. .../22.6.2022 Πρακτικό της Επιτροπής παραλαβής προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων του Γραφείου Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας, με το οποίο διαπιστώθηκε ότι η ανάδοχος δεν είχε εκτελέσει καμία από τις απαιτούμενες ενέργειες βάσει της παραπάνω Ειδικής Όχλησης και, η ως άνω Επιτροπή εισηγήθηκε την εφαρμογή των διατάξεων περί έκπτωσης αναδόχου. Κατόπιν αυτού, με την οικ..../23.6.2022 απόφαση του Προϊσταμένου του Γραφείου Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας, η ανάδοχος κηρύχθηκε έκπτωτη λόγω μη τήρησης των συμβατικών της υποχρεώσεων, καθώς δεν παρέδωσε κανένα από τα είδη της προμήθειας, χωρίς αυτό να οφείλεται σε υπαιτιότητα της υπηρεσίας. Κατά της απόφασης αυτής, η προσφεύγουσα Α.Ε., η οποία προήλθε από μετατροπή της αναδόχου Ο.Ε., κατ’ άρθρο 205 του ν. 4412/2016, άσκησε την από 1.7.2022 διοικητική προσφυγή, η οποία απορρίφθηκε με την .../19.7.2022 απόφαση του ιδίου ως άνω Προϊσταμένου, ως αβάσιμη, με το σκεπτικό ότι οι αιτιάσεις της δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά γεγονότα βάσει των οποίων εκδόθηκε η ανωτέρω απόφαση έκπτωσης.

5. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, όπως αναπτύσσεται με το παραδεκτώς κατατεθέν από 30.6.2023 υπόμνημα, και την από 4.7.2023 αντίκρουση, η προσφεύγουσα στρέφεται κατά της ως άνω (.../19.7.2022) απόφασης του Προϊσταμένου του Γραφείου Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας, και ζητεί την ακύρωση αυτής. Εξάλλου, το καθού με την από 24.8.2022 έκθεση απόψεων και το από 23.6.2023, παραδεκτώς κατατεθέν υπόμνημα, ζητεί την απόρριψη της προσφυγής ως αβάσιμης, διότι η ανάδοχος υλοποίησε αποκλειστικά πρόδρομες εργασίες για την υλοποίηση της σύμβασης (αφαίρεση παλαιών τσιμεντένιων πλακών, ταπείνωση του δαπέδου της τεχνητής σήραγγας κλπ) και ειδικότερα μόνο ένα μέρος αυτών, και δεν παρέδωσε κανένα από τα παραδοτέα, όπως είχε συμβατική υποχρέωση, και, εξάλλου, δεν υπέβαλε αίτηση παράτασης της σύμβασης.

6. Επειδή, ειδικότερα, με τον 1ο λόγο της προσφυγής της η προσφεύγουσα προβάλλει ότι εσφαλμένα με την προσβαλλόμενη .../19.7.2022 απόφαση του Προϊσταμένου του Γραφείου Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας απορρίφθηκε η διοικητική (ενδικοφανής) προσφυγή της, διότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 205 και του άρθρου 221 παρ. 11 του ν. 4412/2016, και κατά παραβίαση της αρχής της νομιμότητας και της αρχής της διαφάνειας, μη νομίμως λήφθηκε υπόψη και υιοθετήθηκε η γνώμη τρίτου οργάνου πέραν της αρμόδιας Επιτροπής. Ειδικότερα, η προσφεύγουσα προβάλλει ότι κατά τη διαδικασία έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης ελήφθη υπόψιν εκτός από τη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής (με αριθμ. πρωτ. .../19.7.2022 Πρακτικό της αρμόδιας Επιτροπής παραλαβής προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων στο Γραφείο Βορείου Ελλάδος της αναθέτουσας αρχής), και η από 12.7.2022 με αριθμ. πρωτ. .../12.7.2022 αναφορά των επιβλεπόντων την προμήθεια. Όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας η προσβαλλόμενη απόφαση με την οποία απορρίφθηκε η ως άνω διοικητική προσφυγή, εκδόθηκε κατόπιν γνωμοδότησης επί της προσφυγής του προβλεπόμενου από τις διατάξεις του ως άρθρου 221 παρ. 11 περ. β΄ γνωμοδοτικού οργάνου, όπως αυτή διατυπώθηκε στο το με αριθμό πρωτοκόλλου .../19.7.2022 Πρακτικό της ως άνω Επιτροπής, με το οποίο κρίθηκαν όλες οι αιτιάσεις της αναδόχου αβάσιμες, και δεν ασκεί επιρροή στην νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης η αναφορά στην ως άνω γνωμοδότηση της από 12.7.2022 αναφοράς των επιβλεπόντων της προμήθειας, ούτε προκύπτει ότι εκ του λόγου αυτού περιεστάλη η αποκλειστική προς τούτο αρμοδιότητα της ως άνω Επιτροπής και ότι υποκαταστάθηκε αυτή από τρίτο όργανο, όπως αβασίμως προβάλλεται με την προσφυγή. Επομένως, ο λόγος αυτός προσφυγής είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

