Πρόσφατη νομολογία
24 Μαρ 2023
ΟλΣτΕ 283/2023: Αντισυνταγματικότητα διατάξεων περί εκλογής προέδρου συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων για την περίοδο αμέσως μετά τις δημ. εκλογές
Με την κρινόμενη αίτηση, η οποία εισήχθη προς συζήτηση μετά την έκδοση της 2378/2022 αναβλητικής αποφάσεως του Δικαστηρίου, ζητείται η ακύρωση: α) του από 25.8.2019 πρακτικού ορκωμοσίας της Δημοτικής Αρχής του Δήμου Πέλλας, κατά το μέρος που αφορά στην ορκωμοσία και ανάληψη καθηκόντων του … … ως Προέδρου του Συμβουλίου της Κοινότητας Αμπελειών του ανωτέρω Δήμου και β) της 483/2.9.2019 απόφασης του Δημάρχου Πέλλας, με την οποία παρέχεται εξουσιοδότηση στους Προέδρους των Κοινοτήτων του Δήμου Πέλλας για τη θεώρηση του γνησίου της υπογραφής και τη θεώρηση αντιγράφων και φωτοαντιγράφων των εγγράφων, «κατά το μέρος … που αφορά την Κοινότητα Αμπελιών και τον … ... ως Πρόεδρο αυτής». Η υπόθεση εισήχθη στην Ολομέλεια κατόπιν της 2366/2021 αποφάσεως του Γ΄ Τμήματος του Δικαστηρίου, με την οποία παραπέμφθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος, το ζήτημα που ανέκυψε σχετικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 9 περιπτ. α΄, β΄ και γ΄ του ν. 4623/2019 και του άρθρου 10 παρ. 4 του ν. 4625/2019 καθ’ ό μέρος αυτές καταλαμβάνουν την ανάδειξη του προέδρου του συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 δημοτική περίοδο, καθώς το Τμήμα ήχθη σε κρίση περί αντιθέσεως των διατάξεων αυτών προς τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι καθώς και τις συνταγματικές αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού. Περαιτέρω, με την ίδια απόφαση η υπόθεση παραπέμφθηκε στο σύνολό της στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, λόγω σπουδαιότητας. Υπό το πνεύμα των συνταγματικών αρχών της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, οι διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 9 περιπτ. α΄, β΄ και γ΄ του ν. 4623/2019 και του άρθρου 10 παρ. 4 του ν. 4625/2019, που αντικατέστησαν τις παρ. 1, 2 και 5 του άρθρου 79 του ν. 3852/2010, όπως ίσχυαν κατά τις εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών αρχών της 26ης Μαΐου 2019, κατά το μέρος που καταλαμβάνουν την ανάδειξη του προέδρου του συμβουλίου (δημοτικής) κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 δημοτική περίοδο (1.9.2019 - 31.12.2023), συνιστούν επέμβαση του νομοθέτη -μετά τη διεξαγωγή των ανωτέρω εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο έχουν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα και «προ της εγκατάστασης των νέων αιρετών αρχών»- στην ανάδειξη του ανωτέρω οργάνου διοίκησης (προέδρου συμβουλίου κοινότητας) Ο.Τ.Α., την οποία είχαν εξαρτήσει κατά συγκεκριμένο τρόπο οι ισχύουσες κατά τον χρόνο των εκλογών ρυθμίσεις (άρθρα 79 και 40 παρ. 4 του ν. 3852/2010, όπως είχαν τροποποιηθεί με τα άρθρα 67 και 63 του ν. 4604/2019) από το εκλογικό αποτέλεσμα στην οικεία κοινότητα. Επομένως, με τις εν λόγω διατάξεις των νόμων 4623/2019 και 4625/2019 ουσιαστικώς μεταβάλλεται εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης των κατοχυρούμενων στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος δικαιωμάτων του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και νοθεύεται η εκφρασθείσα κατά τις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 θέληση των εκλογέων των κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, η οποία διαμορφώθηκε κατά συνεκτίμηση, μεταξύ άλλων, και των ανωτέρω ρυθμίσεων του ν. 4604/2019 περί εκλογής ως προέδρου του συμβουλίου κοινότητας, από το σύνολο των μελών του οικείου συμβουλίου, του συμβούλου «ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του», εφόσον ο πρώτος κατά σειρά εκλογής συνδυασμός δεν συγκέντρωνε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Τις ίδιες αυτές ρυθμίσεις είχαν συνεκτιμήσει, εξάλλου, κατά την υποβολή και υποστήριξη της υποψηφιότητάς τους, καθώς και κατά την κατάρτιση των αντίστοιχων συνδυασμών, και οι εκλεγέντες κατά τις εν λόγω εκλογές σύμβουλοι κοινότητας. Συνεπώς, οι ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 9 περιπτ. α΄, β΄ και γ΄ του ν. 4623/2019 και του άρθρου 10 παρ. 4 του ν. 4625/2019, καθ’ ό μέρος καταλαμβάνουν την ανάδειξη του προέδρου του συμβουλίου κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 δημοτική περίοδο, παραβιάζουν τα αντίστοιχα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές (i) της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και (ii) της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, οι οποίες διέπουν (και) τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τα άρθρα 1 (παρ. 1 και 2), 4 (παρ. 1), 5 (παρ. 1), 51 (παρ. 3), 52 και 102 (παρ. 2) του Συντάγματος, δεδομένου και του ότι από τις αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων 4623/2019 και 4625/2019 και τις λοιπές προπαρασκευαστικές εργασίες, δεν προκύπτουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογούν, ειδικώς ως προς τις διατάξεις αυτές, την άμεση εφαρμογή τους. (Μειοψ.). Ενόψει των κριθέντων για το νομοθετικό έρεισμα των προσβαλλόμενων αποφάσεων, η παραδεκτώς προσβαλλόμενη με την υπό κρίση αίτηση 483/2.9.2019 απόφαση του Δημάρχου Πέλλας, με την οποία παρέχεται εξουσιοδότηση στους Προέδρους των Κοινοτήτων του Δήμου Πέλλας για τη θεώρηση του γνησίου της υπογραφής και τη θεώρηση αντιγράφων και φωτοαντιγράφων των εγγράφων, «κατά το μέρος … που αφορά την Κοινότητα Αμπελιών και τον … … ως Πρόεδρο αυτής», είναι μη νόμιμη. Κατά τα λοιπά, η αίτηση αυτή, στρεφόμενη κατά του από 25.8.2019 πρακτικού ορκωμοσίας της Δημοτικής Αρχής του Δήμου Πέλλας, κατά το μέρος που αφορά στην ορκωμοσία και ανάληψη καθηκόντων του … … ως Προέδρου του Συμβουλίου της Κοινότητας Αμπελειών, είναι απορριπτέα ως ερειδόμενη επί εσφαλμένης προϋπόθεσης.
Σύνδεσμος
ΟλΣτΕ 283/2023 - Πλήρες κείμενο
