ΣτΕ 1792/2024 Τμ.Δ - Πλήρες κείμενο

Πρόεδρος: Ηλίας Μάζος, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση της Προέδρου του Τμήματος
Εισηγήτρια: Αντωνία Παπαϊωάννου, Πάρεδρος
Δικηγόροι: Ιωάννης Παραράς, Όλγα Τσιρκινίδου (πάρεδρος ΝΣΚ), Νικόλαος Βαλαβάνης

Με την κρινόμενη αίτηση η αιτούσα εταιρεία ζήτησε την ακύρωση και την αναστολή εκτέλεσης των: α. υπ’ αριθμ. 178/23.1.2024 απόφασης της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, β. υπ’ αριθμ. …/21.11.2023 εγγράφου παροχής διευκρινίσεων του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της καθής εταιρείας «…» και κάθε άλλης σχετικής πράξης ή παράλειψης της Διοικήσεως. Όπως συνάγεται από τις διατάξεις του άρθρου 60 του ν. 4412/2016, ερμηνευόμενες σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων, μεταβολές, ακόμη και σημαντικές, στο περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης, δηλαδή των τευχών του διαγωνισμού και των συμβατικών τευχών, στα οποία περιλαμβάνονται όλοι οι γενικοί και ειδικοί όροι διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης και εκτέλεσης της σύμβασης, επιτρεπτώς καταρχήν επιχειρούνται και μετά την προκήρυξη του διαγωνισμού, υπό την επιφύλαξη ότι: (α) δεν πρέπει είναι τόσο ουσιώδεις, ώστε να προσελκύουν προσφέροντες οι οποίοι, χωρίς αυτές, δεν θα ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά, περίπτωση που συντρέχει, ιδίως, όταν το είδος ή η έκταση των μεταβολών ανατρέπει τη συνολική ταυτότητα της σύμβασης, όπως έχει διαμορφωθεί με την προκήρυξη της διαδικασίας ανάθεσης, (β) πρέπει, αφενός, να αποτελούν αντικείμενο επαρκούς δημοσιότητας, ώστε να λαμβάνουν γνώση υπό τις ίδιες προϋποθέσεις και στον ίδιο χρόνο όλοι οι ενδιαφερόμενοι, και αφετέρου να επιχειρούνται πριν από την υποβολή των προσφορών και (γ) επί σημαντικών μεταβολών (όπως είναι, μεταξύ άλλων, αυτές που αφορούν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προς εκτέλεση έργου), γεννάται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει εύλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, ώστε να παρέχεται στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς η δυνατότητα να προσαρμόσουν, αντιστοίχως, την προσφορά τους· η εύλογη διάρκεια της παράτασης κρίνεται κατά περίπτωση, σε συνάρτηση με το περιεχόμενο των μεταβολών. Η κρίση της αναθέτουσας αρχής ως προς το «εύλογο» της τυχόν απαιτούμενης παράτασης ελέγχεται, σε κάθε περίπτωση, κατά νόμο ως προς την τήρηση των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας, τα οποία καθορίζονται από τις ανωτέρω διατάξεις και αρχές. Εν προκειμένω, η αιτούσα εταιρία στράφηκε με προδικαστική προσφυγή κατά της παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει, ενόψει των σημαντικών μεταβολών που υπέστησαν τα έγγραφα της σύμβασης, ανάλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, ώστε να εξασφαλίσει στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς επαρκή χρόνο προετοιμασίας των προσφορών τους. Ακολούθως, με το εμπροθέσμως υποβληθέν από 18.12.2023 υπόμνημά της προέβαλε αιτιάσεις κατά της 244/27.11.2023 απόφασης, με την οποία παρατάθηκε, μετά την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής, η σχετική προθεσμία, αμφισβητώντας την επάρκεια της παράτασης για την έγκαιρη διαμόρφωση και υποβολή ανταγωνιστικής προσφοράς. Η τελευταία αυτή απόφαση, ως πράξη απολύτως συναφής με την προσβληθείσα παράλειψη, η νομιμότητα της οποίας αμφισβητήθηκε από την αιτούσα με την προβολή σχετικών αιτιάσεων, μπορούσε και έπρεπε να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη με την προδικαστική προσφυγή, ενόψει και της όλης οικονομίας των διατάξεων του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016 περί έννομης προστασίας κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες αποβλέπουν στην ταχεία επίλυση των σχετικών διαφορών. Κατά συνέπεια, η περί του αντιθέτου κρίση της ΕΑΔΗΣΥ δεν είναι νόμιμη. Η Αρχή όφειλε να εξετάσει τους προβληθέντες ενώπιόν της ισχυρισμούς, σύμφωνα με τους οποίους, τα τεύχη δημοπράτησης και τα λοιπά έγγραφα της σύμβασης υπέστησαν σημαντικές μεταβολές από τις παρασχεθείσες με την ένδικη πράξη διευκρινίσεις, και να κρίνει, ακολούθως, ενόψει των όσων προέβαλε η αιτούσα με το συμπληρωματικό υπόμνημα, αν η αναθέτουσα αρχή κινήθηκε κατά τον καθορισμό της διάρκειας της ένδικης παράτασης εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας. Το Δικαστήριο δέχτηκε εν μέρει την αίτηση.

Νομοθετικές διατάξεις: Άρθρα 60, 345 επ., 372 §§ 1, 3 Ν. 4412/2016

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Δ΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 23 Απριλίου 2024, με την εξής σύνθεση: Ηλίας Μάζος, Aντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση της Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Μαρία Αθανασοπούλου, Ουρανία Νικολαράκου, Σύμβουλοι, Κωνσταντίνα Σκούρα, Αντωνία Παπαϊωάννου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Φωτεινή Παπαδοπούλου.

Για να δικάσει την από 1ης Φεβρουαρίου 2024 αίτηση ακυρώσεως και αναστολής:

της εταιρείας με την επωνυμία «…» και τον διακριτικό τίτλο «... A.E.», που εδρεύει στην Αθήνα (…), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Ιωάννη Παραρά (Α.Μ. …), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του,

κατά των: 1. Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), που εδρεύει στον Αγ. Ιωάννη Ρέντη Αττικής (…), η οποία παρέστη με την Όλγα Τσιρκινίδου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς της και 2. εταιρείας με την επωνυμία «…», που εδρεύει στην Καβάλα (…), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Νικόλαο Βαλαβάνη (Α.Μ. … Δ.Σ. Ροδόπης), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.

Με την αίτηση αυτή η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθεί και να ανασταλεί η εκτέλεση των: α. υπ’ αριθμ. 178/23.1.2024 απόφασης της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, β. υπ’ αριθμ. …/21.11.2023 εγγράφου παροχής διευκρινίσεων του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της καθής εταιρείας «…» και κάθε άλλης σχετικής πράξης ή παράλειψης της Διοικήσεως.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Αντωνίας Παπαϊωάννου.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

Σκέφθηκε κατά τον Νόμο

1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης έχει καταβληθεί παράβολο ύψους 2.500 ευρώ, ήτοι το ήμισυ του συνολικώς οφειλόμενου παραβόλου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 372 παρ. 5 του ν. 4412/2016 (Α´ 147), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 138 του ν. 4782/2021 (Α´ 36) [βλ. …/3210/1.2.2024 διπλότυπο είσπραξης τύπου Α´ του Κέντρου Βεβαίωσης και Είσπραξης (ΚΕ.Β.ΕΙΣ.) Αττικής].