7. Επειδή, με τον 2ο λόγο της προσφυγής της η προσφεύγουσα επαναφέρει τον προβληθέντα με την διοικητική προσφυγή ισχυρισμό της ότι η .../23.6.2022 απόφαση του Προϊσταμένου της ως άνω Εφορείας, με την οποία κηρύχθηκε η ανάδοχος έκπτωτη, εκδόθηκε μη νομίμως, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 203 και του άρθρου 221 του ν.4412/2016, διότι δεν προηγήθηκε αυτής γνωμοδότηση της Επιτροπής Διενέργειας Διαγωνισμού, αλλά εκδόθηκε το με αριθ. πρωτ. .../22.6.2022 Πρακτικό της Επιτροπής για την παραλαβή προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων στο Γραφείο Βορείου Ελλάδος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας –Σπηλαιολογίας για το έτος 2022. Όμως, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 203 του ν. 4412/2016, και ορίζεται ρητά στη σύμβαση, αρμόδια για την γνωμοδότηση για την έκπτωση της αναδόχου είναι η ως άνω Επιτροπή για την παραλαβή προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων στο Γραφείο Βορείου Ελλάδας της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας –Σπηλαιολογίας για το έτος 2022, και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα. Περαιτέρω, η προσφεύγουσα με την προσφυγή προβάλλει ότι κατά παράβαση του άρθρου 17 του ν. 2960/1999 (Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας) απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ο λόγος αυτός της διοικητικής προσφυγής της σιωπηρά με την προσβαλλόμενη απόφαση, και για το λόγο αυτό αυτή πρέπει να ακυρωθεί. Όμως, ως άνω λόγος είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον τα δικαστήρια της ουσίας δεν δύνανται να ακυρώσουν μια διοικητική πράξη για λόγους που ανάγονται στην επάρκεια της αιτιολογίας της, αλλά οφείλουν να ερευνήσουν τα ίδια, με βάση τους ισχυρισμούς που προβάλλονται με την προσφυγή και από το σύνολο των στοιχείων που έχουν υποβληθεί ενώπιόν τους, εάν συντρέχουν οι κατά νόμο προϋποθέσεις για την έκδοση της πράξης, μη οδηγούμενα, για το λόγο τούτο και μόνο, σε ακύρωσή της για τυπικούς λόγους. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 205 του ν. 4412/2016 η προσφυγή μπορεί να απορριφθεί και σιωπηρώς.

