Πρόσφατη νομολογία


25 Ιουλ 2023

ΕΔΔΑ Αργαλιώτη κατά Ελλάδας, της 18.07.2023: Ευθύνη του Ελ. Δημοσίου λόγω στέρησης του δικαιώματος παροχής σύνταξης γήρατος κατ’ εφαρμογή αναδρομικής διάταξης

Η προσφεύγουσα είναι Ελληνίδα υπήκοος και κάτοικος Αθηνών, στρέφεται, δε, κατά του Ελληνικού Κράτους με την υπ’ αριθ. 46882/16 προσφυγή της, ένεκα της αφαίρεσης του δικαιώματός της σε σύνταξη γήρατος με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω αναδρομικής εφαρμογής της νομοθετικής διάταξης. Αρχικά, ο αρμόδιος ασφαλιστικός φορέας είχε απορρίψει ως εκπρόθεσμη την αίτηση της προσφεύγουσας (1984) για χορήγηση σύνταξης γήρατος με βάση την αναγνώριση των ετών εργασίας της στην Τουρκία, με την αιτιολογία ότι η υποβολή αυτής έγινε μετά την παρέλευση της προβλεπόμενης από τη νομοθεσία προθεσμίας ενός έτους, με αφετηρία την ημερομηνία οριστικής εγκαταστάσεώς της στην Ελλάδα. Διά τούτο, μετά τη θέση σε ισχύ του άρθρου 23 του Ν. 2079/1992, το οποίο κατήργησε τη ρηθείσα προθεσμία, η προσφεύγουσα κατέθεσε νέα αίτηση, επί της οποίας δεν έλαβε απάντηση. Εν συνεχεία, η ίδια κατέθεσε προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά, η οποία απερρίφθη, και ακολούθως έφεση στο Διοικητικό Εφετείο Πειραιά, το οποίο την έκανε δεκτή και δυνάμει αυτής ο ασφαλιστικός φορέας (ΙΚΑ) αναγνώρισε το δικαίωμα της προσφεύγουσας για σύνταξη γήρατος με αναδρομική ισχύ από τις 22 Δεκεμβρίου 1992. Εντούτοις, το Συμβούλιο της Επικρατείας δέχτηκε την αναίρεση που άσκησε διαδοχικά το ΙΚΑ και παρέπεμψε την υπόθεση στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο.  Παρά την αναίρεση της προσφεύγουσας, η οποία απερρίφθη, τον Αύγουστο του 2013 το ΙΚΑ διέκοψε την καταβολή της σύνταξης γήρατός της και τον Ιούνιο του 2022 ο διευθυντής του ΕΦΚΑ, επικαλούμενος την υπ’ αριθμ. 417/2016 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, διέταξε την προσφεύγουσα να επιστρέψει τα ποσά που είχε λάβει αχρεωστήτως ως σύνταξη από τις 22 Δεκεμβρίου 1992 έως τον Αύγουστο του 2013, πλέον τόκων, ύψους 58.477,50 ευρώ. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης, διότι η διάρκεια της επίμαχης διαδικασίας δεν πληρούσε την προϋπόθεση του εύλογου χρόνου. Μάλιστα, το Δικαστήριο, για την ουσία της υπόθεσης, παρέπεμψε στην υπόθεση Ιχτιγιάρογλου. Η αίτηση της προσφεύγουσας που υποβλήθηκε στο ΙΚΑ το 1999 δεν αποτελούσε νέα αίτηση, αλλά είχε ως σκοπό να συμπληρώσει και να αναβιώσει την αίτηση που είχε καταθέσει το 1992. Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι, μολονότι ο νομοθέτης μπορεί να ρυθμίσει δικαιώματα που απορρέουν από προηγούμενους νόμους, η νομοθετική αυτή παρέμβαση πρέπει να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος. Τόνισε, δε, ότι ενώ η προσφεύγουσα είχε επικαλεστεί την υπόθεση Ιχτιγιάρογλου , το Συμβούλιο της Επικρατείας επιβεβαίωσε μια λύση αντίθετη προς τη Σύμβαση, με αποτέλεσμα η προσφεύγουσα όχι μόνο να στερηθεί την περιουσία της, αλλά να υποστεί, επιπρόσθετα, δυσανάλογη επιβάρυνση, αφού έπρεπε πλέον να επιστρέψει όλα τα ποσά που είχε λάβει καλόπιστα ως σύνταξη γήρατος. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα έχει υποστεί υλική ζημία, καθώς και ηθική βλάβη, ως αποτόκο των διαπιστωθεισών παραβιάσεων, η οποία δεν μπορεί να επανορθωθεί με την απλή διαπίστωση της παραβίασης, το Δικαστήριο έκρινε ότι πρέπει να επιδικαστεί στην προσφεύγουσα το ποσό των 50.000 ευρώ για όλες τις κατηγορίες ζημίας, συν οποιοδήποτε ποσό μπορεί να οφείλεται επί του ποσού αυτού ως φόρος (παραβίαση άρθρου 1 Πρώτου Πρωτοκόλλου ΕΣΔΑ). Η προσφυγή έγινε δεκτή.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης στα γαλλικά είναι διαθέσιμο εδώ.


Σύνδεσμος

ΕΔΔΑ Προσφυγή αρ. 46882/16, Απόφαση 18.7.2023, Αργαλιώτη κατά Ελλάδας - Πλήρες κείμενο »