2. Επειδή, με την με αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) … διακήρυξη, η … (... Α.Α.Ε.), η οποία, σύμφωνα με το καταστατικό της και την …/22.1.2013 διαπιστωτική πράξη του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης, λειτουργεί ως Περιφερειακός Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) της Ενιαίας Διαχειριστικής Ενότητας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, προκήρυξε, ως αναθέτουσα αρχή, διεθνή ηλεκτρονικό διαγωνισμό, με την ανοικτή διαδικασία, για την επιλογή αναδόχου του έργου «Κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Μη Επικίνδυνων Στερεών Αποβλήτων Καβάλας και Προμήθεια κινητού εξοπλισμού λειτουργίας της ΜΕΑ Καβάλας», με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής με αξιολόγηση μελέτης. Η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ανέρχεται σε 43.599.897,66 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α. 24%) πλέον δικαιωμάτων προαίρεσης ποσού 38.159.031,34 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α. 24%). Πρόκειται δε για μικτή σύμβαση, η οποία περιλαμβάνει: (α) την κατασκευή και εξάμηνη δοκιμαστική λειτουργία μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων και προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων (ΜΕΑ) και μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο (ΜΠΕ) και την προμήθεια κινητού εξοπλισμού για τη λειτουργία της ΜΕΑ (Μέρος 1, εκτιμώμενης αξίας 31.135.000 ευρώ, εκ των οποίων 855.000 ευρώ αντιστοιχούν στην προμήθεια του εξοπλισμού) και (β) την κανονική λειτουργία του έργου για έξι έτη (Μέρος 2, εκτιμώμενης αξίας 12.464.897,66 πλέον Φ.Π.Α.), με δυνατότητα μονομερούς παράτασης για επιπλέον χρονικό διάστημα έως και έξι έτη (δικαίωμα προαίρεσης εκτιμώμενης αξίας 12.006.428,46 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.). Προβλέπονται, επίσης, δικαιώματα προαίρεσης που περιλαμβάνουν, αφενός, εργασίες επέκτασης των εγκαταστάσεων ή/και πρόσθετο εξοπλισμό για την προσαρμογή της ΜΕΑ στις νέες θεσμικές απαιτήσεις (εκτιμώμενης αξίας 14.530.000 ευρώ) και αφετέρου τη λειτουργία των έργων προσαρμογής κατά το χρονικό διάστημα λειτουργίας του έργου (εκτιμώμενης αξίας 11.622.602,88 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.). Με τη διακήρυξη, η οποία απεστάλη προς δημοσίευση στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 21.8.2023 και αναρτήθηκε στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.Δ.Σ.) στις 25.8.2023, ορίστηκε ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών η 22.9.2023, προβλέφθηκε δε, με την παράγραφο 2.3 αυτής, ότι, εφόσον ζητηθούν εγκαίρως, «ήτοι έως τις 8.9.2023», η αναθέτουσα αρχή παρέχει στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς συμπληρωματικές πληροφορίες και διευκρινίσεις σε σχέση με τα έγγραφα της σύμβασης το αργότερο στις 15.9.2023. Μετά την άσκηση, ωστόσο, προδικαστικής προσφυγής κατά των όρων της διακήρυξης από οικονομικό φορέα ενδιαφερόμενο να μετάσχει στον ένδικο διαγωνισμό, με την 241/14.9.2023 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ... Α.Α.Ε. μετατέθηκε η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών για τις 28.11.2023 και παρατάθηκε, αντιστοίχως, η προθεσμία παροχής διευκρινίσεων από την αναθέτουσα αρχή έως τις 22.11.2023. Ακολούθως, μετά την απόρριψη της ανωτέρω προδικαστικής προσφυγής, με το …/21.11.2023 έγγραφο της αναθέτουσας αρχής, αναρτηθέν στο Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. αυθημερόν, παρασχέθηκαν διευκρινίσεις επί των όρων της διακήρυξης και των λοιπών εγγράφων της σύμβασης, σε απάντηση εβδομήντα (70) σχετικών ερωτημάτων ενδιαφερομένων, που είχαν υποβληθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2.3 της διακήρυξης. Κατά της ανωτέρω πράξης παροχής διευκρινίσεων και της φερόμενης παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει ταυτοχρόνως κατάλληλη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, η αιτούσα εταιρία άσκησε στις 24.11.2023 προδικαστική προσφυγή (με ΓΑΚ Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. …/27.11.2023) ενώπιον της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.). Μετά την άσκηση, εξάλλου, της προδικαστικής προσφυγής και προτού αυτή εξεταστεί από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., με την 244/27.11.2023 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής αποφασίστηκε η παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών έως τις 13.12.2023, προκειμένου να παρασχεθεί επαρκής χρόνος στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς για τη μελέτη των διευκρινίσεων. Η προδικαστική προσφυγή της αιτούσας εταιρίας, η οποία δεν έλαβε μέρος στον διενεργηθέντα πράγματι στο μεταξύ, στις 13.12.2023, διαγωνισμό, απορρίφθηκε με την 178/23.1.2024 απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. στο σύνολό της. Με την κρινόμενη αίτηση, η οποία ασκήθηκε στις 26.1.2024 κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 372 του ν. 4412/2016, ζητείται η ακύρωση και η αναστολή εκτέλεσης της ανωτέρω 178/2024 απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., της …/21.11.2023 πράξης παροχής διευκρινίσεων, καθώς και «κάθε άλλης συναφούς, προγενέστερης ή μεταγενέστερης πράξης ή παράλειψης».

3. Επειδή, ο ένδικος διαγωνισμός, ενόψει του αντικειμένου του (μικτή σύμβαση με προέχοντα χαρακτήρα σύμβασης έργου), της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και της ιδιότητας της ... Α.Α.Ε. ως αναθέτουσας αρχής (πρβλ. ΣτΕ 2782, 2783/2020, ΕΑ 297/2021), εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/24/ΕΕ (L 94) και του ν. 4412/2016, η δε κρινόμενη αίτηση αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά το άρθρο 372 παρ. 3 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει.

4. Επειδή, η Ε.Α.ΔΗ.Σ.Υ., ως ανεξάρτητη αρχή, έχει δυνάμει των άρθρων 345 επ. του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016 ικανότητα διαδίκου και, ως εκ τούτου, νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα δίκη. Την ιδιότητα του καθ’ ου διαδίκου στην παρούσα διαδικασία έχει και η ... Α.Α.Ε., δοθέντος ότι η προσβληθείσα με την προδικαστική προσφυγή …/21.11.2023 πράξη οργάνου της, διατηρεί, κατ’ άρθρο 372 παρ. 1 εδ. δ΄ του ν. 4412/2016, την αυτοτέλειά της και δεν έχει ενσωματωθεί στην απορριπτική της προσφυγής απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.Σ.Υ.

5. Επειδή, κατά τα παγίως κριθέντα, κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης δημοσίων συμβάσεων, αν η ταχθείσα με την διακήρυξη προθεσμία για την υποβολή προσφοράς έληξε και ο ενδιαφερόμενος να του ανατεθεί η σύμβαση δεν μετέσχε στον διαγωνισμό, έστω με επιφύλαξη, το έννομο συμφέρον του να ζητήσει έννομη προστασία κατά της διακήρυξης (ή παρασχεθείσας διευκρίνισης σχετικά με όρο αυτής - βλ. ΣτΕ 1500/2023, σκ. 12) διατηρείται μόνο εφόσον προβάλλει, με ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς, με την παράθεση αρκούντως εξειδικευομένων στοιχείων σχετικών με τη νομική και πραγματική του κατάσταση, ότι η διακήρυξη περιλαμβάνει όρο, ο οποίος αποκλείει παρανόμως τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό ή καθιστά ανέφικτη ή ουσιωδώς δυσχερή την εκ μέρους του υποβολή προσφοράς (βλ. ΣτΕ 2217/2023, 1500/2023, 656/2023, 2096/2022, 2631/2020 κ.ά.). Εξάλλου, με έννομο συμφέρον προβάλλεται, αφενός, ότι η αναθέτουσα αρχή, παραλείποντας να παρατείνει την προθεσμία υποβολής προσφορών ή χορηγώντας, πάντως, ανεπαρκή παράταση, μετά την παροχή σχετικών διευκρινίσεων και την επέλευση σημαντικών μεταβολών στα έγγραφα της σύμβασης, παραβίασε την υποχρέωσή της να διασφαλίσει στους ενδιαφερομένους τον χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία των προσφορών τους (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 295, 296/2020 σκ. 7), και, αφετέρου, ότι η αναθέτουσα αρχή δεν απάντησε σε κρίσιμο για τη σύνταξη της προσφοράς της αιτούσας διευκρινιστικό ερώτημα.

