10 Μαρ 2023
Με την κρινόμενη αίτηση, η οποία εισήχθη προς συζήτηση στην επταμελή σύνθεση του Γ΄ Τμήματος κατόπιν της ΣτΕ 1709/2022 αναβλητικής εν μέρει αποφάσεως, ζητήθηκε η ακύρωση: 1) της 26500/Δ6/9.3.2022 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Χαρακτηρισμός δημόσιων σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως Πειραματικών Σχολείων από το σχολικό έτος 2022-2023», κατά το μέρος που με την απόφαση αυτή χαρακτηρίζεται ως Πειραματικό Σχολείο το 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου, συνδεδεμένο με το 1ο Πειραματικό Δημοτικό Χαλανδρίου και 2) της 28270/Δ6/14.3.2022 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Εισαγωγή μαθητών/τριών και σχετικές ρυθμίσεις στα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία (Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ.) για το σχολικό έτος 2022-2023» που ορίζει τη διαδικασία κλήρωσης για την εισαγωγή στο 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου. Με τις διατάξεις των άρθρων 10 έως 23 του ν. 4692/2020 ρυθμίσθηκαν εκ νέου τα ζητήματα των πειραματικών και πρότυπων σχολείων, θεσμοί οι οποίοι προβλέφθηκαν υπό το καθεστώς του ισχύοντος Συντάγματος ήδη με τον ν. 1566/1985. Οι νέες ρυθμίσεις του ν. 4692/2020 - σύμφωνα και με την αιτιολογική του έκθεση - έχουν ως προοπτική την επέκταση του θεσμού σε όλη την Επικράτεια και απώτερο στόχο την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου και της παρεχόμενης εκπαίδευσης, αποσκοπώντας τα σχολεία αυτά να λειτουργήσουν ως εργαλεία διάχυσης βέλτιστων πρακτικών στην εκπαίδευση. Ειδικώς δε όσον αφορά τα ΠΕΙ.Σ., με τις διατάξεις του νόμου αυτού δίδεται έμφαση στην υλοποίηση πειραματικών μεθόδων, πρακτικών και νέων επενδυτικών εργαλείων σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού, το οποίο επιλέγεται με κλήρωση. Η επιλογή αυτή του νομοθέτη για την επέκταση του θεσμού των ΠΕΙ.Σ. σε όλη την Επικράτεια έλαβε χώρα κατ’ ενάσκηση της ευρείας εξουσίας που διαθέτει, κινούμενος εντός των ορίων του άρθρου 16 του Συντάγματος, για την λήψη των κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την οργάνωση και παροχή της εκπαίδευσης των Ελλήνων, η ουσιαστική ορθότητα της οποίας εκφεύγει, κατ’ αρχήν, του ακυρωτικού ελέγχου. Περαιτέρω, στον νομοθέτη και την κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση εναπόκειται η συνολική οργάνωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο δε αυτό και προς καθορισμό των αρχών της εκπαιδευτικής πολιτικής και των στόχων στους οποίους αυτή πρέπει να αποβλέπει, ο νομοθέτης έχει την ευχέρεια δημιουργίας δικτύου πειραματικών (και προτύπων) σχολείων, το οποίο δίκτυο, για να είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό, πρέπει η ένταξη σε αυτό να γίνεται με βάση επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια και οι σχετικές ρυθμίσεις να είναι ορθολογικές και όχι περιστασιακές, αποσπασματικές και εξυπηρετικές άλλων σκοπών, μη σχετιζομένων με τις απορρέουσες από το Σύνταγμα για την ορθολογική οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης αρχές. Εν προκειμένω, τα υποβαλλόμενα, κατά το άρθρο 4 της 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, δικαιολογητικά προς χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας ως ΠΕΙ.Σ., στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ουδόλως καλύπτουν τα κριτήρια που θέτει η εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 4692/2020, ιδίως εκείνα που αφορούν τα προσόντα και την επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού και τη συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε εκπαιδευτικά προγράμματα, με αποτέλεσμα ο χαρακτηρισμός των σχολικών μονάδων στην περίπτωση αυτή να λαμβάνει χώρα κατά πρόδηλη παραγνώριση των προβλεπόμενων στη διάταξη του ως άνω άρθρου 13 του ν. 4692/2020 καθώς και στο άρθρο 3 της ιδίας 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως, κριτηρίων. τα υποβαλλόμενα στην περίπτωση αυτή δικαιολογητικά, τα οποία διαφοροποιούνται μάλιστα ουσιωδώς έναντι των δικαιολογητικών που πρέπει να υποβάλλονται στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον/την Διευθυντή/τρια ή Προϊστάμενο/η της ενδιαφερόμενης σχολικής μονάδας, δεν καλύπτουν τα κριτήρια που θέτει η εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 4692/2020, ιδίως εκείνα που αφορούν τα προσόντα και την επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού και τη συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε εκπαιδευτικά προγράμματα. Επίσης, η πρώτη προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, διότι εξεδόθη αιφνιδιαστικά, ιδίως ως προς τους μαθητές που φοιτούσαν κατά την έκδοσή της στην τελευταία τάξη του 1ου Δημοτικού Αμαρουσίου (όμορου προς το χαρακτηρισθέν ως Πειραματικό 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου), λίγο πριν από τη λήξη του σχολικού έτους, χωρίς η εξουσιοδοτική διάταξη επί της οποίας ερείδεται να θεσπίσει μεταβατικές ρυθμίσεις. Δεδομένου, αφενός, ότι από την εφαρμογή της ακυρωτέας αποφάσεως κατά το τρέχον σχολικό έτος (2022-2023) δημιουργήθηκε πραγματική κατάσταση σε σχέση με τους φοιτούντες μαθητές στο χαρακτηρισμένο ως Πειραματικό Σχολείο 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου χωρίς ευθύνη των τελευταίων και, αφετέρου, ότι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει να διαφυλαχθεί η εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης, το Δικαστήριο έκρινε, σταθμίζοντας τα δεδομένα αυτά, ότι συντρέχει λόγος τα αποτελέσματα της ακύρωσης να ανατρέξουν σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της ισχύος της ακυρούμενης υπουργικής αποφάσεως και προγενέστερο της δημοσίευσης της παρούσας αποφάσεως, να ορισθεί δε ως τέτοιο χρονικό σημείο η προηγούμενη ημέρα της δημοσίευσης.