Πρόσφατη νομολογία


27 Οκτ 2022

ΣτΕ 1886/2022 Τμ.Δ: Ακύρωση ΣΔΙΤ για τη διαχείριση & λειτουργία Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος

Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση των εξής πράξεων: (α) της 57/15.1.2021 πράξης της Διυπουργικής Επιτροπής Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΔΕΣΔΙΤ), με την οποία εγκρίθηκε η 5/11.1.2021 πρόταση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την υπαγωγή στις διατάξεις του ν. 3389/2005 του έργου “Λειτουργία, συντήρηση, επισκευή και αποκατάσταση των παγίων του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος (ΕΥΣ) για την κάλυψη των αναγκών της μείζονος περιοχής πρωτευούσης, μέσω ΣΔΙΤ”, (β) της 302095/25.10.2021 πράξης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, με την οποία εγκρίθηκαν η διενέργεια δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για την ανάθεση σύμβασης Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων 4412/2016 και 3389/2005, καθώς και το τεύχος πρόσκλησης υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την Α΄ φάση του διαγωνισμού αυτού, και (γ) της 2021/S 215-563714 Διακήρυξης της Α΄ φάσης του διαγωνισμού για την ανάθεση με ΣΔΙΤ του ως άνω έργου. H έννοια του άρθρου εκατοστού δέκατου τέταρτου του ν. 4812/2021, κατά τη σύμφωνη προς το Σύνταγμα ερμηνεία αυτού, είναι ότι στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών παρέχεται η δυνατότητα να αναθέτει “σε ανάδοχο που αναδεικνύεται μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 [περί συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα”], την εκτέλεση ειδικού και συγκεκριμένου κάθε φορά έργου ή την παροχή συγκεκριμένης επίσης υπηρεσίας προς “συντήρηση και λειτουργία του ΕΥΣ της μείζονος περιοχής Πρωτευούσης”, εφόσον διαπιστώνεται, αιτιολογημένα, η ανάγκη προσφυγής στη διαδικασία αυτή και, επιπροσθέτως, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι διασφαλίζονται πλήρως, μεταξύ άλλων, η καταλληλότητα του ιδιωτικού φορέα για την εκτέλεση του έργου ή την παροχή της υπηρεσίας, καθώς και η αποτελεσματική εποπτεία του οικείου δημόσιου φορέα καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμπραξης. Δεν παρέχεται, όμως, με τις διατάξεις αυτές του ν. 4812/2021, στον αρμόδιο “Δημόσιο Φορέα” δυνατότητα να συνάπτει σύμβαση Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα με αντικείμενο την εν γένει “συντήρηση και λειτουργία του ΕΥΣ της μείζονος περιοχής Πρωτευούσης” στο σύνολό του, και να αναθέτει με σύμβαση σε ιδιωτικό φορέα όλα γενικώς τα έργα και τις υπηρεσίες που σχετίζονται με τη συντήρηση και λειτουργία του ΕΥΣ κατά τη διάρκεια της ΣΔΙΤ. Εξ άλλου, για την ταυτότητα των λόγων, τέτοια δυνατότητα δεν παρέχεται ούτε αυτοτελώς από τις διατάξεις του ν. 3389/2005. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, υπολαμβάνουσα ότι είναι δυνατή η ανάθεση του συνόλου των απαιτούμενων για την συντήρηση και λειτουργία του ΕΥΣ έργων και υπηρεσιών σε ιδιωτικό φορέα, δυνάμει σύμβασης ΣΔΙΤ, ήτοι δυνάμει συστήματος το οποίο σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 περιλαμβάνει, ως αναγκαία προϋπόθεση, την ανάληψη εκ μέρους του ιδιωτικού φορέα “ουσιώδους μέρους των κινδύνων που συνδέονται με την χρηματοδότηση, την κατασκευή, την διαθεσιμότητα ή τη ζήτηση του αντικειμένου της Σύμπραξης και των συναφών κινδύνων [όπως ο διαχειριστικός και ο τεχνικός κίνδυνος]”, θα αντέκειτο στα άρθρα 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, καθώς και στα κριθέντα από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου (ΣτΕ 190/2022 και 1906/2014 Ολομ). Και τούτο διότι ο εκ του Συντάγματος επιβαλλόμενος έλεγχος του Κράτους στον αρμόδιο φορέα παροχής υπηρεσιών ύδρευσης, εν προκειμένω στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ και στην Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ, που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύστημα, προδήλως εκτείνεται και στα έργα και υπηρεσίες διαχείρισης, συντήρησης, επισκευής, κατασκευής, επέκτασης, ανανέωσης και εκμετάλλευσης του συνόλου της μοναδικής υφιστάμενης βασικής υποδομής για την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης στον πληθυσμό της Αττικής, η οποία έχει μεταβιβασθεί στους ανωτέρω δύο φορείς για την εκπλήρωση του σκοπού τους και για την οποία φέρουν την ευθύνη καλής λειτουργίας. Ο έλεγχος αυτός ουσιαστικά αναιρείται και καθίσταται άνευ περιεχομένου, αν η διαχείριση, συντήρηση και λειτουργία του “Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της μείζονος περιοχής Πρωτευούσης” ως ενιαίου συνόλου ανατεθεί σε ιδιωτικό φορέα, ο οποίος φέρει ο ίδιος την ευθύνη της απρόσκοπτης και αδιάλειπτης καλής λειτουργίας του συστήματος υδροδότησης και αναλαμβάνει ο ίδιος, στο πλαίσιο της συμβατικής σχέσης που τον συνδέει με το Δημόσιο, τους κινδύνους και τις συνέπειες τυχόν αποτυχίας του. Εν προκειμένω, με τις υπό στοιχεία (β) και (γ) προσβαλλόμενες πράξεις, όπως σαφώς προκύπτει από το περιεχόμενό τους, επιχειρείται η ανάθεση σε ιδιωτικό φορέα, με ΣΔΙΤ, “του συνόλου των παρεχόμενων υπηρεσιών που αφορούν στη λειτουργία, συντήρηση, επισκευή, αποκατάσταση των παγίων ανήκουν στην Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ και χρησιμοποιούνται για την συλλογή, αποθήκευση και μεταφορά ακατέργαστου νερού από τις πηγές μέχρι την είσοδο των Μονάδων Επεξεργασίας Νερού”, δηλαδή η ανάθεση του συνόλου των Εργασιών Τυπικής Λειτουργίας, των Εργασιών Συνήθους Συντήρησης, των Εργασιών Βαριάς Συντήρησης και των Εργασιών Έκτακτης Λειτουργίας του ΕΥΣ, όπως οι εν λόγω εργασίες ορίζονται στις πράξεις αυτές. Ωστόσο, δεν είναι επιτρεπτή δυνάμει των διατάξεων του ν. 4812/2021 η έκδοση πράξεων με το προαναφερθέν περιεχόμενο. Περαιτέρω, δεν παρέχουν έγκυρο νόμιμο έρεισμα για την έκδοση των ιδίων προσβαλλομένων, καθώς και της υπό στοιχείο (α) προσβαλλόμενης πράξης της Διυπουργικής Επιτροπής Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, που εκδόθηκε προ του ν. 4812/2021, ούτε οι διατάξεις του ν. 3389/2005.


Σύνδεσμος

ΣτΕ 1886/2022 Τμ.Δ - Πλήρες κείμενο »