25 Φεβ 2025
Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η αναίρεση της 3101/2018 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία έγινε δεκτή έφεση του αναιρεσίβλητου Ελληνικού Δημοσίου κατά της 6939/2017 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την πρωτόδικη αυτήν απόφαση είχε γίνει δεκτή αγωγή των αναιρεσειόντων και είχε αναγνωριστεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει σε καθέναν από αυτούς νομιμοτόκως 48.995,17 ευρώ ως αποζημίωση για την αποκατάσταση της ζημίας που είχαν υποστεί λόγω της σιωπηρής άρνησης χορήγησης από τον Υπουργό Δικαιοσύνης της κατ’ άρθρο 923 ΚΠολΔ άδειας επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του Ιταλικού Δημοσίου για ικανοποίηση αξιώσεών τους σε βάρος του, οι οποίες τους είχαν επιδικαστεί με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις. Κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Δικαστήριο, σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας εξαιτίας της κατ’ άρθρο 923 ΚΠολΔ άρνησης του Υπουργού Δικαιοσύνης να παράσχει άδεια αναγκαστικής εκτέλεσης κατά αλλοδαπού Δημοσίου, ενόψει του ότι δεν προβλέπεται η αποκατάσταση της ζημίας αυτής από ειδική διάταξη νόμου, ο ζημιωθείς έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την αποκατάσταση της ζημίας του με αγωγή ασκούμενη κατ’ επίκληση του άρθρου 4 § 5 του Συντάγματος, εφόσον έχει υποστεί βλάβη ιδιαίτερη, με την έννοια ότι προκαλείται μόνο σε αυτόν και όχι στο σύνολο ή σε ευρύτερη κατηγορία πολιτών, και σπουδαία, δηλαδή σε τέτοιο βαθμό που να υπερβαίνει τα όρια που είναι κατά το Σύνταγμα ανεκτά προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο σκοπός δημόσιου συμφέροντος, στον οποίο αποβλέπει η ως άνω διάταξη του άρθρου 923 ΚΠολΔ και ο οποίος συνίσταται στην αποτροπή των δυσμενών επιπτώσεων που μπορεί να έχει η λήψη αναγκαστικών μέτρων σε βάρος αλλοδαπού Δημοσίου στις ομαλές σχέσεις της Χώρας με το κατά περίπτωση κράτος. Η σπουδαιότητα δε της βλάβης προσδιορίζεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης και των επιπτώσεων που προκαλούνται στον συγκεκριμένο διοικούμενο από την άρνηση χορήγησης της αιτηθείσας από αυτόν άδειας αναγκαστικής εκτέλεσης. Δεν συνιστά δε σε κάθε περίπτωση τέτοια βλάβη το συνολικό ποσό της αξίωσης για την αναγκαστική εκτέλεση της οποίας δεν παρέχεται η αιτηθείσα άδεια, αφού η άρνηση χορήγησης της άδειας δεν συνεπάγεται άνευ άλλου την οριστική απώλεια της δυνατότητας του διοικουμένου να ικανοποιηθεί με άλλον τρόπο. Έτσι, σε περίπτωση που η ικανοποίηση της συγκεκριμένης αξίωσης μπορεί να επιδιωχθεί με εκτέλεση της απόφασης σε αλλοδαπό κράτος με βάση τους υφιστάμενους σχετικώς διεθνείς κανόνες και, στην ειδικότερη περίπτωση που πρόκειται για κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αναγνώριση και κήρυξη εκτελεστής της απόφασης στο κράτος αυτό κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού 44/2001 ή με έκδοση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού 805/2004, η βλάβη που υφίσταται ο διοικούμενος από την άρνηση του Υπουργού Δικαιοσύνης να χορηγήσει την αιτηθείσα άδεια δεν προσδιορίζεται από το συνολικό ύψος της αξίωσής του, εάν η εν λόγω αξίωση, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται, μπορεί με τον τρόπο αυτόν να ικανοποιηθεί, αλλά προσδιορίζεται από το επί πλέον κόστος που συνεπάγεται σε μια τέτοια περίπτωση για τον διοικούμενο η προσφυγή στην αλλοδαπή έννομη τάξη για την ικανοποίησή του, όταν η βλάβη αυτή, ενόψει των ακολουθητέων στο αλλοδαπό κράτος διαδικασιών εκτέλεσης (που είναι εφαρμοστέες ελλείψει σχετικών ρυθμίσεων στους ως άνω κανονισμούς) και του κόστους αυτών, καθώς επίσης και του απαιτούμενου προς ολοκλήρωσή τους χρόνου, υπερβαίνει τα κατά το Σύνταγμα ανεκτά όρια ζημίας που μπορεί να αξιωθούν από τον συγκεκριμένο διοικούμενο, με συνέπεια να τίθεται ζήτημα παραβίασης της συνταγματικής αρχής της ισότητας από την επίρριψη του συνόλου της βλάβης αυτής στον εν λόγω διοικούμενο, προς εξυπηρέτηση του σκοπού δημόσιου συμφέροντος που επιδιώκεται με την άρνηση χορήγησης της αιτηθείσας από αυτόν άδειας. Περαιτέρω, απαραίτητη προϋπόθεση για τη γέννηση αποζημιωτικής αξίωσης του διοικουμένου έναντι του Ελληνικού Δημοσίου για την αποκατάσταση της προκληθείσας από την άρνηση χορήγησης της αιτηθείσας άδειας ζημίας αποτελεί η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της άρνησης αυτής και της προκληθείσας ζημίας, ο οποίος δεν υφίσταται, εκτός των άλλων, σε περίπτωση που, ενόψει της τυχόν έλλειψης στην ημεδαπή επαρκών περιουσιακών στοιχείων του αλλοδαπού Δημοσίου υποκείμενων σε αναγκαστική εκτέλεση, δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί εν όλω ή εν μέρει η απόφαση ακόμα και αν χορηγούνταν η αιτηθείσα άδεια. Σε κάθε δε περίπτωση, για να κριθεί βάσιμη η σχετική αξίωση του ζημιωθέντος, φέρει αυτός το βάρος να επικαλεστεί και να αποδείξει την προκληθείσα ζημία του και το ύψος αυτής, καθώς και τη συνδρομή των λοιπών προϋποθέσεων γέννησης της αποζημιωτικής αξίωσής του έναντι του Ελληνικού Δημοσίου. (Μειοψ.). Λόγω της σπουδαιότητας των τιθέμενων με την υπό κρίση αίτηση ζητημάτων, το Τμήμα παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.