ΜΕφΘεσ 1334/2023

Δικαστής: Χριστίνα Ζαπάρτα, Εφέτης
Δικηγόροι: Δημήτριος Ρίζος – Ιωάννης Μαυρέλος

Θέματα

Ανώνυμη εταιρία: Τροποποίηση καταστατικού (έλεγχος νομιμότητας) – Παρέλευση του οριζόμενου στο καταστατικό χρόνου διάρκειας της εταιρίας και λήψη απόφασης περί αναβίωσής της.

Η απόφαση

Με τον ν. 4548/2018 (Α΄ 104) αναμορφώθηκε το δίκαιο της ανώνυμης εταιρείας και καταργήθηκαν οι αντίστοιχες διατάξεις (άρθρα 1-63δ και 90 έως 146) του κωδικοποιημένου νόμου 2190/1920. Στο νέο αυτό νομοθέτημα, το οποίο λόγω της έναρξης ισχύος του από 1.1.2019 (άρθρο 190) καταλαμβάνει την ένδικη διαφορά, προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Άρθρο 4: «1. … 3. Η τροποποίηση του καταστατικού της ανώνυμης εταιρείας αποφασίζεται από τη γενική συνέλευση ή και από το διοικητικό συμβούλιο, αν τούτο ορίζεται ρητά στον παρόντα νόμο, και επέρχεται με τη δημοσιότητα του άρθρου 13. … 4. Η προηγούμενη παράγραφος δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις προσαρμογής στοιχείων του καταστατικού, που γίνονται με βάση τις διατάξεις του παρόντος νόμου, προκειμένου αυτό να εμφανίζει τις μεταβολές που έλαβαν χώρα, ιδίως αυξήσεις ή μειώσεις κεφαλαίου, χωρίς απόφαση εταιρικού οργάνου όπως, ενδεικτικά, είναι οι περιπτώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 28, της παραγράφου 3 του άρθρου 58 και της παραγράφου 4 του άρθρου 71. Οι προσαρμογές όμως αυτές υποβάλλονται σε δημοσιότητα. 5. …». Άρθρο 9: «1. … 2. [όπως η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 146 περ. α΄ του ν. 4601/2019 (ΦΕΚ Α΄ 44/9.3.2019) με έναρξη ισχύος κατά το άρθρο 157 από 15.4.2019]. Η τροποποίηση του καταστατικού, η λύση της ανώνυμης εταιρείας ύστερα από απόφαση της γενικής συνέλευσης και η αναβίωσή της εγκρίνονται, ύστερα από τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας από την αρμόδια υπηρεσία της Περιφερειακής ενότητας της έδρας της εταιρείας, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος και του ν. 3419/2005 (Α΄ 297). Ο έλεγχος νομιμότητας περιορίζεται στην τήρηση των διατάξεων του παρόντος, του καταστατικού και των διατάξεων του ν. 3419/2005 και αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη διενέργεια της καταχώρισης και την πραγματοποίηση της δημοσιότητας από την αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. Σε περίπτωση μεταβολών των καταχωρίσεων της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ., που δεν εμπίπτουν στο πρώτο εδάφιο, όπως μεταβολών στην εκπροσώπηση της εταιρείας ή δηλώσεων προσαρμογής του καταστατικού, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 4, η αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει σε τυπικό έλεγχο (έλεγχο πληρότητας) του άρθρου 7 του ν. 3419/2005 των υποβληθέντων εγγράφων. Τυπικός έλεγχος (έλεγχος πληρότητας) νοείται η διαπίστωση ότι τα υποβαλλόμενα έγγραφα είναι πλήρη και ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του νόμου, χωρίς έλεγχο του περιεχομένου τους. 3. … 5. Σε καμία περίπτωση ο έλεγχος που γίνεται κατά την καταχώριση αποφάσεων των εταιρικών οργάνων δεν εκτείνεται σε λόγους που επιφέρουν ακυρωσία των αποφάσεων των οργάνων αυτών». Άρθρο 12: «1. Σε δημοσιότητα υποβάλλονται οι εξής πράξεις και στοιχεία: α) … β) Οι αποφάσεις για τροποποίηση του καταστατικού με την εγκριτική απόφαση της Διοίκησης, όπου τυχόν απαιτείται, καθώς και ολόκληρο το νέο κείμενο του καταστατικού μαζί με τις γενόμενες τροποποιήσεις, γ) Ο διορισμός … των προσώπων που: αα) ασκούν τη διαχείριση της εταιρείας, ββ) έχουν την εξουσία να την εκπροσωπούν από κοινού ή μεμονωμένα, γγ) είναι αρμόδια να ασκούν τον τακτικό της έλεγχο, δ) … στ)… ζ) … 2. Για τα αποτελέσματα της εγγραφής της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ. και των καταχωρίσεων σε αυτό ισχύουν τα άρθρα 15 και 16 του ν. 3419/2005». Άρθρο 13: «1. Η δημοσιότητα στο Γ.Ε.ΜΗ. πραγματοποιείται με εγγραφή της εταιρείας και με καταχώριση των δημοσιευτέων πράξεων και στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3419/2005». Άρθρο 171: [(Αναβίωση της λυθείσας εταιρείας), όπως ο τίτλος του αντικαταστάθηκε με το άρθρο 146 περ. δ΄ Ν. 4601/2019 (ΦΕΚ Α΄ 44/9.3.2019)] «1. Αν η εταιρεία λύθηκε λόγω παρόδου του χρόνου διάρκειάς της ή με απόφαση της γενικής συνέλευσης, η εταιρεία αναβιώνει με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων, που λαμβάνεται με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία. Με την απόφαση αυτή η εταιρεία μπορεί να αναβιώσει και ως εταιρεία άλλης μορφής, εφόσον τηρηθούν οι σχετικές προϋποθέσεις για τη σύσταση της τελευταίας. Η αναβίωση αποφασίζεται όταν τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας δεν είναι κατώτερα του ελάχιστου κεφαλαίου που προβλέπεται για τις ανώνυμες εταιρείες ή τις εταιρείες άλλης μορφής.. 2…».

… αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η εκκαλούσα ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «A. Π. ΚΑΙ Λ. Κ. Ανώνυμος Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία», που εδρεύει στον Δήμο … και επί της οδού … συστάθηκε νόμιμα με την υπ’ αριθ. …/03.07.1971 πράξη της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Θ. Α., όπως διορθώθηκε με την υπ’ αριθ. …/22.07.1971 πράξη του συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Λ. Ι. που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ (Τεύχος Α.Ε. και Ε.Π.Ε.) με αριθμό φύλλου …/…1971 και έλαβε άδεια σύστασης και έγκρισης του καταστατικού της, αριθμό Μ.Α.Ε. … και αριθμό στο Γ.Ε.ΜΗ. … Σύμφωνα με το άρθρο 4 του καταστατικού της, η διάρκεια της εταιρίας ορίστηκε τα 50 έτη, αρχομένη από την καταχώρηση στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών της διοικητικής απόφασης παροχής άδειας για τη σύσταση της εταιρείας και έγκρισης του παρόντος καταστατικού και λήγουσα την αντίστοιχη ημερομηνία του έτους 2021 (23.08.2021), με δυνατότητα παράτασης κατόπιν απόφασης της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων και τροποποίησης του καταστατικού της. Το καταστατικό της προέβλεπε επίσης ότι το Διοικητικό της Συμβούλιο αποτελείται από τρία (3) κατ’ ελάχιστον μέχρι δώδεκα (12) κατ’ ανώτατο όριο μέλη, που εκλέγεται με πενταετή (5) θητεία (άρθρο 10), ότι η εταιρία λύνεται αυτοδικαίως με την πάροδο του οριζόμενου στο καταστατικό χρόνου διάρκειας αυτής (άρθρο 34 παρ. 2) και ότι είναι υποχρεωτικό το στάδιο της εκκαθάρισης μετά τη λύση της εταιρίας (πλην της περίπτωσης λύσης λόγω πτώχευσης), με το διοικητικό συμβούλιο να εκτελεί χρέη προσωρινού εκκαθαριστή μέχρι τον ορισμό εκκαθαριστών από τη γενική συνέλευση (άρθρο 34 παρ. 3), υιοθετώντας την αντίστοιχη πρόβλεψη του άρθρου 167 παρ. 2 εδ. α΄ του Ν. 4548/2018 για τη λύση της Α.Ε. λόγω παρόδου της καταστατικής διάρκειάς της. Στις 18.5.2016 καταχωρίσθηκαν στο Γ.Ε.ΜΗ. με Κωδικό Αριθμό Καταχώρισης (K.A.K.) το από 05.05.2016 πρακτικό της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης και το από 05.05.2016 πρακτικό του Διοικητικού Συμβουλίου της παραπάνω εταιρείας, με το οποίο εκλέχθηκε το νέο Δ.Σ. που θα διοικήσει την εταιρία με πενταετή θητεία, αποτελούμενο από τους Α. Κ. του Λ. ως Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο, Λ. Μ. του Ι. και Π. Μ. του Ο., ως μέλη. Η θητεία του προαναφερθέντος Δ.Σ. έληξε την 18η.05.2021, χωρίς να γίνουν πριν τη λήξη της θητείας του αρχαιρεσίες για την εκλογή νέου Δ.Σ. Έκτοτε και μέχρι τη λήξη του καταστατικού χρόνου διάρκειας της εταιρίας υπήρχε έλλειψη προσώπων στη διοίκηση. Ωστόσο, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθ. πρωτ.…/30.12.2021 ανακοίνωση του Γ.Ε.ΜΗ. – Τμήμα Μητρώου, στις 30.12.2021 καταχωρήθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. με Κωδικό Αριθμό Καταχώρησης (K.A.K.) … η με αριθμό …/30.12.2021 Απόφαση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), με την οποία εγκρίθηκε: α) η αναβίωση και β) η τροποποίηση, καθώς και η συνολική εναρμόνιση του καταστατικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4548/2018, της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «A. Π. ΚΑΙ Λ. Κ. Ανώνυμος Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία», και αριθμό Γ.Ε.ΜΗ. …, όπως αποφασίστηκε σύμφωνα με το από 23.08.2021 Πρακτικό Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της. Επίσης, καταχωρίστηκε στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο ολόκληρο το νέο κείμενο του από 23.8.2021 καταστατικού μαζί με την τροποποίησή του, το οποίο είναι συνημμένο και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανακοίνωσης. Το δε άρθρο 4° του νέου αυτού καταστατικού ορίζει τα εξής: «1. Η διάρκεια της Εταιρίας ορίζεται εις πεντήκοντα έτη, αρχομένη από την καταχώρηση της παρούσας στο Γ.Ε.ΜΗ., και λήγει την αντίστοιχη ημερομηνία του έτους 2071. 