6. Επειδή, ο ν. 4412/2016, ο οποίος εκδόθηκε για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις, μεταξύ άλλων, της οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 (L 94) σχετικά με τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων και την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, ορίζει στο άρθρο 18 «Αρχές εφαρμοζόμενες στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων» ότι: «1. Οι αναθέτουσες αρχές αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις και ενεργούν με διαφάνεια ... 2. ...», στο άρθρο 27 «Ανοικτές διαδικασίες» ότι: «1. Στις ανοικτές διαδικασίες, κάθε ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας μπορεί να υποβάλλει προσφορά στο πλαίσιο προκήρυξης διαγωνισμού. Η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών ανέρχεται σε 35 ημέρες από την ημερομηνία αποστολής στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ένωσης της προκήρυξης σύμβασης ... 2. ... 4. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συντμήσει κατά πέντε ημέρες την προθεσμία παραλαβής των προσφορών που ορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 όταν αποδέχεται την υποβολή προσφορών με ηλεκτρονικά μέσα. ...» και στο άρθρο 53 «Περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης», όπως αυτό διαμορφώθηκε με το άρθρο 16 του ν. 4782/2021, ότι: «1. Οι όροι των εγγράφων της σύμβασης πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις, ώστε να επιτρέπουν την υποβολή άρτιων και συγκρίσιμων μεταξύ τους προσφορών. 2. Τα έγγραφα της σύμβασης ... περιέχουν ιδίως: α) ... β) την προθεσμία για την παραλαβή των προσφορών από την αρμόδια υπηρεσία, τη διεύθυνση και τον τρόπο υποβολής τους, γ) ... ε) την ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, στ) ... ια) τα τεχνικά χαρακτηριστικά (προδιαγραφές), την ποσότητα και την περιγραφή των αγαθών, υπηρεσιών ή έργων, ... καθώς και άλλα χαρακτηριστικά, ανάλογα με το αντικείμενο της σύμβασης, ιβ) ... 3. ...». Περαιτέρω, ο ίδιος ως άνω νόμος ορίζει στο άρθρο 60 «Καθορισμός προθεσμιών» ότι: «1. Κατά τον καθορισμό των προθεσμιών παραλαβής των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν υπόψη την πολυπλοκότητα της σύμβασης και τον χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία των προσφορών, υπό την επιφύλαξη των ελάχιστων προθεσμιών που καθορίζονται στα άρθρα 27 έως 31. 2. ... 3. Οι αναθέτουσες αρχές παρατείνουν την προθεσμία παραλαβής των προσφορών, ούτως ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να μπορούν να λάβουν γνώση όλων των αναγκαίων πληροφοριών για την κατάρτιση των προσφορών στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν, για οποιονδήποτε λόγο, πρόσθετες πληροφορίες, αν και ζητήθηκαν από τον οικονομικό φορέα έγκαιρα δεν έχουν παρασχεθεί το αργότερο έξι ημέρες πριν από την προθεσμία που ορίζεται για την παραλαβή των προσφορών. ..., β) όταν τα έγγραφα της σύμβασης υφίστανται σημαντικές αλλαγές. Η διάρκεια της παράτασης είναι ανάλογη με τη σπουδαιότητα των πληροφοριών ή των αλλαγών. Όταν οι πρόσθετες πληροφορίες δεν έχουν ζητηθεί έγκαιρα ή δεν έχουν σημασία για την προετοιμασία κατάλληλων προσφορών, δεν απαιτείται από τις αναθέτουσες αρχές να παρατείνουν τις προθεσμίες. 4. ...», ενώ στην παράγραφο 2 του άρθρου 67 «Ηλεκτρονική διάθεση των εγγράφων της σύμβασης» ορίζονται τα εξής: «2. Εφόσον έχουν ζητηθεί εγκαίρως, οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν σε όλους τους προσφέροντες που συμμετέχουν στη διαδικασία σύναψης σύμβασης, συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τις προδιαγραφές και οποιαδήποτε σχετικά δικαιολογητικά, το αργότερο έξι ημέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας που έχει οριστεί για την παραλαβή των προσφορών». Το ρυθμιστικό περιεχόμενο των ανωτέρω άρθρων 60 παρ. 3 και 67 παρ. 2 του ν. 4412/2016 επαναλαμβάνει, εξάλλου, η παράγραφος 2.3 της διακήρυξης που διέπει τον ένδικο διαγωνισμό.

7. Επειδή, όπως συνάγεται από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 60 του ν. 4412/2016, ερμηνευόμενες σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων, μεταβολές, ακόμη και σημαντικές, στο περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης, δηλαδή των τευχών του διαγωνισμού και των συμβατικών τευχών, στα οποία περιλαμβάνονται όλοι οι γενικοί και ειδικοί όροι διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης και εκτέλεσης της σύμβασης, επιτρεπτώς καταρχήν επιχειρούνται και μετά την προκήρυξη του διαγωνισμού, υπό την επιφύλαξη ότι: (α) δεν πρέπει είναι τόσο ουσιώδεις, ώστε να προσελκύουν προσφέροντες οι οποίοι, χωρίς αυτές, δεν θα ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά, περίπτωση που συντρέχει, ιδίως, όταν το είδος ή η έκταση των μεταβολών ανατρέπει τη συνολική ταυτότητα της σύμβασης, όπως έχει διαμορφωθεί με την προκήρυξη της διαδικασίας ανάθεσης, (β) πρέπει, αφενός, να αποτελούν αντικείμενο επαρκούς δημοσιότητας, ώστε να λαμβάνουν γνώση υπό τις ίδιες προϋποθέσεις και στον ίδιο χρόνο όλοι οι ενδιαφερόμενοι, και αφετέρου να επιχειρούνται πριν από την υποβολή των προσφορών και (γ) επί σημαντικών μεταβολών (όπως είναι, μεταξύ άλλων, αυτές που αφορούν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προς εκτέλεση έργου - βλ. ΣτΕ ΕΑ 295, 296/2020 σκ. 10), γεννάται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει εύλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, ώστε να παρέχεται στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς η δυνατότητα να προσαρμόσουν, αντιστοίχως, την προσφορά τους· η εύλογη διάρκεια της παράτασης κρίνεται κατά περίπτωση, σε συνάρτηση με το περιεχόμενο των μεταβολών (βλ. ογδοηκοστή πρώτη σκέψη της εφαρμοζόμενης εν προκειμένω οδηγίας 2014/24/ΕΕ, πρβλ. απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 5.4.2017, C-298/2015, Borta, σκ. 74 - 76). Η κρίση της αναθέτουσας αρχής ως προς το «εύλογο» της τυχόν απαιτούμενης παράτασης ελέγχεται, σε κάθε περίπτωση, κατά νόμο ως προς την τήρηση των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας, τα οποία καθορίζονται από τις ανωτέρω διατάξεις και αρχές (πρβλ. ΕΑ 295 - 296/2020 σκ. 13).

8. Επειδή, εξάλλου, η πράξη της αναθέτουσας αρχής, η οποία εκδίδεται επί αιτημάτων ενδιαφερομένων και παρέχει διευκρινίσεις ως προς την έννοια των όρων της διακήρυξης και των λοιπών εγγράφων του διαγωνισμού, αποτελεί εκτελεστή πράξη που υπόκειται στην κατά το άρθρο 360 του ν. 4412/2016 προδικαστική προσφυγή, εάν δε δεν αμφισβητηθεί η νομιμότητά της, οι παρασχεθείσες διευκρινίσεις εντάσσονται στο κανονιστικό πλαίσιο του διαγωνισμού, συμπληρώνοντας τους σχετικούς όρους στους οποίους αναφέρονται (βλ. ΣτΕ 2010/2022, ΕΑ 46/2019, 368/2016, 108, 55/2015, 499/2012 κ.ά).