8. Επειδή, με τον 3ο λόγο της προσφυγής της η προσφεύγουσα προβάλλει ότι η υπ’ αριθ. .../5.5.2022 Ειδική Όχληση που της κοινοποιήθηκε πριν την έκπτωση είναι μη νόμιμη, διότι η προθεσμία που της χορηγήθηκε με αυτήν δεν είναι ούτε εύλογη, ούτε ανάλογη της διάρκειας της σύμβασης και του πλήθους των εργασιών που της ανατέθηκαν, επικαλούμενη ότι η αναθέτουσα αρχή αγνόησε πλήρως ότι η διάρκεια της σύμβασης ήταν δώδεκα μήνες και ότι η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών απαιτούσε χρονικό διάστημα τουλάχιστον 4 συνολικά μηνών. Και ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι η προθεσμία των είκοσι πέντε (25) ημερών που χορηγήθηκε στην προσφεύγουσα με την ως άνω Ειδική Όχληση είναι μεγαλύτερη του ελάχιστου χρόνου των δεκαπέντε (15) ημερών που τίθεται από την διάταξη του άρθρου 203 του ν. 4412/2016, ούτε προκύπτει ότι αυτή δεν ήταν εύλογη, καθόσον από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν προκύπτει ότι η προσφεύγουσα θα ήταν δυνατόν να ανταποκριθεί σε περίπτωση χορήγησης μεγαλύτερης προθεσμίας, καθόσον ουδέν έπραξε για να ανταποκριθεί σε αυτήν, και, εξάλλου, με την με αρ. πρωτ. .../30.5.2022 απάντηση που υπέβαλε στην αναθέτουσα αρχή, δεν αντέτεινε ότι η ως άνω προθεσμία δεν ήταν εύλογη, αλλά δήλωσε ότι είναι αδύνατον, μεταξύ άλλων, λόγω οικονομικής αδυναμίας, να προβεί στις εργασίες που της ζητήθηκαν με την ως άνω ειδική όχληση, ενώ, ουδέποτε ζήτησε παράταση της σύμβασης.

9. Επειδή, η προσφεύγουσα με τον 4ο λόγο της προσφυγής της προβάλλει ότι δεν υφίσταται υπαιτιότητα της εταιρίας για τη μη παράδοση των υπό προμήθεια ειδών, και για το λόγο αυτό η απόφαση της έκπτωσης είναι καταχρηστική και αυτή εκδόθηκε κατά παραβίαση της αρχής της χρηστής διοίκησης. Προς τούτο επικαλείται ότι εταιρία δεν μπορούσε να εκτελέσει τις αναφερόμενες στην ειδική όχληση εργασίες χωρίς καμία δική της υπαιτιότητα, και ότι η μη εκτέλεση οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής η οποία παντελώς αναιτιολόγητα απέρριπτε επανειλημμένα τα υποβληθέντα εκ μέρους της δείγματα, και μάλιστα την τελευταία φορά παντελώς αντισυμβατικά και παράνομα δεν εξέτασε καθόλου το σχετικό δείγμα. Προς απόδειξη των ως άνω ισχυρισμών της επικαλείται και προσκομίζει τις νομοτύπως ληφθείσες, με κλήτευση του καθού, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 205 του ν. 4412/2016, ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης …: 1) υπ’ αριθ. …/19.7.2023 του …, Πολιτικού Μηχανικού και μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας ... Α.Ε., 2) υπ’ αριθ. …/19.7.2023 της …, Πολιτικού Μηχανικού και υπαλλήλου της εταιρείας ... Α.Ε., 3) υπ’ αριθ. …/19.7.2023 του …, Εργοδηγού-τεχνίτη και υπαλλήλου της εταιρείας ... Α.Ε. και 4) υπ’ αριθ. …/19.7.2023 του …, Εργοδηγού-τεχνίτη και υπαλλήλου της εταιρείας ... Α.Ε., το περιεχόμενο των οποίων εκτιμάται ελευθέρως (άρθρο 148 του Κ.Δ.Δ.). Όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας, παρότι η αναθέτουσα αρχή ενημέρωσε πλειστάκις την ανάδοχο ότι τα δείγματα που προσκόμισε βρίσκονταν εκτός των προδιαγραφών, και, εξάλλου, οι επιβλέποντες την προμήθεια παρείχαν οδηγίες για την εκτέλεση της προμήθειας, η προσφεύγουσα ουδεμία προμήθεια παρείχε και ουδεμία εργασία εκτέλεσε, πλην μέρους των πρόδρομων εργασιών για την διαμόρφωση του χώρου. Εξάλλου, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι η προσφεύγουσα δεν αμφισβήτησε με οιονδήποτε τρόπο την απόρριψη των δειγμάτων (π.χ. τυχόν προσφεύγοντας στη δευτεροβάθμια επιτροπή παραλαβής της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 11 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016), αντιθέτως, με σχετικά έγγραφα προς την αναθέτουσα αρχή διαβεβαίωνε ότι επρόκειτο να παραδώσει εμπροθέσμως τα προς προμήθεια είδη. Σε κάθε περίπτωση η αδυναμία της αναδόχου να προσκομίσει τα προς προμήθεια είδη από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν προκύπτει ότι οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την προσφυγή είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.

