ΣτΕ 2607/2013 Τμ. ΣΤ΄

Πρόεδρος: Αθ. Ράντος, Αντιπρόεδρος
Εισηγήτρια: Μ.-Ελ. Παπαδημήτρη, Πάρεδρος

Οικογενειακό επίδομα του άρθρου 12 παρ. 1 του ν. 2470/1997 σε διαζευγμένους δημοσίους υπαλλήλους με ενήλικα τέκνα

Νομικές διατάξεις: άρθρα 4 παρ. 1 και 21 παρ. 1 Σ, 274 και 277 ΚΔΔ, 1 παρ. 2 ν. 3900/2010, 12 παρ. 6 ν. 2470/1997

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Με την από 27.12.2002 αγωγή του ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ηρακλείου, ο Ε.Σ., καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και πατέρας δύο ανηλίκων τέκνων κατά την 21.7.2000, οπότε λύθηκε ο γάμος του με διαζύγιο, ζήτησε να υποχρεωθεί το Ελληνικό Δημόσιο, βάσει των διατάξεων του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, άλλως βάσει των διατάξεων περί αδικαιολογήτου πλουτισμού, να του καταβάλει το ποσό των 950,84 ευρώ, ως οικογενειακή παροχή του άρθρου 12 § 1 του ν. 2470/1997, για το χρονικό διάστημα από 1.10.2000 έως 31.12.2002, η οποία μέχρι τότε του κατεβάλλετο, αλλά η καταβολή της διεκόπη λόγω του διαζυγίου. Το επιληφθέν της εκδικάσεως της αγωγής Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο … θεώρησε, με την …. /2012 απόφασή του, ότι συντρέχουν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι κατά το άρθρο 1 § 2 του ν. 3900/2010 προϋποθέσεις για την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο και διατύπωσε. Νομίμως, επομένως, η υπόθεση εισάγεται ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως του Στ΄ Τμήματος, κατόπιν της από 3.4.2013 πράξεως του Προέδρου, η οποία δημοσιεύθηκε προσηκόντως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 § 1 του εν λόγω νόμου.

Στο άρθρο 12 του ν. 2470/1997 «Αναμόρφωση του μισθολογίου της Δημόσιας Διοίκησης και άλλες συναφείς διατάξεις» (Α΄ 40) ορίζεται ότι: «1. Για την ενίσχυση της οικογένειας των υπαλλήλων, που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου, χορηγείται μηνιαία οικογενειακή παροχή, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση των υπαλλήλων, ως εξής: α. Για οικογένεια έγγαμων υπαλλήλων, χωρίς ή με ενήλικα τέκνα, δώδεκα χιλιάδες (12.000) δραχμές. β. Για οικογένεια με τέκνα ανήλικα η ανωτέρω παροχή προσαυξάνεται κατά έξι χιλιάδες (6.000) δραχμές για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα, Η κατά το ανωτέρω προσαύξηση χορηγείται για τέκνα προερχόμενα από γάμο, φυσικά, θετά ή αναγνωρισθέντα, εφόσον είναι άγαμα και δεν υπερβαίνουν το 18ο έτος της ηλικίας τους ή το 19ο έτος, εφόσον φοιτούν στη Μέση Εκπαίδευση. 2. Ειδικά, για τέκνα που φοιτούν σε ανώτερες και ανώτατες σχολές, καθώς και σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), η προσαύξηση της προηγούμενης παραγράφου παρέχεται μόνο κατά το χρόνο φοίτησής τους, όπως αυτός προβλέπεται από τον οργανισμό κάθε Σχολής, σε καμιά όμως περίπτωση πέρα από τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. 3. …. 4. ….. 5. …. 6. Σε περίπτωση θανάτου του ενός των συζύγων ο επιζών σύζυγος, εφόσον είναι υπάλληλος και έχει τέκνα για τα οποία δικαιολογείται η καταβολή της προσαύξησης της οικογενειακής παροχής, εξακολουθεί να λαμβάνει στο ακέραιο την παροχή της § 1 του άρθρου αυτού, μέχρι την ολοκλήρωση των προϋποθέσεων για τη διακοπή της προσαύξησης λόγω τέκνων. Το ίδιο ισχύει και προκειμένου περί συζύγων που τελούν σε διάζευξη ή διάσταση, καθώς και για άγαμους γονείς. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η οικογενειακή παροχή καταβάλλεται στον υπάλληλο που του έχει ανατεθεί νόμιμα η επιμέλεια των τέκνων και συγκατοικεί με αυτά».