9. Επειδή, με την από 24.11.2023 προδικαστική προσφυγή, η οποία ασκήθηκε, κατά τα προεκτεθέντα, πριν από την έκδοση της 244/27.11.2023 απόφασης περί μετάθεσης της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών, η αιτούσα εταιρία επεδίωξε την ακύρωση: (α) της …/21.11.2023 πράξης παροχής διευκρινίσεων, κατά το μέρος που με την πράξη αυτή τροποποιήθηκαν, κατά τους ισχυρισμούς της, ουσιωδώς, χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, οι όροι των τευχών δημοπράτησης και των λοιπών εγγράφων της σύμβασης και (β) της εκδηλωθείσας με την ανωτέρω πράξη παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει κατάλληλη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών. Ειδικότερα, η αιτούσα αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες απαντήσεις που δόθηκαν από την αναθέτουσα αρχή σε ερωτήματα ενδιαφερομένων για την παροχή διευκρινίσεων (ερωτήματα 2, 16, 21, 22, 23, 28, 34, 35, 36, 42, 43 και 54), οι οποίες, κατά τους ισχυρισμούς της, συνιστούσαν ουσιώδεις τροποποιήσεις των όρων των τευχών δημοπράτησης και των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων του έργου, όρων, δηλαδή, που έπρεπε να λάβουν υπόψη οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς κατά τη σύνταξη της προσφοράς. Στο πλαίσιο προβολής των ισχυρισμών αυτών, η αιτούσα αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα στοιχεία της τεχνικής προσφοράς που επηρεάστηκαν, όπως υποστήριξε, από τις δοθείσες απαντήσεις και έπρεπε, συνεπώς, να επανασχεδιαστούν, ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες, μειωμένες απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής και στα νεότερα δεδομένα που εισήχθησαν στο κανονιστικό πλαίσιο του διαγωνισμού. Κατόπιν των ανωτέρω, αλλά και λόγω του ότι δεν τις παρασχέθηκαν οι διευκρινίσεις που είχε ζητήσει με το από 12.9.2023 σχετικό έγγραφο, η αιτούσα προέβαλε ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε, κατά δεσμία αρμοδιότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 60 του ν. 4412/2016 και τους όρους της παραγράφου 2.3 της ένδικης διακήρυξης, να χορηγήσει ανάλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών. Ισχυρίστηκε δε ότι η παράλειψη της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει, και μάλιστα για ικανό χρονικό διάστημα, τη σχετική προθεσμία, καθιστούσε αδύνατη την έγκαιρη προετοιμασία και υποβολή ανταγωνιστικής προσφοράς. Και τούτο, διότι προσφορές, όπως η δική της, που προετοιμάζονταν και είχαν κατ’ ουσίαν ολοκληρωθεί έως τις 21.11.2023 (ημερομηνία παροχής των επίμαχων διευκρινίσεων) σύμφωνα με τις αρχικές, αυξημένες απαιτήσεις των εγγράφων του διαγωνισμού, οι οποίες επιβάρυναν το κόστος της οικονομικής προσφοράς χωρίς να παρέχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα κατά την αξιολόγηση, έπρεπε να σχεδιαστούν εκ νέου, εντός του ανεπαρκούς χρονικού διαστήματος των τεσσάρων (4) εργάσιμων ημερών που απέμενε έως τη σχετική καταληκτική ημερομηνία (28.11.2023). Εξάλλου, ως προς ορισμένες από τις παρασχεθείσες διευκρινίσεις και, ειδικότερα, εκείνες που αφορούσαν την εγκατεστημένη ισχύ του ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους της μονάδας παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο (ερώτημα 21), τον ελάχιστο χρόνο παραμονής του υπολείμματος της αναερόβιας χώνευσης στη μονάδα της αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας (ερώτημα 22), τη χωρητικότητα των κοντέινερ που περιλαμβάνονται στον κατ’ ελάχιστον προσφερόμενο εξοπλισμό (ερώτημα 28), τις τεχνικές απαιτήσεις σε σχέση με τη Μονάδα Ραφιναρίας (ερώτημα 36) και τη διεργασία της κομποστοποίησης (ερωτήματα 16 και 54), η αιτούσα προέβαλε, επίσης, ότι με αυτές, κατά περίπτωση: (α) τροποποιήθηκε αναρμοδίως (ή παραβιάστηκε) η απόφαση περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του έργου, (β) θα επέλθει, χωρίς νόμιμη αιτιολόγηση, υποβάθμιση του περιβάλλοντος (ή κατέστη το δημοπρατούμενο έργο υποδεέστερο από περιβαλλοντική, τεχνική και οικονομική άποψη), και (γ) κατά παράβαση των αρχών της ισότιμης μεταχείρισης των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, ικανοποιήθηκαν αιτήματα οικονομικών φορέων για την τροποποίηση των αρχικών όρων της διακήρυξης και των τευχών δημοπράτησης, τα οποία υποβλήθηκαν τεχνηέντως υπό τη μορφή διευκρινιστικών ερωτημάτων. Ακολούθως, μετά την παράταση, με τη μνημονευθείσα 244/27.11.2023 απόφαση της αναθέτουσας αρχής, της προθεσμίας υποβολής προσφορών έως τις 13.12.2023, η αιτούσα, η οποία δεν έλαβε μέρος στον διεξαχθέντα στο μεταξύ διαγωνισμό, υπέβαλε ενώπιον της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., εμπροθέσμως κατ’ άρθρο 365 παρ. 1 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, το από 18.12.2023 συμπληρωματικό υπόμνημα, με το οποίο ισχυρίστηκε ότι η «ελάχιστης διάρκειας» παράταση των δέκα (10) εργάσιμων ημερών, που χορηγήθηκε τελικώς από την αναθέτουσα αρχή, δεν ήταν επαρκής για τον απαιτούμενο επανασχεδιασμό της προσφοράς της, με συνέπεια να καταστεί αδύνατη η λυσιτελής συμμετοχή της στον διαγωνισμό. Περαιτέρω, με το ίδιο υπόμνημα ανέπτυξε και συμπλήρωσε τους προβληθέντες με την προσφυγή ισχυρισμούς αναφορικά με τις φερόμενες ουσιώδεις τροποποιήσεις βασικών όρων του διαγωνισμού και την επίδραση των τροποποιήσεων αυτών στον σχεδιασμό της προσφοράς της, προσδιορίζοντας, μεταξύ άλλων, τις επιμέρους μονάδες της δημοπρατούμενης ΜΕΑ (μονάδες αναερόβιας χώνευσης και παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο, κομποστοποίησης, ωρίμανσης, ραφιναρίας και επεξεργασίας υγρών αποβλήτων) που αναγκαζόταν, όπως υποστήριξε, να ανασχεδιάσει εξαρχής, με τη χωροθέτησή τους σε νέο υπόβαθρο και την εκ νέου σύνταξη ή την τροποποίηση των σχετικών μελετών. Ισχυρίστηκε, τέλος, ότι η αναθέτουσα αρχή, η οποία όφειλε, ενόψει της σημασίας και της έκτασης των τροποποιήσεων, να εξασφαλίσει στους ενδιαφερομένους τον αναγκαίο χρόνο για «τον πλήρη ανασχεδιασμό» και όχι «την απλή προσαρμογή» των έως τότε εκπονηθεισών προσφορών, περιορίστηκε, κατά παράβαση της υποχρέωσης αυτής, να παρατείνει για ελάχιστες μόνο ημέρες τη σχετική προθεσμία, «όταν, ως γνωστό, η προετοιμασία τέτοιων προσφορών χρειάζεται συνολικό χρόνο … ενενήντα (90) περίπου ημερών».

10. Επειδή, εξάλλου, με το από 8.12.2023 έγγραφο των απόψεών της ενώπιον της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. η αναθέτουσα αρχή ισχυρίστηκε ότι οι απαντήσεις της στα ερωτήματα των ενδιαφερομένων δεν επέφεραν καμία μεταβολή και δη ουσιώδη στα έγγραφα του διαγωνισμού, αλλά διευκρίνισαν απλώς συγκεκριμένα σημεία της διακήρυξης και των τευχών δημοπράτησης, υποστήριξε δε ότι η τελικώς χορηγηθείσα παράταση, η οποία δεν ήταν, άλλωστε, υποχρεωτική κατά νόμο, ήταν εν πάση περιπτώσει επαρκής, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να προσαρμόσουν αντιστοίχως την προσφορά τους.

