Αρχική σελίδα Αναζήτηση Sakkoulas-Online.gr
Αναζήτηση  |  Online Συνδρομές  |  Επικαιρότητα  |  Με μια ματιά  |  Σχετικά  |  Βοήθεια  |  Συχνές ερωτήσεις  |  Επικοινωνία  |  Sakkoulas.gr

Πρόσφατη νομολογία


 

20 Μαρ 2023

ΣτΕ 221/2023 Τμ.Α: Αποζημίωση κατ’ έτος σε ΚΤΕΛ ΑΕ & ΚΤΕΛ για απώλεια εσόδων λόγω χορήγησης δωρεάν ή μειωμένων εισιτηρίων σε ειδικές κατηγορίες επιβατών

Με την κρινόμενη έφεση ζητήθηκε εμπροθέσμως και εν γένει παραδεκτώς η εξαφάνιση της 5330/2021 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την πρωτόδικη απόφαση απορρίφθηκε η από 18.12.2012 αγωγή της εκκαλούσας εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», με την οποία είχε ζητήσει, ύστερα από μετατροπή του καταψηφιστικού αιτήματος σε αναγνωριστικό, να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να της καταβάλει, νομιμοτόκως, το ποσό των 2.793.621,50 ευρώ, ως αποζημίωση κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ λόγω της παράνομης, κατά τους ισχυρισμούς της, παράλειψης των οργάνων του εφεσίβλητου Ελληνικού Δημοσίου να εκδώσουν ανά έτος και συγκεκριμένα από το έτος 2008 έως και το έτος 2011 την προβλεπόμενη στην παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 2963/2007 κοινή υπουργική απόφαση, άλλως κατά τις διατάξεις των άρθρων 904 επ. περί αδικαιολόγητου πλουτισμού. Το ποσό δε αυτό αντιστοιχεί, κατά τους ισχυρισμούς της, στη διαφορά μεταξύ της τιμής του πλήρους εισιτηρίου και των μειωμένης τιμής (κατά ποσοστό 50% ή 25%) εισιτηρίων, τα οποία η ανωτέρω εταιρεία είχε εκδώσει για ειδικές κατηγορίες επιβατών κατά τα ανωτέρω έτη. Η κρινόμενη έφεση εισήχθη στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010 σε πιλοτική δίκη. Στην κρινόμενη υπόθεση τέθηκε το γενικότερου ενδιαφέροντος ζήτημα, το οποίο έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων, σχετικά με την ερμηνεία της διάταξης της παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 2963/2001, όπως αυτή προστέθηκε με την παρ. 10 του άρθρου 17 του ν. 3534/2007, και των συνεπειών, κατά τις διατάξεις περί αστικής ευθύνης του Ελληνικού Δημοσίου, από την παράλειψη έκδοσης των προβλεπόμενων στην ως άνω διάταξη κοινών υπουργικών αποφάσεων σχετικά με την καταβολή κατ’ έτος αποζημίωσης προς τους οικείους συγκοινωνιακούς φορείς λόγω της έκδοσης δωρεάν ή μειωμένης τιμής εισιτηρίων σε ειδικές κατηγορίες επιβατών. Με την παρ. 10 του άρθρου 17 του ν. 3534/2007, με την οποία συμπληρώθηκε το άρθρο 10 του ν. 2963/2001 με την προσθήκη σε αυτό νέας παραγράφου 7, ελήφθη πρόνοια, ώστε με την καθιέρωση της υποχρέωσης καταβολής κατ’ έτος ορισμένου χρηματικού ποσού αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο προς τους ως άνω φορείς συγκοινωνιακού έργου να διασφαλίζεται η ορθολογική λειτουργία τους ως ιδιωτικών επιχειρηματικών φορέων με στόχο την απρόσκοπτη παροχή της εν λόγω δημόσιας υπηρεσίας υπό λειτουργική έννοια. Η νέα νομοθετική ρύθμιση έγινε ενόψει των προβλεπόμενων στην κείμενη νομοθεσία περιπτώσεων δωρεάν ή μειωμένης τιμής εισιτηρίων και με δεδομένο τον κατά την παρ. 2 του ως άνω άρθρου 10 τρόπο διαμόρφωσης του κομίστρου, στα πλαίσια της εκάστοτε ακολουθούμενης για την επόμενη χρήση κυβερνητικής πολιτικής για τον καθορισμό των κομίστρων σε επίπεδο προσιτό για το κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα, με τη νέα διάταξη, όπως συνάγεται από το γράμμα της αλλά και το σκοπό της, θεσπίζεται η υποχρέωση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Μεταφορών και Επικοινωνιών και του καθ’ ύλην αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού να εκδίδουν κάθε έτος κοινή απόφαση για την καταβολή ορισμένου χρηματικού ποσού στους οικείους συγκοινωνιακούς φορείς, προκειμένου να καλυφθεί η ζημία τους («απώλειες εσόδων») από τη δωρεάν ή με μειωμένο κόμιστρο μεταφορά συγκεκριμένων κατηγοριών επιβατών (αναπήρων πολέμου και συνοδών τους, πολυτέκνων, μαθητών, φοιτητών, σπουδαστών κ.