Όπως συνάγεται από τη γραμματική διατύπωση της § 6 του άρθρου 12 του ν. 2470/1997, μεταξύ των προϋποθέσεων χορηγήσεως στο ακέραιο της οικογενειακής παροχής, δηλαδή και της οικογενειακής παροχής που αναλογεί στον σύζυγο, είναι, σε περίπτωση διαζυγίου, τα τέκνα να δικαιούνται, σύμφωνα με την § 1 του ιδίου άρθρου, την προσαύξηση της οικογενειακής παροχής, δηλαδή να εμπίπτουν σε μία από τις οριζόμενες στην τελευταία αυτή διάταξη περιπτώσεις. Επομένως, οι διαζευγμένοι δημόσιοι υπάλληλοι με ενήλικα τέκνα ή με τέκνα που φοιτούν σε ανώτερες, ανώτατες σχολές και σε ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) και έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους ή σε κάθε περίπτωση έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους, δεν δικαιούνται την ανωτέρω οικογενειακή παροχή. Η ρύθμιση δε αυτή της § 6 του άρθρου 12 του ανωτέρω νόμου δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας, καθώς η διαφορετική αντιμετώπιση εκ μέρους του κοινού νομοθέτη των διαζευγμένων με ενήλικα τέκνα που δεν δικαιούνται, κατά το νόμο, της προσαυξήσεως της οικογενειακής παροχής έναντι των εγγάμων χωρίς τέκνα ή με ενήλικα τέκνα, αλλά και έναντι των διαζευγμένων με τέκνα που, λόγω της ηλικίας και των σπουδών αυτών, δικαιούνται να λάβουν στο ακέραιο την οικογενειακή παροχή της § 1 του άρθρου 12 του ν. 2470/1997, δικαιολογείται από τις διαφορετικές εν γένει οικογενειακές συνθήκες, υπό τις οποίες τελούν οι ανωτέρω κατηγορίες υπαλλήλων, δηλαδή από την ύπαρξη έγγαμης συμβίωσης και ανηλίκων τέκνων στους τελευταίους, προϋποθέσεων που δεν συντρέχουν στους διαζευγμένους με ενήλικα τέκνα. Εξάλλου, η ρύθμιση της § 6 του άρθρου 12 του ν. 2470/1997 δεν αντίκειται ούτε στην προβλεπόμενη από το άρθρο 21 § 1 του Συντάγματος αρχή της προστασίας της οικογένειας δεδομένου ότι, πάντως, προβλέπεται η χορήγηση, στο ακέραιο μάλιστα, της οικογενειακής παροχής λόγω τέκνων σε διαζευγμένους υπαλλήλους, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, συναρτώμενες προς την οικογενειακή κατάσταση του υπαλλήλου (ύπαρξη τέκνων ανηλίκων, ανικάνων σωματικώς ή πνευματικώς, σπουδαστών).

Εν όψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο, απαντώντας στα τεθέντα σε αυτό ερωτήματα, κρίνει ότι το αχρεωστήτως καταβληθέν δικαστικό ένσημο, είναι επιστρεπτέο βάσει του άρθρου 277 § 11 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Επίσης, κρίνει ότι, κατά την έννοια της § 6 του άρθρου 12 του ν. 2470/1997, δεν δικαιούνται την οικογενειακή παροχή οι δημόσιοι υπάλληλοι που είναι διαζευγμένοι με ενήλικα τέκνα ή τέκνα που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή που φοιτούν σε ανώτερες και ανώτατες σχολές, σε ΙΕΚ και έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους. Η διάταξη αυτή εξάλλου δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 4 § 1 και 21 § 1 του Συντάγματος. Κατόπιν τούτων η υπόθεση παραπέμπεται στο Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Ηρακλείου για την περαιτέρω κατ’ ουσία εκδίκασή της.

(Επιλύει τα τεθέντα με τα προδικαστικά ερωτήματα ζητήματα σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο αιτιολογικό. Παραπέμπει την υπόθεση στο ΜΔΠρΗρακλείου)