11. Επειδή, με την προσβαλλόμενη 178/2024 απόφαση η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι η προδικαστική προσφυγή της αιτούσας εταιρίας, καθ’ ο μέρος στρεφόταν κατά της παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει την προθεσμία υποβολής προσφορών, δεν είχε πλέον αντικείμενο και ήταν, συνεπώς, απορριπτέα, αφού η αναθέτουσα αρχή χορήγησε τελικώς σχετική παράταση με τη μεταγενέστερη 244/27.11.2023 απόφασή της. Δέχθηκε, περαιτέρω, ότι «τυχόν λόγοι αμφισβήτησης της εν γένει νομιμότητας και της αιτιολογίας της απόφασης παράτασης, καθώς επίσης και του εύλογου ή μη χαρακτήρα της δεκαπενθήμερης διάρκειας της παράτασης, θα έπρεπε να προβληθούν με αυτοτελή προδικαστική προσφυγή κατά της εν λόγω απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία, ακόμη και αν θεωρηθεί από την προσφεύγουσα βλαπτική για τα συμφέροντά της, δεν θεωρείται συμπροσβαλλόμενη με την παράλειψη, διότι δεν αποτελεί αρνητική, αλλά θετικού περιεχομένου πράξη, μετά την έκδοση της οποίας δεν υφίσταται η προσβαλλόμενη παράλειψη». Με επάλληλη, εξάλλου, αιτιολογία η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι, κι αν ακόμη η ανωτέρω 244/27.11.2023 απόφαση μπορούσε να θεωρεί συμπροσβαλλόμενη με την προδικαστική προσφυγή, οι προβληθέντες με το υπόμνημα της αιτούσας ισχυρισμοί περί ανεπάρκειας της χορηγηθείσας παράτασης για την προσήκουσα προετοιμασία της προσφοράς της ήταν εν πάση περιπτώσει απορριπτέοι ως αόριστοι και ανεπίδεκτοι εκτίμησης, αφού η αιτούσα δεν προσδιόρισε, ούτε με την προδικαστική προσφυγή ούτε με το υποβληθέν υπόμνημα, το χρονικό διάστημα που απαιτείτο, ενόψει των επίμαχων διευκρινίσεων, για την πλήρη προετοιμασία της. Ειδικότερα, η Αρχή έκανε δεκτά τα εξής: «Προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος της τήρησης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής και της αρχής της αναλογικότητας κατά τον προσδιορισμό του διαστήματος της παράτασης, η προσφεύγουσα έπρεπε, σύμφωνα με το άρθρο 367 παρ. 1 ν. 4412/2016, να αμφισβητήσει με συγκεκριμένους ισχυρισμούς την επάρκεια του δεκαπενθήμερου διαστήματος της παράτασης σε συνάρτηση τόσο με τη σπουδαιότητα των διευκρινίσεων όσο και με τον απαιτούμενο χρόνο για την προσαρμογή των επιμέρους στοιχείων των προσφορών που επηρεάζονταν από τις διευκρινίσεις, ενόψει, μάλιστα, του ότι το διάστημα της χορηγηθείσας παράτασης ανέρχεται περίπου στο μισό της αρχικής προθεσμίας παραλαβής προσφορών [διάρκειας] τριάντα δύο (32) ημερών, η επάρκεια της οποίας για την εξ υπαρχής προετοιμασία της συμμετοχής στον διαγωνισμό δεν αμφισβητήθηκε ποτέ από την προσφεύγουσα ή οποιονδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο οικονομικό φορέα. Και ναι μεν με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα αμφισβήτησε την επάρκεια του ολιγοήμερου διαστήματος που απέμενε αρχικά από τη χορήγηση των διευκρινίσεων ... έως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών ... για την προσαρμογή της προσφοράς της … αλλά δεν προέβαλε πόσος ήταν ο απαιτούμενος χρόνος προσαρμογής των στοιχείων της που επηρεάζονταν πράγματι από τις διευκρινίσεις. Εξάλλου, με το συμπληρωματικό υπόμνημα η προσφεύγουσα επανέλαβε μεν τους ισχυρισμούς της σχετικά με τη σπουδαιότητα των διευκρινίσεων … αλλά δεν αμφισβήτησε με ορισμένο τρόπο ότι η δεκαπενθήμερη παράταση που χορηγήθηκε τελικά μετά την άσκηση της προσφυγής της δεν ήταν ανάλογη της σπουδαιότητας των διευκρινίσεων, εξειδικεύοντας τον χρόνο που απαιτείτο προκειμένου να ληφθούν αυτές υπόψη για την προσαρμογή συγκεκριμένων στοιχείων των προσφορών … Αλυσιτελώς προβάλλεται με το υπόμνημα ότι η προετοιμασία των προσφορών χρειάζεται συνολικό χρόνο ενενήντα (90) περίπου ημερών, αφού το κρίσιμο εν προκειμένω διάστημα είναι αυτό που απαιτείται, προκειμένου οι οικονομικοί φορείς να λάβουν υπόψη τους τις διευκρινίσεις, ενώ η προσφεύγουσα δεν είχε αμφισβητήσει τους αρχικούς όρους της Διακήρυξης που προέβλεπαν προθεσμία υποβολής προσφορών τριάντα δύο (32) ημερών. ...». Ήδη, με την κρινόμενη αίτηση η αιτούσα πλήττει τη νομιμότητα των ανωτέρω κρίσεων της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.

12. Επειδή, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, η αιτούσα εταιρία στράφηκε με την προδικαστική προσφυγή της κατά της παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να χορηγήσει, ενόψει των σημαντικών μεταβολών που υπέστησαν τα έγγραφα της σύμβασης, ανάλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, ώστε να εξασφαλίσει στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς επαρκή χρόνο προετοιμασίας των προσφορών τους. Ακολούθως, με το εμπροθέσμως υποβληθέν από 18.12.2023 υπόμνημά της προέβαλε αιτιάσεις κατά της 244/27.11.2023 απόφασης, με την οποία παρατάθηκε, μετά την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής, η σχετική προθεσμία, αμφισβητώντας την επάρκεια της παράτασης για την έγκαιρη διαμόρφωση και υποβολή ανταγωνιστικής προσφοράς. Η τελευταία αυτή απόφαση - η οποία, κατά την αιτούσα, δεν ήρε τη ζημία που υπέστησαν οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς από την προηγηθείσα παράλειψη, αφού η αναθέτουσα αρχή εξακολούθησε, και μετά την έκδοσή της, να μην συμμορφώνεται με την υποχρέωση να εξασφαλίσει στους ενδιαφερομένους τον απαιτούμενο χρόνο για την πλήρη προετοιμασία τους - ως πράξη απολύτως συναφής με την προσβληθείσα παράλειψη, η νομιμότητα της οποίας αμφισβητήθηκε από την αιτούσα με την προβολή σχετικών αιτιάσεων, μπορούσε και έπρεπε να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη με την προδικαστική προσφυγή, ενόψει και της όλης οικονομίας των διατάξεων του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016 περί έννομης προστασίας κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες αποβλέπουν στην ταχεία επίλυση των σχετικών διαφορών. Κατά συνέπεια, η ανωτέρω περί του αντιθέτου κρίση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. δεν είναι νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση. Εξάλλου, όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα ανωτέρω (σκ. 9), με το συμπληρωματικό υπόμνημα η αιτούσα προέβαλε, αναπτύσσοντας όσα είχε ήδη προβάλει με την προδικαστική προσφυγή, ειδικότερους ισχυρισμούς σε σχέση με τη σημασία των μεταβολών που (φέρεται να) επήλθαν στο έγγραφα της σύμβασης, την επίδραση που άσκησαν αυτές στη διαμόρφωση της προσφοράς της και την ανάγκη εξ υπαρχής σχεδιασμού συγκεκριμένων στοιχείων της. Ισχυρίστηκε δε, περαιτέρω, ότι: (α) ότι το πλήθος και η σπουδαιότητα των εν λόγω μεταβολών επηρέασαν σε τέτοιο βαθμό τη διαμόρφωση της προσφοράς, ώστε να μην αρκούν για τη λυσιτελή υποβολή της απλές επιμέρους αναπροσαρμογές, αλλά να απαιτείται εκτεταμένος ανασχεδιασμός ως προς ουσιώδη στοιχεία της, τα οποία και προσδιόρισε, και (β) το χρονικό διάστημα που απέμενε έως την ημερομηνία για την οποία μετατέθηκε τελικώς, κατόπιν ολιγοήμερης παράτασης, η προθεσμία υποβολής προσφορών ήταν ανεπαρκές για τον απαιτούμενο ανασχεδιασμό της προσφοράς, συνεκτιμωμένου ότι για την προετοιμασία της απαιτούνταν, όπως υποστήριξε, συνολικός χρόνος ενενήντα περίπου ημερών (όσος, δηλαδή, και ο χρόνος που μεσολάβησε από τη δημοσίευση της διακήρυξης έως και τη γνωστοποίηση στους ενδιαφερομένους των επίμαχων διευκρινήσεων). Με τα ανωτέρω δεδομένα, η αιτούσα αμφισβήτησε τον εύλογο χαρακτήρα της παράτασης που χορηγήθηκε από την αναθέτουσα αρχή, ενόψει και του χρόνου που απαιτήθηκε, κατά τους ισχυρισμούς της, για την προετοιμασία της προσφοράς σύμφωνα με αρχικό περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης, κατά τρόπο επαρκώς ειδικό και συγκεκριμένο, δεν ήταν δε αναγκαίο, για το ορισμένο της προβολής του λόγου αυτού και την εξέτασή του από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., να προσδιορίσει το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που απαιτείτο εν προκειμένω για την προσαρμογή της προσφοράς της στα νέα δεδομένα. Ούτε μπορεί, άλλωστε, να θεωρηθεί, όπως εσφαλμένα υπέλαβε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. κατά την αιτιολόγηση της σχετικής απορριπτικής κρίσης της, ότι η αιτούσα, η οποία δεν άσκησε προδικαστική προσφυγή κατά των αρχικών όρων της διακήρυξης, είχε θεωρήσει επαρκή την αρχικώς ορισθείσα προθεσμία υποβολής προσφορών, διάρκειας τριάντα δύο (32) ημερών. Και τούτο, διότι η προθεσμία αυτή, με καταληκτική ημερομηνία τις 22.9.2023, παρατάθηκε έως τις 28.11.2023 με την 241/14.9.2023 απόφαση της αναθέτουσας αρχής, η οποία αναρτήθηκε στο Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. στις 18.9.2023, πριν, δηλαδή, από την παρέλευση απράκτου της κατ’ άρθρο 361 παρ. 1 περίπτ. γ´ του ν. 4412/2016 δεκαήμερης προθεσμίας για την άσκηση από την αιτούσα (ή από άλλο ενδιαφερόμενο οικονομικό φορέα) προδικαστικής προσφυγής κατά της διακήρυξης και, συγκεκριμένα, πριν από την παρέλευση δέκα ημερών από την εκ μέρους της πλήρη γνώση αυτής, η οποία τεκμαίρεται, δυνάμει της ανωτέρω διάταξης, ότι έλαβε χώρα στις 10.9.2023 (μετά, δηλαδή, την πάροδο δεκαπέντε ημερών από την ανάρτηση της διακήρυξης, στις 25.8.2023, στο Κ.Η.Μ.Δ.Σ.). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η απόρριψη, χωρίς να εξεταστούν στην ουσία τους, των αιτιάσεων της αιτούσας ως προς το εύλογο της παράτασης που χορηγήθηκε με την - λογιζόμενη ως συμπροσβαλλόμενη ήδη με την κρινόμενη αίτηση - 244/27.11.2023 απόφαση της αναθέτουσας αρχής, δεν μπορεί να στηριχθεί νομίμως ούτε στο προπαρατεθέν, επάλληλο αιτιολογικό έρεισμα της προσβαλλόμενης απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. Όφειλε δε η Αρχή να εξετάσει τους προβληθέντες ενώπιόν της ισχυρισμούς, σύμφωνα με τους οποίους, τα τεύχη δημοπράτησης και τα λοιπά έγγραφα της σύμβασης υπέστησαν σημαντικές μεταβολές από τις παρασχεθείσες με την ένδικη πράξη διευκρινίσεις, και να κρίνει, ακολούθως, ενόψει των όσων προέβαλε η αιτούσα με το συμπληρωματικό υπόμνημα, αν η αναθέτουσα αρχή κινήθηκε κατά τον καθορισμό της διάρκειας της ένδικης παράτασης εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας. Ως εκ τούτου, ο αντίστοιχος λόγος ακυρώσεως προβάλλεται βασίμως και πρέπει να γίνει δεκτός.