2. Επειδή η ως άνω διάρκεια της Εταιρείας έληξε την 23.08.2021, με απόφαση της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της 23.08.2021, η εταιρεία αναβιώνει και λήγει την αντίστοιχη ημερομηνία του έτους 2071. Η διάρκεια της Εταιρείας δύναται να συντομευθεί ή παραταθεί δι’ αποφάσεως της Γενικής Συνελεύσεως των μετόχων τροποποιούσης το παρόν άρθρον, ως επίσης δύναται να αποφασιστεί και η διάλυση αυτής οποτεδήποτε». Τέλος, στις 31.12.2021 καταχωρήθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. με αρ. πρωτ. …/31.12.20121 η από 23.08.2021 και με κωδικό αριθμό καταχώρισης (ΚΑΚ …) απόφαση της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της εταιρίας περί διορισμού νέου διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας, καθώς και το από 23.08.2021 και με κωδικό αριθμό καταχώρισης (ΚΑΚ …) πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας, σύμφωνα με το οποίο το Διοικητικό Συμβούλιο που εκλέχθηκε από την ανωτέρω Έκτακτη Γενική Συνέλευση και θα διοικήσει την εταιρία με πενταετή θητεία συγκροτείται σε σώμα, αποτελούμενο από τους A. Κ. του Λ. ως Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο, Λ. Μ. του Ι. και Π. Μ. του Ο., ως μέλη, το δε Διοικητικό Συμβούλιο εξουσιοδοτεί ομόφωνα τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο να εκπροσωπεί την εταιρία σε όλες τις σχέσεις και τις συναλλαγές της με μόνη την υπογραφή του τιθεμένη κάτω από τη σφραγίδα της εταιρίας. Η καταχώριση έγινε με τυπικό έλεγχο (πληρότητας και ορθότητας), σύμφωνα με το άρθρο 7 της Αριθ. …/2020 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΦΕΚ …/…. 2020). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι με την πάροδο του οριζόμενου στο καταστατικό χρόνου διάρκειας της ως άνω εταιρείας στις 23.8.2021 και τη συνεπαγόμενη λύση της και θέση της αυτοδικαίως σε εκκαθάριση, έλαβε χώρα με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της αναβίωση της λυθείσας εταιρίας, κατ’ άρθρο 171 του ν. 4548/2018, και αντίστοιχη τροποποίηση του καταστατικού της προς τον σκοπό εναρμόνισής του με τον νόμο αυτόν, ώστε η διάρκειά της ορίστηκε για άλλα πενήντα έτη. Η δε απόφαση για την τροποποίηση του καταστατικού, καθώς και ολόκληρο το νέο κείμενο του καταστατικού, υποβλήθηκαν στον απαιτούμενο έλεγχο νομιμότητας, με την έκδοση της εγκριτικής απόφασης της Προϊσταμένης της αρμόδιας Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη διενέργεια της καταχώρισης και την πραγματοποίηση της δημοσιότητας από την αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. στις 30.12.2021, σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες στη μείζονα σκέψη διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 2 και 5 του ν. 4548/2018, ενώ μετά την πραγματοποίηση του τυπικού ελέγχου (πληρότητας και ορθότητας) έλαβε χώρα την επομένη (31.12.2021) και η σχετική καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. των στοιχείων που αφορούν τον διορισμό των προσώπων που ασκούν τη διαχείριση και εκπροσώπηση της εταιρίας. Ωστόσο, εν όψει του χρόνου που επήλθε η αναβίωση της εταιρίας με την κατά νόμο δημοσιότητα του καταστατικού της και των ανωτέρω εταιρικών στοιχείων για την εκπροσώπησή της, ήδη κατά τη συζήτηση της κρινόμενης αίτησης ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, την 1.2.2022, εξέλειπε το έννομο συμφέρον της αιτούσας για διορισμό εκκαθαριστών της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «A. Π. ΚΑΙ Λ. Κ. Ανώνυμος Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρία», αφού η αναβίωση της εταιρίας επέφερε την παύση του σταδίου της εκκαθάρισης και την επανάκαμψη της παραγωγικής δραστηριότητας, με την επαναλειτουργία της παλαιάς εταιρίας, που ευθύνεται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της (βλ. υπό τον προϊσχύοντα ν. 2190/1920 ΕφΑθ 660/2007 ΕλλΔνη 48.895, ΕφΑθ 691/1995 ΕΕμπΔ ΜΕ΄. 484, Κ. Ρόκα, ΠτωχΔ, έκδ. 12η § 91, σελ. 328-329, Ν. Ρόκα, Εμπορικές Εταιρίες, έκδοση Δ΄ (2004) § 40).

Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που με την εκκαλούμενη απόφασή του απέρριψε ως ουσία αβάσιμο τον ισχυρισμό της καθ’ ής η αίτηση εταιρίας ότι έχει αναβιώσει και εισέλθει ξανά στο παραγωγικό στάδιο, κρίνοντας ότι η εταιρία βρίσκεται σε στάδιο εκκαθάρισης χωρίς να υπάρχει νόμιμο εκπροσωπευτικό όργανο για την εκπλήρωση των σκοπών της εκκαθάρισης, το οποίο και διόρισε, αποτελούμενο από τα προαναφερόμενα τρία (3) πρόσωπα, εσφαλμένα εκτίμησε τις προσαχθείσες ενώπιόν του αποδείξεις. Επομένως, πρέπει, κατά τον βάσιμο λόγο της έφεσης, να γίνει δεκτή η έφεση κατ’ ουσίαν και να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, αναγκαίως δε και κατά τη διάταξή της περί δικαστικών εξόδων, που θα καθοριστούν εξ αρχής (ΑΠ 192/1998 ΤΝΠ Νόμος), και να διαταχθεί η επιστροφή του παραβόλου της έφεσης στην καταθέσασα αυτό εκκαλούσα (άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ). Ακολούθως, αφού κρατηθεί και δικαστεί από το Δικαστήριο τούτο (άρθρο 535 παρ. 1 ΚΠολΔ) η υπ’ αριθμό κατάθεσης … αίτηση, θα πρέπει να απορριφθεί ως ουσία βάσιμη. Τέλος, η εφεσίβλητη, λόγω της ήττας της, πρέπει να καταδικαστεί στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων της εκκαλούσας, αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας, κατ’ αποδοχή του νομίμως υποβληθέντος αιτήματος της τελευταίας (άρθρα 176, 183, 189, 191 παρ. 2 του ΚΠολΔ), όπως ορίζεται στο διατακτικό.