30 Ιουλ 2024
Με την κρινόμενη αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση της κοινής απόφασης Γ.Π. οικ. 22609/19.4.2022 του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Υπουργού Υγείας, με την οποία ορίζονται οι κατηγορίες των φαρμάκων, των οποίων επιτρέπεται η πώληση εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, από τα ηλεκτρονικά καταστήματα φαρμακείου. Το ζήτημα του κατά πόσον είναι συμβατή με το ενωσιακό δίκαιο εθνική κανονιστική διάταξη, η οποία δεν επιτρέπει την πώληση όλων των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μέσω του διαδικτύου αλλά μόνο μίας υποκατηγορίας αυτών, ήτοι των φαρμάκων γενικής διάθεσης (ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.), πρέπει να εξετασθεί αποκλειστικά και μόνο υπό το πρίσμα του, προστεθέντος με το άρθρο 1 σημείο 20 της οδηγίας 2011/62/ΕΕ, άρθρου 85γ της οδηγίας 2001/83/ΕΚ και όχι άλλων ενωσιακών διατάξεων. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η επίμαχη κοινή υπουργική απόφαση θα έπρεπε να ακυρωθεί λόγω της αντίθεσής της προς την οδηγία 2001/83/ΕΚ, κατά το μέρος που απαγορεύει την πώληση εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, από τα ηλεκτρονικά καταστήματα φαρμακείου, φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή πλην της ειδικής υποκατηγορίας των φαρμάκων γενικής διάθεσης. Δοθέντος, όμως, ότι αφενός το ζήτημα του ενωσιακού δικαίου που τίθεται στην επίδικη περίπτωση, το κατά πόσον δηλαδή το άρθρο 85γ παρ. 2 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ επιτρέπει την κατ’ επίκληση λόγων προστασίας της δημόσιας υγείας απαγόρευση της πώλησης ορισμένων μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών, δεν έχει εισέτι επιλυθεί με ad hoc νομολογία του ΔΕΕ και αφετέρου ο παρεμβαίνων Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος επικαλείται νομοθεσίες άλλων κρατών μελών (Κύπρος, Πορτογαλία), με τις οποίες, κατά τους ισχυρισμούς του, δεν επιτρέπεται η πώληση όλων ανεξαιρέτως των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μέσω του διαδικτύου, συντρέχει λόγος να αναβληθεί η έκδοση οριστικής απόφασης και να διατυπωθούν τα παρατιθέμενα στο διατακτικό προδικαστικά ερωτήματα προς το ΔΕΕ. Το Δικαστήριο ανέβαλε την οριστική κρίση επί της αιτήσεως και διατύπωσε προς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα εξής προδικαστικά ερωτήματα: (α) Έχει το άρθρο 85γ παρ. 1 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ την έννοια ότι αντίκειται σε εθνική κανονιστική διάταξη, η οποία δεν επιτρέπει την πώληση εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, από τα ηλεκτρονικά καταστήματα φαρμακείου, όλων των φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ.) αλλά μόνον μίας υποκατηγορίας αυτών (και, εν προκειμένω, των γενικής διάθεσης φαρμάκων, ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.); (β) ή, αντιθέτως, το άρθρο 85γ παρ. 2 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ επιτρέπει στον εθνικό κανονιστικό νομοθέτη να απαγορεύσει την πώληση εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, από τα ηλεκτρονικά καταστήματα φαρμακείου, ορισμένων φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ.), για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας; (γ) Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο υπό στοιχείο (β) προδικαστικό ερώτημα, συνιστούν οι λόγοι τους οποίους επικαλούνται εν προκειμένω το Ελληνικό Δημόσιο και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος για να δικαιολογήσουν τον επίμαχο περιορισμό (αντιμετώπιση της πολυφαρμακίας και της διακίνησης των πλαστών ή ακατάλληλων φαρμάκων κ.λπ.) λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, κατά την έννοια του άρθρου 85γ παρ. 2 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ; και (δ) Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο υπό στοιχείο (γ) προδικαστικό ερώτημα, ο έλεγχος αναλογικότητας του περιοριστικού μέτρου ασκείται από τον εθνικό δικαστή υπό την αρνητική του πτυχή, ελέγχεται δηλαδή μόνον αν ο περιορισμός παρίσταται ως προδήλως ακατάλληλος ή προδήλως μη αναγκαίος, ή υπό την θετική του πτυχή, ελέγχεται δηλαδή αν ο περιορισμός παρίσταται ως πρόσφορο και απολύτως αναγκαίο μέτρο για την προστασία της δημόσιας υγείας;