13. Επειδή, περαιτέρω, εξετάζοντας τις ειδικότερες αιτιάσεις που είχε προβάλει, κατά τα ανωτέρω (βλ. σκ. 9), η αιτούσα σε σχέση με τις απαντήσεις που δόθηκαν στα ερωτήματα 21, 22, 28, 36, 16 και 54, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι «ανεξαρτήτως του αν οι επίμαχες διευκρινίσεις έχουν ή όχι εκτελεστό χαρακτήρα, η προσφεύγουσα δεν προβάλλει ότι αυτές εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν ουσιωδώς τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό, ούτε εξειδικεύει τους λόγους για τους οποίους οι, κατά τους ισχυρισμούς της, επελθούσες με τις παραπάνω διευκρινίσεις τροποποιήσεις καθιστούν αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερή την υποβολή της προσφοράς της, πέραν της προβαλλόμενης αδυναμίας επανασχεδιασμού της εντός του χρονικού διαστήματος που απέμενε από τις 21.11.2023 μέχρι τη λήξη της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών». Με τις σκέψεις δε αυτές απέρριψε τις ανωτέρω αιτιάσεις, στο σύνολό τους, ως προβαλλόμενες άνευ εννόμου συμφέροντος.

14. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η παραδοχή της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. ότι η αιτούσα δεν επικαλέστηκε βλάβη από τις προσβαλλόμενες διευκρινίσεις, υπό την έννοια ότι καθιστούν αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερή την από μέρους της υποβολή προσφοράς, στηρίζεται σε κακή εκτίμηση του περιεχομένου της προδικαστικής προσφυγής. Προβάλλει, ειδικότερα, ότι τόσο με την προσφυγή όσο και με το συμπληρωματικό υπόμνημα αναφέρθηκε αναλυτικά αφενός στη μείζονα τροποποίηση που επέφερε κάθε μία από τις διευκρινίσεις αυτές στα έγγραφα του διαγωνισμού, καθιστώντας αναγκαία την αντίστοιχη προσαρμογή της προσφοράς της, και αφετέρου στην πρόδηλη βλάβη της, η οποία δεν επήλθε «από τις διευκρινίσεις/τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου του διαγωνισμού αφεαυτές», αλλά «από τον συνδυασμό των τροποποιήσεων με τη μη χορήγηση ανάλογης προς το μέγεθός τους παράτασης», με συνέπεια την «αδυναμία λυσιτελούς συμμετοχής της στον διαγωνισμό λόγω της πρόδηλης δυσχέρειας έγκαιρης προσαρμογής της προσφοράς της». Ισχυρίζεται, επίσης, ότι η μοναδική πλημμέλεια που απέδωσε στις επίμαχες διευκρινίσεις αναφερόταν στην ανεπίτρεπτη ουσιώδη τροποποίηση από την αναθέτουσα αρχή των όρων του διαγωνισμού χωρίς ανάλογη παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών, την αιτίαση δε αυτή παρέβλεψε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., περιοριζόμενη να εξετάσει ειδικότερους ισχυρισμούς που δεν είχαν προβληθεί ως αυτοτελείς αιτιάσεις, αλλά προς ενίσχυση απλώς των όσων προέβαλε με την προσφυγή της σε σχέση με τον αληθή χαρακτήρα των προσβαλλόμενων διευκρινίσεων ως τροποποιήσεων του κανονιστικού πλαισίου του διαγωνισμού. Εφόσον, όμως, η βλάβη που επικαλείται η αιτούσα δεν προήλθε, κατά τους προβαλλόμενους ενώπιον του Δικαστηρίου ισχυρισμούς της, από τους όρους των τευχών δημοπράτησης και των λοιπών εγγράφων του διαγωνισμού, όπως διαμορφώθηκαν με την προσβαλλόμενη πράξη παροχής διευκρινίσεων, αλλά από τη φερόμενη παραβίαση από την αναθέτουσα αρχή της υποχρέωσής της να εξασφαλίσει στους ενδιαφερομένους τον απαιτούμενο χρόνο προετοιμασίας των προσφορών τους, δεν θεμελιώνεται έννομο συμφέρον της για την προσβολή ως μη νόμιμων των επίμαχων διευκρινίσεων, ανεξαρτήτως των ειδικότερων πλημμελειών που είχε επικαλεστεί με την προδικαστική προσφυγή της. Κατά συνέπεια, ορθώς απορρίφθηκε η προδικαστική προσφυγή με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., κατά το μέρος αυτό. Εξάλλου, τυχόν πλημμέλειες της 244/27.11.2023 απόφασης περί παράτασης της προθεσμίας υποβολής προσφορών, ανεξαρτήτως του αν μπορούν να θεωρηθούν νομικές πλημμέλειες των διευκρινίσεων που παρασχέθηκαν με την …/ 21.11.2023 πράξη της αναθέτουσας αρχής, δεν θα μπορούσαν εν πάση περιπτώσει να οδηγήσουν σε ακύρωση αυτών, αφού η αιτούσα δεν ισχυρίστηκε ενώπιον της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., ούτε άλλωστε ισχυρίζεται με την κρινόμενη αίτηση, ότι οι επίμαχοι όροι του διαγωνισμού, όπως διευκρινίστηκαν (και, κατά τους ισχυρισμούς της, τροποποιήθηκαν) με την ανωτέρω πράξη, την απέκλειαν ή καθιστούσαν ουσιωδώς δυσχερή τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό. Είναι δε διαφορετικό το ζήτημα ότι οι ισχυρισμοί περί ουσιώδους μεταβολής με τις προσβαλλόμενες διευκρινίσεις των εγγράφων της σύμβασης, οι οποίοι συνδέονται με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες γεννάται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει την προθεσμία υποβολής προσφορών, θα έπρεπε, κατά τα προεκτεθέντα (βλ. ανωτέρω σκ. 12), να έχουν εξεταστεί από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. στο πλαίσιο εξέτασης των αιτιάσεων της αιτούσας περί ανεπάρκειας της χορηγηθείσας παράτασης, για την προβολή των οποίων δεν εξέλιπε το έννομο συμφέρον της. Κατά συνέπεια, ο ανωτέρω λόγος ακυρώσεως, πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό του.

15. Επειδή, εξάλλου, η απόρριψη των ειδικότερων αιτιάσεων που προέβαλε η αιτούσα (υποβάθμιση του περιβάλλοντος - ικανοποίηση αιτήματος τρίτου για την τροποποίηση των τεχνικών προδιαγραφών) κατά της διευκρίνισης που δόθηκε σε απάντηση του ερωτήματος 36, αφορούσε δε τις απαιτήσεις των τευχών δημοπράτησης σε σχέση με τη μονάδα ραφιναρίας της ΜΕΑ, στηρίχθηκε, εκτός από την έλλειψη εννόμου συμφέροντος για την προβολή τους, και στην επάλληλη αιτιολογική βάση ότι «με την προκείμενη απάντηση δεν τροποποιούνται όροι της Τεχνικής Περιγραφής, αλλά διευκρινίζονται υφιστάμενες προβλέψεις της». Με την κρινόμενη αίτηση η αιτούσα πλήττει την κρίση αυτή της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., επαναφέροντας τους ισχυρισμούς που είχε προβάλει με την προδικαστική της προσφυγή, όπως συμπληρώθηκαν με το από 18.12.2023 υπόμνημα. Μετά την αποδοχή των λόγων της κρινόμενης αίτησης, οι οποίοι βάλλουν κατά της απόρριψης της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσας κατά το μέρος που αφορούσε το εύλογο της χορηγηθείσας παράτασης, ο ανωτέρω λόγος ακυρώσεως, αναφερόμενος σε ζήτημα που συναρτάται με την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει την προθεσμία υποβολής προσφορών και, συνακόλουθα, τη διάρκεια της τυχόν απαιτούμενης παράτασης, πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω.