ά.), προβλέπεται δε ρητώς η εγγραφή των αντίστοιχων πιστώσεων στον προϋπολογισμό κάθε Υπουργείου για την κάλυψη των δαπανών της δωρεάν ή με μειωμένο εισιτήριο μετακίνησης των προσώπων αυτών. Με την ως άνω κοινή υπουργική απόφαση, με την οποία καθορίζεται το ύψος των κατ’ έτος εγγραφόμενων πιστώσεων και διενεργείται η κατανομή τους στους επιμέρους συγκοινωνιακούς φορείς, προσδιορίζεται το συγκεκριμένο ποσό αποζημίωσης που καταβάλλεται σε κάθε Κ.Τ.Ε.Λ. Α.Ε. και Κ.Τ.Ε.Λ., που ανήκει στην Π.Ο.Α.Σ. ή την Π.Ο.Α.Υ.Σ., για το αντίστοιχο έτος. Ο τρόπος δε υπολογισμού του εν λόγω ποσού προκύπτει ευθέως και κατά τρόπο σαφή από το νόμο και την οικεία αιτιολογική έκθεση. Συγκεκριμένα, το ποσό αυτό ισούται με το σύνολο της διαφοράς μεταξύ του αντιτίμου των κατά περίπτωση εκδοθέντων την αντίστοιχη χρονική περίοδο δωρεάν ή μειωμένης τιμής εισιτηρίων και του πλήρους κομίστρου επί τη βάσει και των στοιχείων που παρέχονται από την Π.Ο.Α.Σ. ή την Π.Ο.Α.Υ.Σ., αντιστοίχως. Και ναι μεν, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 2963/2001, κατά τον καθορισμό του οφειλόμενου από τους επιβάτες κομίστρου λαμβάνονται υπ’ όψιν, μεταξύ άλλων, και τα ελευθέρας ή μειωμένης τιμής εισιτήρια, συνεκτιμάται δε και το εύλογο ανά λεωφορείο κέρδος, τούτο όμως γίνεται στο πλαίσιο της εκάστοτε ακολουθούμενης για την επόμενη χρήση κυβερνητικής πολιτικής κομίστρων σε επίπεδο προσιτό για το κοινωνικό σύνολο και δεν επηρεάζει τον προσδιορισμό σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση της αποζημίωσης που οφείλεται λόγω της δωρεάν ή με μειωμένο εισιτήριο μετακίνησης συγκεκριμένων κατηγοριών επιβατών, όπως προβλέπει η ως άνω νέα διάταξη της παρ. 7, με την οποία ρυθμίζεται για πρώτη φορά ειδικώς το θέμα της αποκατάστασης από το Κράτος της ζημίας που προκαλείται στις Κ.Τ.Ε.Λ. Α.Ε. και στα Κ.Τ.Ε.Λ. από την ανωτέρω αιτία. Μάλιστα, η μέθοδος αυτή υπολογισμού του ποσού της οφειλόμενης αποζημίωσης στο σύνολο της διαφοράς του αντιτίμου των δωρεάν ή μειωμένων εισιτηρίων και του πλήρους κομίστρου, χωρίς ευθεία αναφορά στην έννοια του ευλόγου κέρδους, είναι εκείνη την οποία έχει, κατ’ αρχήν, επιλέξει διαχρονικώς ο Έλληνας νομοθέτης σε όσες περιπτώσεις έχει θεσπίσει αντίστοιχες ειδικότερες ρυθμίσεις τόσο σε προγενέστερο χρόνο, όσο και μεταγενεστέρως. Αυτήν δε τη μέθοδο υπολογισμού είχε υπ’ όψιν του ο νομοθέτης και κατά τη θέσπιση της επίμαχης ρύθμισης. Η διαφορετική εξάλλου γνώμη, σύμφωνα με την οποία στη νέα διάταξη (της παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 2963/2001) προβλέπεται μεν υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης, το ποσό της οποίας όμως δεν ανέρχεται στο μείζον, κατά τη γνώμη αυτή, ποσό του συνόλου της διαφοράς μεταξύ πλήρους και μειωμένων ή δωρεάν εισιτηρίων, αλλά στο έλασσον, κατά την ίδια γνώμη, ποσό που αντιστοιχεί στο εύλογο κέρδος του οικείου επιχειρηματικού φορέα, πέραν του ότι δεν ευρίσκει έρεισμα στη διάταξη αυτή - η οποία μάλιστα δεν διαλαμβάνει περί ευλόγου κέρδους -, εκκινεί από την εσφαλμένη εκδοχή ότι σε κάθε περίπτωση το εύλογο κέρδος του επιχειρηματικού φορέα υπολείπεται του συνολικού ποσού της εν λόγω διαφοράς. Αντιθέτως, το ζήτημα αν το ποσό που αντιστοιχεί στο σύνολο της διαφοράς αυτής υπερβαίνει ή υπολείπεται του ευλόγου κέρδους του συγκοινωνιακού φορέα εξαρτάται από τα δεδομένα κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης. Το ΣτΕ επέλυσε το γενικότερου ενδιαφέροντος ζήτημα και παρέπεμψε την υπόθεση προς εκδίκαση στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών.

 

 

Σύνδεσμος

 
ΣτΕ 221/2023 Τμ.Α - Πλήρες κείμενο