Πρόσφατη νομολογία


5 Ιαν 2024

ΣτΕ 2221/2023 Τμ.Δ: Απαράδεκτη η αίτηση ακύρωσης/αναστολής εκτέλεσης της Αναθέτουσας Αρχής κατά απόφασης της ΕΑΔΗΣΥ, που επιβάλλει την αναστολή διαγωνισμού

Με το κρινόμενο ένδικο βοήθημα ζητήθηκε η αναστολή εκτελέσεως και η ακύρωση της υπ’ αριθμ. .../2023 αποφάσεως της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), με την οποία, κατόπιν προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας «… Ι.Κ.Ε.», λήφθηκαν προσωρινά μέτρα για την αναστολή της προόδου της διαδικασίας διαγωνισμού προκηρυχθέντος από το αιτούν ν.π.δ.δ. για την επιλογή αναδόχου για την ανάθεση της παραχώρησης της κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατεδαφίσεις και Κατασκευές (ΑΕΚΚ) σε χώρο εντός της Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Δυτικής Αττικής. Παραδεκτώς προσβαλλόμενη με το ένδικο βοήθημα της αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως – ακυρώσεως του άρθρου 372 παρ.1 του ν. 4412/2016 πράξη αποτελεί μόνον η απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., με την οποία η εν λόγω Αρχή αποφαίνεται οριστικώς επί της ασκηθείσας προδικαστικής προσφυγής και όχι η απόφαση της ίδιας Αρχής με την οποία διατάσσονται τυχόν προσωρινά μέτρα ή απορρίπτεται το αίτημα για τη λήψη τέτοιων μέτρων, κατά το άρθρο 366 του ν. 4412/2016. Τούτο διότι οι αποφάσεις αυτές επί των προσωρινών μέτρων εκδίδονται στο στάδιο της προδικαστικής διαδικασίας ενώπιον της Αρχής, προκειμένου να διασφαλίζονται οι απαιτήσεις που τάσσει η δικονομική οδηγία 89/665/ΕΟΚ για την πρόβλεψη αποτελεσματικών διαδικασιών προσφυγής και να αποτρέπεται ή να προλαμβάνεται η δημιουργία πραγματικών καταστάσεων που θα μείωναν ενδεχομένως την πρακτική αποτελεσματικότητα τόσο της κρίσης της Αρχής επί της προδικαστικής προσφυγής, όσο και της δικαστικής προστασίας των συμφερόντων του θιγόμενου μέρους. Οι ως άνω αποφάσεις της Αρχής επί των προσωρινών μέτρων, οι οποίες κατατείνουν στην προσωρινή ρύθμιση των εννόμων σχέσεων που απορρέουν από την εκκρεμή διαγωνιστική διαδικασία μέχρι να αποφανθεί η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. επί της προδικαστικής προσφυγής, δεν υπόκεινται στο ένδικο βοήθημα της αίτησης αναστολής εκτελέσεως – ακυρώσεως, δεδομένου ότι, κατά το σύστημα του νόμου, προϋπόθεση για την κίνηση του σταδίου της παροχής δικαστικής προστασίας – στο πλαίσιο του οποίου διασφαλίζεται επίσης η παροχή προσωρινής προστασίας – αποτελεί η οριστική περάτωση του προδικαστικού σταδίου και η εκκαθάριση των τιθεμένων ζητημάτων με την έκδοση της οριστικής απόφασης της Αρχής επί της προδικαστικής προσφυγής. Κατά της αποφάσεως της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., με την οποία διατάσσονται προσωρινά μέτρα, όπως η εν προκειμένω προσβαλλόμενη, δεν ασκείται παραδεκτώς αίτηση αναστολής εκτελέσεως – ακυρώσεως κατά το άρθρο 372 του ν. 4412/2016. Η κατά τον τρόπο αυτό οργάνωση του συστήματος παροχής έννομης προστασίας βάσει των διατάξεων του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016, σύμφωνα με τις οποίες η παροχή δικαστικής προστασίας προϋποθέτει την περάτωση του προδικαστικού σταδίου με την έκδοση της οριστικής απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. επί της προδικαστικής προσφυγής, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της δικονομικής οδηγίας 89/665/ΕΟΚ, σε συμφωνία προς την οποία πρέπει να ερμηνεύονται οι διατάξεις του εσωτερικού δικαίου ακόμη και στο πλαίσιο της παρούσας διαφοράς, η οποία εγείρεται με την άσκηση του ενδίκου βοηθήματος της αιτήσεως ακυρώσεως – αναστολής εκτελέσεως από τον Ε.Δ.Σ.Ν.Α., δηλαδή από την αναθέτουσα αρχή κατά το άρθρο 345 παρ. 3 του ν. 4412/2016. Τούτο διότι η δικονομική οδηγία δεν επιβάλλει μεν στα κράτη μέλη την υποχρέωση να αναγνωρίσουν δικαίωμα προσφυγής στις αναθέτουσες αρχές. Εφ’ όσον, όμως, ο έλληνας νομοθέτης, στο πλαίσιο της αναγνωριζόμενης δικονομικής αυτονομίας των κρατών μελών, συμπεριέλαβε την αναθέτουσα αρχή στον κύκλο των προσώπων που έχουν δικαίωμα άσκησης δικαστικής προσφυγής, με τις δε διατάξεις του άρθρου 372 του ν. 4412/2016 ρυθμίζεται ενιαίως το δικαίωμα άσκησης του ενδίκου βοηθήματος της αίτησης αναστολής εκτελέσεως - ακυρώσεως τόσο από τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς όσο και από την αναθέτουσα αρχή, σε περίπτωση αποδοχής της προδικαστικής προσφυγής