16. Επειδή, σύμφωνα με την παράγραφο 11.3 («Περιγραφή και ουσιώδη χαρακτηριστικά του έργου») της ένδικης διακήρυξης, στις κτιριακές εγκαταστάσεις από τις οποίες αποτελείται η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) περιλαμβάνεται, εκτός των άλλων, και «Στέγαστρο Ραφιναρίας». Εξάλλου, στην παράγραφο 1.8 («Εγγυημένα μεγέθη προσφερόμενου σχεδιασμού - Στόχοι εγκατάστασης επεξεργασίας απορριμμάτων - Απαιτήσεις εκτέλεσης έργου») του Τεύχους 3 «Τεχνική Περιγραφή» των Τευχών Δημοπράτησης προβλέπεται ότι τα δεδομένα που παρέχονται και οι απαιτήσεις που τίθενται με την παράγραφο αυτή «συνιστούν υποχρεωτικά δεδομένα και ελάχιστες απαιτήσεις· η εφαρμογή τους είναι επομένως υποχρεωτική και τυχόν απόκλιση σε τουλάχιστον μία από αυτές θα συνεπάγεται τον αποκλεισμό της σχετικής τεχνικής προσφοράς». Στην ίδια παράγραφο 1.8, υπό στοιχείο 11 («Ελάχιστες Απαιτήσεις Προσφερόμενης Μονάδας»), προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής «… Οι εγκαταστάσεις από τις οποίες θα αποτελείται η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων θα είναι κατ’ ελάχιστον οι κάτωθι: • ... • Κτίριο Υποδοχής Απορριμμάτων … • Κτίριο Μηχανικής Διαλογής … • ... • Μονάδα Ραφιναρίας - Εξευγενισμού … • … ». Περαιτέρω, στο άρθρο 8 «Τεχνική περιγραφή ραφιναρίας κομπόστ από ΑΣΑ και ΠΟΕ» του ίδιου τεύχους αναφέρεται ότι: «Μετά τη βιολογική επεξεργασία του οργανικού κλάσματος των αποβλήτων, ακολουθεί η διεργασία της ραφιναρίας του παραγόμενου υλικού. Η διεργασία αυτή επιτελείται ενδεικτικά από ένα περιστροφικό κόσκινο και μία βαρυμετρική τράπεζα. Ο εξοπλισμός θα βρίσκεται υπό στεγασμένου χώρου. Η διαδικασία αυτή συνίσταται στον διαχωρισμού του επεξεργασμένου υλικού από ξένες προσμίξεις … καθώς και από τα μη πλήρως βιοαποδομημένα οργανικά στερεά. … Ειδικότερα, μετά το πέρας της διεργασίας της κομποστοποίησης - ωρίμανσης, το υλικό φορτώνεται με την χρήση φορτωτή σε όχημα μεταφοράς και οδηγείται στον χώρο της ραφιναρίας. …». Αναφορικά με τη διεργασία της ραφιναρίας, η 1836/18.5.2018 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του έργου, η οποία απόφαση περιλαμβάνεται, σύμφωνα με την παράγραφο 2.1 της διακήρυξης, στα έγραφα της σύμβασης, διαλαμβάνει, συναφώς, στο κεφάλαιο Α2 («Περιγραφή δραστηριότητας. Βασικά χαρακτηριστικά του συνόλου της εγκατάστασης») ότι: «[Η ραφιναρία] διενεργείται από ένα περιστρεφόμενο κόσκινο και μια βαρυμετρική τράπεζα, τα οποία βρίσκονται εντός στεγασμένου χώρου (χώρος Νο4 στη Γενική Διάταξη). …» και στο κεφάλαιο Δ6 («Μονάδα Ωρίμανσης και Ραφιναρίας») ότι: «1. … 3. … Η ραφιναρία θα λαμβάνει χώρα σε κλειστό ή στεγασμένο χώρο … ». Εξάλλου, το άρθρο 13 («Κτιριακά έργα») του ανωτέρω Τεύχους 3 «Τεχνική Περιγραφή», το οποίο αναφέρεται στα κτιριακά έργα και τις βοηθητικές κατασκευές που απαιτούνται για τη λειτουργία του έργου (πύλη - φυλάκιο εισόδου, χώροι διοίκησης - εξυπηρέτηση προσωπικού, κτίριο υποσταθμού μέσης τάσης, κτίρια παραγωγικών διαδικασιών), προβλέπει στην παράγραφο 13.5 σε σχέση προς τα «Κτίρια παραγωγικών διαδικασιών» τα εξής: «Στο πλαίσιο του έργου θα κατασκευαστούν τα παρακάτω κτιριακά έργα: • Κτίριο Υποδοχής • Κτίριο Μηχανικής Διαλογής • Κτίριο Ραφιναρίας Κομπόστ • ... Τα παραπάνω κτίρια, ανάλογα με την τεχνική προσφορά του διαγωνιζομένου, μπορεί να είναι ανεξάρτητα ή ενοποιημένα κατά λειτουργικές ομάδες. …». Περαιτέρω, στην υποπαράγραφο 13.5.1, η οποία αναφέρεται στα «Κτίρια Υποδοχής, Μηχανικής Διαλογής και Ραφιναρίας κομπόστ» προβλέπεται ότι: «Πρόκειται για κτίρια μικτής κατασκευής κατάλληλης επιφάνειας στα οποία θα στεγάζονται οι εγκαταστάσεις υποδοχής, μηχανικής επεξεργασίας και ραφιναρίσματος του κομπόστ …». Με την υποπαράγραφο αυτή τίθενται, επίσης, συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς τους χώρους Μηχανικής Διαλογής και Υποδοχής, καθορίζονται τα - προτεινόμενα ή υποχρεωτικά - τεχνικά χαρακτηριστικά των κτιρίων, ενώ προβλέπεται, τέλος, ότι: «ο χώρος τοποθέτησης και η διαμόρφωση των κτιρίων αποτελεί μέρος της τεχνικής προσφοράς του διαγωνιζομένου, με την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα βασικά ζητούμενα της τεχνικής περιγραφής και των τεχνικών προδιαγραφών». Τέλος, στο άρθρο 9 του ίδιου τεύχους προτείνεται, μεταξύ των λοιπών μέτρων απόσμησης και αποκονίωσης των χώρων της ΜΕΑ, να γίνεται «στο κτίριο των μηχανικών διαχωρισμών (μηχανική διαλογή - ραφιναρία) αναρρόφηση του αέρα τοπικά …», στη δε παράγραφο 15.8, στην οποία προβλέπεται η «εγκατάσταση συστήματος τηλεφώνων για την εξυπηρέτηση των διαφόρων χώρων κάθε κτιρίου», αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «… Ο γενικός σχεδιασμός θα είναι ακτινικός. Από το control room στο Κτίριο Διοίκησης, όπου θα τοποθετηθεί το τηλεφωνικό κέντρο και ο κεντρικός κατανεμητής Voice - Data, θα γίνει η διανομή προς τα επιμέρους κτίρια/εγκαταστάσεις είτε με υπόγειους αγωγούς είτε εμφανώς εντός κατάλληλων εσχαρών. Αναλυτικά, θα αναχωρούν από το Κτίριο Διοίκησης και θα καταλήγουν κατ’ ελάχιστον στους ακόλουθους τοπικούς κατανεμητές στα παρακάτω κτίρια: • ... • Κτίριο Ραφιναρίας. …».

