2 Ιουν 2022
Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση της από 22.1.2021 Προσκλήσεως του "Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε." (εφεξής: "ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε." ή "Ταμείο"), με τίτλο "Πρόσκληση υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την παραχώρηση υπηρεσιών λειτουργίας λιμένος και του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Καλαμαριάς (Αρετσού)". Η απαίτηση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων πριν από την "έναρξη πραγματοποιήσεως" συγκεκριμένου έργου, στην έννοια της οποίας περιλαμβάνεται και η προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού, απορρέει από την κατά το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος υποχρέωση της πολιτείας να λαμβάνει προληπτικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, αποτελώντας στο επίπεδο της κοινής νομοθεσίας την κυριότερη εξειδίκευση και θεσμική διασφάλιση της τηρήσεως της βασικής αυτής υποχρεώσεως. Εν όψει τούτου, η διάταξη του τρίτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν. 4413/2016, όπως ισχύει, ερμηνευόμενη σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος, έχει την έννοια ότι, σε περίπτωση κινήσεως διαδικασίας για την ανάθεση συμβάσεως παραχώρησης που έχει ως αντικείμενο την κατασκευή νέου έργου ή την ουσιώδη μεταβολή υφισταμένου, η προηγούμενη ολοκλήρωση της απαιτούμενης νέας περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως, συμπεριλαμβανομένης της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του έργου, εξακολουθεί να αποτελεί απαραίτητο όρο για τη νόμιμη έκδοση κάθε διοικητικής πράξεως που συνιστά έναρξη πραγματοποιήσεως του έργου υπό την εκτεθείσα έννοια, συμπεριλαμβανομένης της προκηρύξεως του οικείου διαγωνισμού. Επιτρέπει δε η εν λόγω διάταξη, κατά την ανωτέρω σύμφωνη με το Σύνταγμα έννοιά της, τη συντέλεση της απαιτούμενης περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως μέχρι την υπογραφή της συμβάσεως παραχώρησης στις περιπτώσεις όπου το συμβατικό αντικείμενο δεν περιλαμβάνει την κατασκευή νέου έργου ή την ουσιώδη μεταβολή υφισταμένου. Η εν λόγω, άλλωστε, απαίτηση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων πριν την προκήρυξη διαγωνισμού συνδέεται στενά όχι μόνο με την κατά τα ανωτέρω λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και με το ειδικότερο καθήκον των αναθετουσών αρχών ή φορέων να διασφαλίζουν την τήρηση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχειρίσεως των οικονομικών φορέων, διότι η ολοκληρωμένη περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη σαφή περιγραφή του συμβατικού αντικειμένου και συνακόλουθα για τον διαφανή, αναλογικό και σύμφωνο με το δημόσιο συμφέρον και τον ελεύθερο ανταγωνισμό καθορισμό των ουσιωδών όρων του διαγωνισμού (όπως των τεχνικών προδιαγραφών, των κριτηρίων επιλογής των υποψηφίων, ιδίως των ελάχιστων απαιτήσεων οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής ή επαγγελματικής ικανότητας, καθώς και των κύριων συμβατικών υποχρεώσεών τους). Εν προκειμένω, το αντικείμενο της υπό ανάθεση συμβάσεως χαρακτηρίζεται μεν από την Πρόσκληση ως παραχώρηση υπηρεσιών "λειτουργίας λιμένων" και "ελλιμενισμού πλοίων"· από τα στοιχεία όμως που συνοδεύουν την επίδικη διαδικασία αναθέσεως και τις ρητές παραπομπές της Προσκλήσεως σε αυτά, όπως ιδίως (ι) η εκκρεμής διαδικασία νέας χωροθετήσεως της μαρίνας Καλαμαριάς (που περιλαμβάνει την κατασκευή συγκεκριμένων νέων λιμενικών έργων και άλλων υποδομών, όπως κατοικιών) και (ιι) το εγκεκριμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα αξιοποιήσεως με τη μέθοδο της μακροχρόνιας παραχωρήσεως της μαρίνας με τη δυναμικότητα που θα προκύψει μετά την ανακατασκευή της, προκύπτει (και πάντως δεν αποκλείεται) ότι στο συμβατικό αντικείμενο που πρόκειται να ανατεθεί στον ανάδοχο της συμβάσεως περιλαμβάνεται και η κατασκευή των ανωτέρω λιμενικών και τεχνικών εν γένει έργων στη θαλάσσια και τη χερσαία ζώνη της μαρίνας. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, παρά τον χαρακτηρισμό του συμβατικού αντικειμένου ως παραχωρήσεως υπηρεσιών, ουσιώδες και αναπόσπαστο στοιχείο αυτής αποτελεί και η εκμετάλλευση και λειτουργία της μαρίνας από τον ανάδοχο ως τεχνικού έργου (συνόλου υφισταμένων και νέων υποδομών), όπως θα διαμορφωθεί μετά τη σχεδιαζόμενη ανακατασκευή της. Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνει η από 6.5.2021 έκθεση απόψεων του ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε., το οποίο αφενός επικαλείται ρητά την εφαρμοζόμενη μόνο σε συμβάσεις παραχωρήσεως έργων διάταξη του τρίτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν. 4413/2016· και αφετέρου επισημαίνει ότι "ο ανάδοχος που τυχόν [θα] προκύψει από τη Διαγωνιστική Διαδικασία, θα συμμορφωθεί υποχρεωτικά, κατά την εκτέλεση των προβλεπόμενων εργασιών, με τις περιβαλλοντικές παραμέτρους - που θα τεθούν ή θα έχουν τεθεί βάσει της σχετικής διοικητικής διαδικασίας και πάντως εκτός του πλαισίου της παρούσας Διαγωνιστικής Διαδικασίας - και θα τον δεσμεύουν άνευ ετέρου". Η προσβαλλόμενη Πρόσκληση αποτελεί διοικητική πράξη, η οποία κατατείνει, ως προκήρυξη διαγωνισμού, στην ουσιώδη ανακατασκευή και λειτουργία συγκεκριμένου νέου έργου Α κατηγορίας (τουριστικού λιμένα). Συνεπεία τούτου, πριν την έκδοση της Προσκλήσεως έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί η κινηθείσα από το ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. διαδικασία νέας χωροθετήσεως της μαρίνας κατά το άρθρο 31 του Ν. 2160/1993, δηλαδή να έχει εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα του νέου γενικού σχεδιασμού της και η κοινή υπουργική απόφαση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και λειτουργία των προβλεπόμενων έργων. Για τον λόγο αυτόν, ο οποίος προβάλλεται βασίμως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη Πρόσκληση. (Μειοψ.).