10. Επειδή, περαιτέρω, όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 2033/2018), κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 388 του Αστικού Κώδικα, η οποία, απηχούσα γενική αρχή του δικαίου, είναι, κατά το μέρος που αφορά, μεταξύ άλλων, την παροχή αποζημιώσεως, αναλόγως εφαρμοστέα και επί διοικητικών συμβάσεων, εάν, λαμβανομένης υπόψη της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τα περιστατικά που αποτέλεσαν το θεμέλιο καταρτίσεως διοικητικής σύμβασης μεταβλήθηκαν μετά την κατάρτισή της από λόγους έκτακτους και απρόβλεπτους, εξαιτίας δε της συνδρομής των λόγων αυτών η εκπλήρωση της παροχής, ενόψει και της αντιπαροχής, κατέστη υπερμέτρως επαχθής, το δικαστήριο μπορεί, παρεμβαίνοντας διορθωτικώς στα της συμβάσεως, να αναγάγει, κατ’ απόκλιση των συμφωνηθέντων, την παροχή στο προσήκον μέτρο ή να αποφασίσει τη λύση της σύμβασης εξ ολοκλήρου ή κατά το μέρος που δεν έχει ακόμη εκτελεσθεί (ΣτΕ 2702/2011, 1582/2009). Ειδικώς δε η αναπροσαρμογή της παροχής έναντι της αντιπαροχής, αποβλέπουσα στη διατήρηση της ισορροπίας της σύμβασης, συνιστά αποζημίωση, η οποία, κατά νόμο, περιορίζεται στο προσήκον μέτρο (ΣτΕ 2702/2011). 'Όπως, όμως, γίνεται ομοίως δεκτό, σε περίπτωση μη συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 388 του Αστικού Κώδικα, το αρμόδιο δικαστήριο μπορεί, βάσει των άρθρων 200 και 288 του Αστικού Κώδικα, τα οποία εφαρμόζονται επίσης και επί διοικητικών συμβάσεων, καθόσον αποδίδουν γενική αρχή του δικαίου, να παρεμβαίνει διορθωτικώς και να καθορίζει, ακόμη και κατά παρέκκλιση των συμφωνηθέντων, την παροχή και την αντιπαροχή στο μέτρο που επιβάλλεται από την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, όταν, συνεπεία εξαιρετικού γεγονότος, μεταβλήθηκαν απρόβλεπτα οι τιμές, κατά τρόπο ώστε, και αν δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 388 του Αστικού Κώδικα, να καθίσταται, εντούτοις, για κάποιον από τους αντισυμβαλλομένους υπερμέτρως επαχθής η εκ μέρους του εκπλήρωση της οφειλόμενης παροχής, και μάλιστα σε βαθμό που να υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, κίνδυνο που μπορεί να αναληφθεί από αυτόν (ΣτΕ 2702/2011, 550, 552/2004, κ.ά.).