17. Επειδή, υπό το δεδομένο ότι το κεφάλαιο Α2 της ΑΕΠΟ του έργου και το άρθρο 8 του Τεύχους 3 «Τεχνική Περιγραφή» των Τευχών Δημοπράτησης αναφέρονται σε «στεγασμένο χώρο» εντός του οποίου θα τοποθετηθεί ο απαιτούμενος εξοπλισμός για τη διενέργεια της ραφιναρίας, ενώ σε άλλα σημεία του ίδιου Τεύχους 3 (άρθρο 9, παρ. 13.5, παρ. 15.8) γίνεται αναφορά σε «Κτίριο Ραφιναρίας», τέθηκε στην αναθέτουσα αρχή το ακόλουθο ερώτημα (ερώτημα 36): «Παρακαλούμε όπως επιβεβαιωθεί ότι δεν απαιτείται η κατασκευή κλειστού κτιρίου για τη Μονάδα Ραφιναρίας κομπόστ». Η αναθέτουσα αρχή απάντησε στο ερώτημα αυτό με την ένδικη πράξη παροχής διευκρινίσεων ως εξής: «Επιβεβαιώνεται ότι δεν απαιτείται η κατασκευή κλειστού κτιρίου για τη Μονάδα Ραφιναρίας Κομπόστ. Ο εξοπλισμός της Ραφιναρίας Κομπόστ δύναται να βρίσκεται υπό στεγασμένου χώρου». Με την προδικαστική της προσφυγή, όπως συμπληρώθηκε με το από 18.12.2023 υπόμνημα, η αιτούσα προέβαλε ότι η απάντηση αυτή της αναθέτουσας αρχής αναίρεσε τη ρητή απαίτηση της Τεχνικής Περιγραφής περί κλειστού κτιρίου ραφιναρίας, με την οποία είχε εξειδικευτεί και συμπληρωθεί, προς τον σκοπό μείζονος προστασίας του περιβάλλοντος, η απαίτηση της ΑΕΠΟ του έργου για στεγασμένο χώρο. Δεν συνιστά, συνεπώς, κατά τους ισχυρισμούς της, απλή διευκρίνιση αλλά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της Τεχνικής Περιγραφής, η οποία μειώνει το οικονομικό κόστος της προσφοράς και εξαναγκάζει, ως εκ τούτου, τους οικονομικούς φορείς που είχαν στηριχθεί κατά τη διαμόρφωση της προσφοράς τους στις αρχικές απαιτήσεις των τευχών δημοπράτησης να προβούν στον επανασχεδιασμό της και, συγκεκριμένα, να επανυπολογίσουν την οικεία στατική μελέτη και να τροποποιήσουν τη μελέτη γενικής διάταξης.

18. Επειδή, ενόψει των προπαρατεθέντων όρων της διακήρυξης, του Τεύχους 3 «Τεχνική Περιγραφή» και της ΑΕΠΟ του έργου και λαμβάνοντας, ιδίως, υπόψη ότι: (α) σε σχέση με τις κτηριακές εγκαταστάσεις της ΜΕΑ, η διακήρυξη διαλαμβάνει ρητή αναφορά σε Στέγαστρο Ραφιναρίας, (β) σε αντίθεση με τα Κτίρια Υποδοχής και Μηχανικής Διαλογής των απορριμμάτων, το Κτίριο Ραφιναρίας δεν περιλαμβάνεται στις ελάχιστες υποχρεωτικές απαιτήσεις που θέτει σε σχέση με τις εγκαταστάσεις της ΜΕΑ η παράγραφος 1.8 του τεύχους της Τεχνικής Περιγραφής, (γ) το άρθρο 8 του ίδιου τεύχους προβλέπει, σε συμφωνία με την ΑΕΠΟ, την τοποθέτηση του εξοπλισμού της ραφιναρίας και, συνεπώς, τη διενέργεια της διεργασίας αυτής σε στεγασμένο χώρο, και (δ) στην υποπαράγραφο 13.5.1 του τεύχους αυτού προβλέπεται η δυνατότητα συστέγασης των εγκαταστάσεων της ραφιναρίας με αυτές της υποδοχής και της μηχανικής διαλογής των απορριμμάτων, για τις οποίες είναι υποχρεωτική η κατασκευή (ενιαίου ή αυτοτελούς για κάθε μία από αυτές) κτιρίου, η κατασκευή (κλειστού) Κτιρίου Ραφιναρίας δεν είναι υποχρεωτική, αλλά αποτελεί μία από τις αποδεκτές εναλλακτικές επιλογές που παρέχονται στους ενδιαφερομένους κατά τον σχεδιασμό της συγκεκριμένης διεργασίας, στις οποίες περιλαμβάνεται και η κατασκευή Στεγάστρου. Κατά συνέπεια, με την ανωτέρω διευκρίνιση δεν τροποποιούνται οι όροι της διακήρυξης και της Τεχνικής Περιγραφής, αλλά αποσαφηνίζεται η αρχική έννοιά τους, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα πρέπει να απορριφθούν.

19. Επειδή, τέλος, η αιτούσα εταιρία προέβαλε με την προδικαστική προσφυγή ότι, κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης (παρ. 2.3) και των διατάξεων του ν. 4412/2016 (άρθρο 67 παρ. 2), η αναθέτουσα αρχή δεν απάντησε με την προσβαλλόμενη πράξη παροχής διευκρινίσεων στο με αριθμό 4 διευκρινιστικής φύσης ερώτημα, που είχε υποβάλει εμπροθέσμως και εν γένει παραδεκτώς με το από 12.9.2023 έγγραφό της. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη της παραγράφου 2.3 της διακήρυξης, η αναθέτουσα αρχή παρέχει στους ενδιαφερομένους συμπληρωματικές πληροφορίες και διευκρινίσεις «εφόσον ζητηθούν εγκαίρως, ήτοι έως τις 8.9.2023», το διευκρινιστικό ερώτημα της αιτούσας, το οποίο - όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και δεν αμφισβητείται, άλλωστε, με την κρινόμενη αίτηση - υποβλήθηκε (μέσω του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.) εκπροθέσμως στις 12.9.2023, δεν γέννησε υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να απαντήσει. Και ισχυρίζεται μεν η αιτούσα, επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό που είχε προβάλει με το υπόμνημά της ενώπιον της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., ότι η πρώτη παράταση, έως τις 28.11.2023, της προθεσμίας υποβολής προσφορών συμπαρέσυρε και τις λοιπές προθεσμίες που συναρτώνται με αυτήν, μεταξύ των οποίων και την προθεσμία υποβολής αιτημάτων προς παροχή διευκρινίσεων, ο ισχυρισμός όμως αυτός πρέπει να απορριφθεί. Και τούτο, διότι με την 241/14.9.2023 απόφαση περί παράτασης έως τις 28.11.2023 της προθεσμίας υποβολής προσφορών, η νομιμότητα της οποίας δεν αμφισβητήθηκε από την αιτούσα, παρατάθηκε αντιστοίχως, έως τις 22.11.2023, και η αρχικώς ορισθείσα προθεσμία για την παροχή συμπληρωματικών πληροφοριών και διευκρινίσεων, χωρίς, ωστόσο, να οριστεί νέα καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή από τους ενδιαφερομένους σχετικών αιτημάτων. Επομένως, ορθώς, ανεξαρτήτως της ειδικότερης αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης, απορρίφθηκε ο ανωτέρω λόγος της προδικαστικής προσφυγής, ο δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση λόγος είναι εν πάση περιπτώσει απορριπτέος.

20. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η 178/2024 απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. κατά το μέρος που απορρίφθηκαν με αυτήν, χωρίς να εξεταστούν κατ’ ουσίαν, οι αιτιάσεις της προδικαστικής προσφυγής, με τις οποίες η αιτούσα είχε αμφισβητήσει το εύλογο της παράτασης που χορηγήθηκε με την συμπροσβαλλόμενη 244/27.11.2023 απόφαση της αναθέτουσας αρχής. Πρέπει δε η αίτηση αυτή να απορριφθεί κατά τα λοιπά. Περαιτέρω, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., προκειμένου η Αρχή να ασκήσει την κατά νόμο ανατεθειμένη σε αυτήν αρμοδιότητα και να εξετάσει, εντός της προθεσμίας του άρθρου 372 παρ. 12 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, τις ανωτέρω αιτιάσεις της προδικαστικής προσφυγής, η οποία καθίσταται κατά το αντίστοιχο μέρος εκ νέου εκκρεμής ενώπιον αυτής. Οίκοθεν νοείται, τέλος, ότι, ενόψει της αναπομπής της υπόθεσης στην Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., εξακολουθεί, και μετά την έκδοση της παρούσας απόφασης, να συντρέχει κώλυμα για τη σύναψη της σύμβασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 364 παρ. 1 του ν. 4412/2016.

Διά ταύτα

Δέχεται εν μέρει την αίτηση, σύμφωνα με το αιτιολογικό.

Ακυρώνει εν μέρει την 178/2024 απόφαση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.Σ.Υ.) και αναπέμπει την υπόθεση στην Αρχή, σύμφωνα με το αιτιολογικό.

Απορρίπτει την αίτηση κατά τα λοιπά.

Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.

Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 20 Μαΐου 2024 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 26ης Νοεμβρίου του ίδιου έτους.

Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος

Ηλίας Μάζος

Η Γραμματέας

Φωτεινή Παπαδοπούλου