6 Φεβ 2024
Με το κρινόμενο ένδικο βοήθημα ζητήθηκε η ακύρωση: (α) της .../13.1.2022 απόφασης του Συμβουλίου Διεύθυνσης της ΕΛΤΑ ΑΕ, με την οποία κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του ένδικου διαγωνισμού στην εταιρεία … ΑΕ, και (β) της 427/2022 απόφασης της ΕΑΔΗΣΥ. Το ένδικο αυτό βοήθημα εισήχθη στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατόπιν της 13/2022 πράξης της Επιτροπής του άρθρου 1 του ν. 3900/2010, και παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου με την 1939/2022 απόφαση του Δ΄ Τμήματος. Με την ίδια απόφαση απορρίφθηκε, κατ’ εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 7 του προαναφερθέντος άρθρου 372 του ν. 4412/2016, η αίτηση αναστολής, με την αιτιολογία ότι η προβλεπόμενη στις διατάξεις του άρθρου αυτού «εκ του νόμου αναστολή σύναψης της υπό ανάθεση σύμβασης μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης αποτελεί πρόσφορο και επαρκές για την προστασία των εννόμων συμφερόντων της αιτούσας μέτρο». Κατά τις διατάξεις της οδηγίας 2014/24 και του ν. 4412/2016, ο έλεγχος της συνδρομής ή μη λόγων αποκλεισμού και της πλήρωσης των προϋποθέσεων συμμετοχής των διαγωνιζομένων λαμβάνει χώρα σε τρία χρονικά στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, ως ακολούθως: (α) κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών, ως προς όλους τους διαγωνιζόμενους οικονομικούς φορείς με τον έλεγχο του ΕΕΕΣ που έχουν υποβάλει, (β) κατά την ανακήρυξη του προσωρινού αναδόχου, μόνο ως προς τον προσφέροντα στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση με τον έλεγχο των δικαιολογητικών που αποδεικνύουν την μη συνδρομή λόγων αποκλεισμού και την πλήρωση των κριτηρίων επιλογής, τόσο στο αρχικό στάδιο υποβολής της προσφοράς του όσο και κατά τον μεταγενέστερο χρόνο της ανακήρυξης αυτού σε προσωρινό ανάδοχο, και (γ) κατά την κατακύρωση και τη σύναψη της σύμβασης μόνο ως προς τον οριστικό ανάδοχο. Το ΕΕΕΣ και τα έγγραφα και πιστοποιητικά εν γένει, με βάση τα οποία πραγματοποιείται ο εν λόγω έλεγχος, έχουν ως περίοδο αναφοράς τα ανωτέρω χρονικά σημεία, προκειμένου οι αναθέτουσες αρχές να διαθέτουν επικαιροποιημένη πληροφόρηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, αντιστοίχως, οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς, ο προσωρινός και ο οριστικός ανάδοχος, σε σχέση με τους λόγους αποκλεισμού και τις προϋποθέσεις συμμετοχής. Συνακόλουθα, ως προς τους λόγους αποκλεισμού και τις προϋποθέσεις συμμετοχής στη διαγωνιστική διαδικασία, ο προσωρινός ανάδοχος, κατόπιν της πρόσκλησης που του απευθύνεται σύμφωνα με το άρθρο 103 του ν. 4412/2016, πρέπει να προσκομίσει τα προβλεπόμενα στο άρθρο 80 του ν. 4412/2016 αποδεικτικά μέσα, από τα οποία να αποδεικνύεται ότι πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις τόσο κατά το χρονικό σημείο υποβολής της προσφοράς όσο και κατά τον χρόνο ανάδειξης αυτού σε προσωρινό ανάδοχο. Το ΕΕΕΣ λειτουργεί στο στάδιο υποβολής της προσφοράς ως προκαταρκτική μόνο απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, δεν καταργεί όμως την υποχρέωση του διαγωνιζομένου ο οποίος ανακηρύσσεται προσωρινός ανάδοχος να αποδείξει, προσκομίζοντας τα οικεία δικαιολογητικά, ότι κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς πληρούσε πράγματι τις προϋποθέσεις συμμετοχής και δεν συνέτρεχαν στο πρόσωπό του λόγοι αποκλεισμού. Το ΕΕΕΣ δεν αποτελεί οριστική εκ των προτέρων απόδειξη