11. Επειδή, περαιτέρω, η προσφεύγουσα με τον ίδιο ως άνω 4ο λόγο της προσφυγής της, συναφώς, προβάλλει ότι δεν υφίσταται υπαιτιότητα της εταιρίας για τη μη παράδοση των υπό προμήθεια ειδών, διότι, δεδομένου του ύψους της σύμβασης (50.900 ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) προκύπτει ότι προέκυψαν πολύ μεγάλες αυξήσεις, οι οποίες οφείλονται στην απρόβλεπτη κατάσταση της πανδημίας εξαιτίας του κορονοϊού (COVID-19), στην ενεργειακή κρίση και στην εμπόλεμη σύρραξη στην Ανατολική Ευρώπη, στην απρόοπτη και διπλή νομοθετική αύξηση του κατώτατου μισθού και του ημερομισθίου η οποία συνεπάγεται την άμεση αύξηση του εργατικού κόστους (βλ. ΦΕΚ Β’ 6263/27.12.2021 και ΦΕΚ 2030/Β/21.4.2022), δηλαδή σε έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα ανωτέρας βίας, τα οποία προφανώς υπερβαίνουν κατά πολύ τον όποιον επιχειρηματικό κίνδυνο είχε ευλόγως αναλάβει με την προσφορά της και καθιστούν την εκτέλεση του έργου για την εταιρία δραματικά πιο δαπανηρή, υπέρμετρα επαχθή και ζημιογόνα, ενώ ταυτόχρονα καταλύουν πλήρως την ισορροπία μεταξύ παροχής και αντιπαροχής σε βάρος της εταιρίας, κατά πλήρη ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίου επί του οποίου καταρτίστηκε η σύμβαση. Εξάλλου, το καθού με το ως άνω υπόμνημά του προβάλλει, μεταξύ άλλων, ότι δεν διεκόπη η λειτουργία των ως άνω επιχειρήσεων λόγω κορονοϊού (COVID-19). Τα ως άνω προβαλλόμενα με την προσφυγή είναι απορριπτέα, διότι από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν προκύπτει ούτε η προσφεύγουσα επικαλείται ότι, όπως υποχρεούται από τις διατάξεις του άρθρου 204 του ν. 4412/2016, ανέφερε εγγράφως, και μάλιστα μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από τότε που συνέβησαν, τα περιστατικά που, κατά την κρίση της συνιστούν την προβαλλόμενη ανωτέρα βία, προσκομίζοντας στην αναθέτουσα αρχή τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία, καθόσον εξάλλου κάποια από αυτά προέκυψαν πριν την υπογραφή της σύμβασης, και η προσφεύγουσα, η οποία φέρει το σχετικό βάρος, δεν απέδειξε, με την επίκληση και προσκόμιση συγκεκριμένων στοιχείων, ότι συνέτρεξε στην περίπτωσή της εξαιρετικό γεγονός, ικανό να τεκμηριώσει τη συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής των άρθρων 388 και 288 του Α.Κ. και μάλιστα σε βαθμό που υπερβαίνει, κατά τις αρχές της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τον επιχειρηματικό κίνδυνο, τον οποίο, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είχε αναλάβει (ΔΕφΑθηνών 1451/2021) ώστε, τυχόν, να κριθεί ότι δεν υφίσταται υπαιτιότητά της για τη μη εκτέλεση της σύμβασης.

12. Επειδή, εξάλλου, από το συνδυασμό των περί ενδικοφανούς διαδικασίας διατάξεων των παρ. 3 και 4 του άρθρου 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν.2717/1999, ΦΕΚ Α΄97) και του άρθρου 205 Α του ν. 4412/2016 προκύπτει ότι για το παραδεκτό της προσφυγής που ασκείται ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου προς επίλυση διαφοράς, η οποία ανέκυψε από συμβάσεις προμήθειας, απαιτείται η τήρηση της προβλεπόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 205 του ν. 4412/2016 προδικασίας, και επομένως απαιτείται η διοικητική (ενδικοφανής) προσφυγή του άρθρου 205 του ν. 4412/2016 να περιέχει τους ίδιους λόγους και τα ίδια αιτήματα που περιέχει η προσφυγή. Από αυτά παρέπεται ότι λόγοι και αιτήματα που δεν προβλήθηκαν με την ενδικοφανή προσφυγή αλλά προβλήθηκαν πρώτη φορά με την ασκηθείσα ενώπιον του Δικαστηρίου προσφυγή, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτα, καθ’ όσον ως προς αυτά δεν έχει τηρηθεί η νόμιμη προδικασία (πρβλ. ΣτΕ 3131/2015, 3198/2015, 2811, 2814/2014, 3076/2013, 2188/2009 κ.α.).