από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., οι ως άνω διατάξεις πρέπει να ερμηνεύονται κατά τρόπο ομοιόμορφο σε συμφωνία προς τις προβλέψεις της δικονομικής οδηγίας, ανεξαρτήτως του προσώπου που ασκεί το ένδικο βοήθημα. Δυνάμει του ν. 4412/2016 προβλέπονται αποτελεσματικές διαδικασίες προσφυγής, με δυνατότητα λήψης και προσωρινών μέτρων, ενώπιον ανεξάρτητου μη δικαιοδοτικού οργάνου και, εν συνεχεία, ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου. Στο πλαίσιο του ανωτέρω συστήματος παροχής έννομης προστασίας, όπως αυτό οργανώνεται με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, εξασφαλίζεται ο πλήρης δικαστικός έλεγχος των μέτρων που λαμβάνονται από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., σύμφωνα με τις επιταγές της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ, δεδομένου ότι με την άσκηση του ενδίκου βοηθήματος της αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως - ακυρώσεως κατά της αποφάσεως της Αρχής επί της προδικαστικής προσφυγής η υπόθεση άγεται ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου, το οποίο κρίνει τόσο επί των αιτημάτων για την παροχή προσωρινής προστασίας, όσο και επί της νομιμότητας της αποφάσεως της Αρχής. Το γεγονός δε ότι με την ανωτέρω ερμηνεία των διατάξεων του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016 δεν αναγνωρίζεται δυνατότητα απευθείας προσβολής με το ένδικο βοήθημα της αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως - ακυρώσεως της αποφάσεως της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., με την οποία διατάσσονται προσωρινά μέτρα (ή απορρίπτεται το αίτημα για τη λήψη τέτοιων μέτρων), δεν γεννά ζήτημα αντιθέσεως με την διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 2 της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ, διότι διασφαλίζεται ότι η υπόθεση άγεται σε σύντομο χρονικό διάστημα ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου για την παροχή προσωρινής και οριστικής δικαστικής προστασίας σε σχέση με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. Συνεπώς, από της εξεταζομένης απόψεως, το θεσπιζόμενο με τις διατάξεις του Βιβλίου IV του ν. 4412/2016 σύστημα δικαστικής προστασίας καλύπτει τις απαιτήσεις της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ για την καθιέρωση αποτελεσματικών διαδικασιών προσφυγής. (Μειοψ.). Εξ άλλου, οι διατάξεις του Βιβλίου ΙV του ν. 4412/2016 ρυθμίζουν πλήρως τα σχετικά με την παροχή δικαστικής προστασίας στον τομέα των διαφορών του αναφύονται κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης των εμπιπτουσών στο πεδίο εφαρμογής του νόμου δημοσίων συμβάσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων να τους ανατεθεί συγκεκριμένη σύμβαση και των αναθετουσών αρχών. Συνεπώς, κατά των αποφάσεων της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. επί των προσωρινών μέτρων, κατά των οποίων δεν προβλέπεται στις διατάξεις του ν. 4412/2016 η δυνατότητα ασκήσεως του ενδίκου βοηθήματος της αίτησης αναστολής εκτελέσεως – ακυρώσεως του άρθρου 372 του ως άνω νόμου, δεν χωρεί ούτε αίτηση ακυρώσεως και αίτηση αναστολής εκτελέσεως κατά τις γενικές διατάξεις των άρθρων 45 επ. και 52 του π.δ. 18/1989. Εξ άλλου, η μη αναγνώριση της δυνατότητας δικαστικής προσβολής των αποφάσεων της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. επί των προσωρινών μέτρων δεν αντίκειται στο δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας που κατοχυρώνεται με το άρθρο 20 παρ.1 του Συντάγματος. Τούτο διότι οι αποφάσεις αυτές εκδίδονται για την προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης στο πλαίσιο του προδικαστικού σταδίου, η οριστική περάτωση του οποίου αποτελεί απαραίτητη δικονομική προϋπόθεση προκειμένου η υπόθεση να αχθεί ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου. Η ρύθμιση σχετικά με την εξουσία της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. για τη λήψη προσωρινών μέτρων εντάσσεται στο σύστημα των δικονομικών ρυθμίσεων που θεσπίζονται με τις διατάξεις του ν. 4412/2016 για την οργάνωση του σταδίου της προδικαστικής διαδικασίας και, εν συνεχεία, του σταδίου της διαδικασίας ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται επαρκώς, από της απόψεως αυτής, η ταχεία και αποτελεσματική δικαστική προστασία των συμφερόντων των θιγομένων μερών. (Μειοψ.).


Σύνδεσμος

ΣτΕ 2221/2023 Τμ.Δ - Πλήρες κείμενο »