περί της συνδρομής για τον προσωρινό ανάδοχο των απαιτούμενων προϋποθέσεων στο χρονικό σημείο συμμετοχής του στη διαγωνιστική διαδικασία με την υποβολή προσφοράς, απόδειξη δηλαδή «κατά δήλωση» του διαγωνιζομένου· λόγω ακριβώς της λειτουργίας του ΕΕΕΣ ως «προκαταρκτικής απόδειξης» για τις ανάγκες του σταδίου υποβολής της προσφοράς -προκειμένου να μην υποχρεούνται όλοι οι διαγωνιζόμενοι να προσκομίσουν τα σχετικά αποδεικτικά μέσα, η υποχρέωση του προσωρινού αναδόχου να προσκομίσει όλα τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την ακρίβεια των δηλωθέντων στο ΕΕΕΣ μετατίθεται απλώς στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας. Περαιτέρω, σύμφωνα με τα άρθρα 284 και 309 του ν. 4412/2016, στους αναθέτοντες φορείς παρέχεται η δυνατότητα να απαιτούν από τους διαγωνιζόμενους οικονομικούς φορείς την υποβολή πιστοποιητικού που έχει εκδοθεί από οργανισμό αξιολόγησης της συμμόρφωσης, ως αποδεικτικό μέσο για την τεκμηρίωση της συμμόρφωσης των οικονομικών φορέων και των προσφερομένων εκ μέρους τους υπηρεσιών προς τις τεχνικές προδιαγραφές, τα πρότυπα και τα κριτήρια ανάθεσης της διακήρυξης ή τους όρους εκτέλεσης της υπό ανάθεση σύμβασης. Προς διασφάλιση του αναγκαίου βαθμού αξιοπιστίας και διαφάνειας της λειτουργίας τους, οι οργανισμοί αξιολόγησης της συμμόρφωσης που εκδίδουν τα πιστοποιητικά αυτά απαιτείται να είναι διαπιστευμένοι· κατά τους ρητούς δε ορισμούς του του άρθρου 284 του ν. 4412/2016, ο οργανισμός ο οποίος πραγματοποιεί δραστηριότητες αξιολόγησης της συμμόρφωσης πρέπει να είναι διαπιστευμένος σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 765/2008. Όταν ένας οργανισμός αξιολόγησης της συμμόρφωσης ζητά διαπίστευση, την ζητά, κατ’ αρχήν, από τον εθνικό οργανισμό διαπίστευσης του κράτους-μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο οργανισμός αξιολόγησης, υπό την επιφύλαξη συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 7 του κανονισμού για τη «διασυνοριακή διαπίστευση», και δεν επιτρέπεται ο οργανισμός αξιολόγησης της συμμόρφωσης «να λάβει διαπίστευση από εγκατεστημένο σε τρίτο κράτος οργανισμό, προκειμένου να ασκήσει τη δραστηριότητά του στο έδαφος της Ένωσης». Τούτο δε ακόμη και όταν ο οργανισμός διαπίστευσης του τρίτου κράτους «διαθέτει πιστοποίηση περί του ότι πληροί τα διεθνή πρότυπα για την άσκηση της δραστηριότητας διαπίστευσης» και έχει προβεί σε «σύναψη συμφωνιών περί αμοιβαίας αναγνώρισης στο πλαίσιο διεθνών φορέων οι οποίοι έχουν τον χαρακτήρα ένωσης προσώπων»· καθόσον «η προσχώρηση σε μια τέτοια συμφωνία αμοιβαίας αναγνώρισης δεν διασφαλίζει ότι ο οργανισμός διαπίστευσης πληροί τις απαιτήσεις του κανονισμού 765/2008», τυχόν δε συμφωνίες που προβλέπουν αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών συμμόρφωσης, τα οποία εκδίδονται από οντότητες διαπιστευμένες από τα μέρη της οικείας συμφωνίας, αποβλέπουν στη διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου και δεν παρέχουν έρεισμα για την αναγνώριση της ισοδυναμίας των προσφερομένων από τις οντότητες αυτές υπηρεσιών, κατά το άρθρο 11 παρ. 2 του κανονισμού 765/2008. Συνεπώς, εθνική νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία η δραστηριότητα διαπίστευσης είναι δυνατόν να ασκείται από άλλους οργανισμούς, πέραν του μοναδικού σε κάθε κράτος-μέλος εθνικού οργανισμού διαπίστευσης, οι οποίοι έχουν την έδρα τους σε τρίτο κράτος, αντίκειται στον κανονισμό 765/2008.