13. Επειδή, η προσφεύγουσα προβάλλει περαιτέρω με τον 5ο λόγο της προσφυγής της ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι μη νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί διότι α) κηρύχθηκε έκπτωτη, με τη με αριθμό .../23.6.2022 απόφαση της αναθέτουσας αρχής, μετά τη λήξη του συμβατικού χρόνου, και β) η με αριθμό πρωτοκόλλου .../5.5.2022 ειδική όχληση της αναθέτουσας αρχής είναι μη νόμιμη διότι εκδόθηκε και κοινοποιήθηκε μετά τη λήξη του συμβατικού χρόνου, και πέραν τούτου, είναι και παντελώς καταχρηστική, αν ληφθεί υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή δεν εξέτασε το 6ο δείγμα πλάκας που νομίμως, κατά τους ισχυρισμούς της, προσκόμισε στην υπηρεσία. Οι ως άνω αιτιάσεις, όμως, οι οποίες αποτελούν αυτοτελείς και ανεξάρτητους λόγους προσφυγής, δεν προβλήθηκαν με την διοικητική (ενδικοφανή) προσφυγή, που άσκησε η προσφεύγουσα κατά της προσβαλλόμενης απόφασης. Επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, από το συνδυασμό των περί ενδικοφανούς διαδικασίας διατάξεων των παρ. 3 και 4 του άρθρου 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας και του άρθρου 205Α παρ.2 του ν.4412/2016 οι εν λόγω ισχυρισμοί είναι απορριπτέοι ως απαραδέκτως προβαλλόμενοι με την προσφυγή, λόγω της μη προηγούμενης τήρησης, ως προς αυτούς, της κατά νόμο απαιτούμενης ενδικοφανούς προδικασίας. Ανεξαρτήτως τούτων, και υπό την εκδοχή ότι τα προβαλλόμενα περί μη τήρησης της νομιμότητας της διαδικασίας έκπτωσης για τον λόγο ότι είχε ήδη εκπνεύσει ο αρχικός συμβατικός χρόνος παραδεκτώς προβάλλονται με την προσφυγή ως λόγοι με τους οποίους τίθενται αμιγώς νομικά ζητήματα ήτοι ζητήματα τα οποία ανάγονται στην ισχύ και το κύρος ή στην ερμηνεία διατάξεων νόμου ή γενικών αρχών του ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου, δίχως να προϋποθέτουν έρευνα κρίσιμου πραγματικού (πρβλ. σχετικά με ενδικοφανή προσφυγή σε φορολογική διαφορά ΣτΕ 298/2024) σε κάθε περίπτωση είναι και απορριπτέα, διότι από τις διατάξεις του άρθρου 203 του ν. 4412/2016 δεν τίθεται ως προϋπόθεση για τη νομιμότητα της κήρυξης της έκπτωσης, η απόφαση αυτή όπως και η ειδική όχληση να έχουν εκδοθεί εντός του αρχικώς συμφωνηθέντος συμβατικού χρόνου.

14. Επειδή, κατόπιν αυτών, και εφόσον ουδείς άλλος λόγος προβάλλεται, ορθά απορρίφθηκε ως αβάσιμη με την προσβαλλόμενη απόφαση η διοικητική προσφυγή της προσφεύγουσας κατά της ΥΠΠΟΑ/οικ..../23.6.2022 απόφασης του Προϊσταμένου της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, με την οποία κηρύχθηκε έκπτωτη από την σύμβαση η ως άνω ανάδοχος Ο.Ε., και η κρινόμενη προσφυγή είναι απορριπτέα.

15. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί, και να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου το καταβληθέν παράβολο (άρθρο 277 του Κ.Δ.Δ.). Τέλος, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων να απαλλαγεί η προσφεύγουσα των δικαστικών εξόδων του καθού (άρθρο 275 παρ. 1 εδάφ. τελευταίο του Κ.Δ.Δ.).

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Απορρίπτει την προσφυγή.

Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου υπέρ του Δημοσίου.

Απαλλάσσει την προσφεύγουσα των δικαστικών εξόδων του καθού.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαΐου 2024, όπου και δημοσιεύθηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στις 7 Ιουνίου 2024, με τη συμμετοχή στη σύνθεση της γραμματέως Βασιλικής Παναγακοπούλου, λόγω λήξης της απόσπασης της δικαστικής υπαλλήλου Ελένης Παναγιώτου και της επανόδου στην οργανική της θέση.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Βασίλειος Καφτεράνης

Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

Ιωάννα Γρηγοροπούλου

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Βασιλική Παναγακοπούλου