12 Ιουλ 2024
Το αιτούν δικαστήριο (Sofiyski gradski sad, Πρωτοδικείο Σόφιας, Βουλγαρία) κατέθεσε στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης, στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας κινηθείσας κατά των HYA, IP, DD, ZI και SS για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Ειδικότερα, η αίτηση αφορά την ερμηνεία του άρθρου 15 §1 της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ αναφορικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, καθώς και του άρθρου 47 εδ. β΄, του άρθρου 52 §1 και του άρθρου 53 ΧΘΔ. Η ειδική Εισαγγελία της Βουλγαρίας υπέβαλε στον Πρόεδρο του ποινικού δικαστηρίου ειδικών αρμοδιοτήτων επτά αιτήματα για τη χορήγηση άδειας χρήσης ειδικών μεθόδων συλλογής πληροφοριών για την ακρόαση και την υποκλοπή, καθώς και την επιτήρηση και τον εντοπισμό των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων των IP, DD, ZI και SS, τεσσάρων προσώπων τα οποία θεωρούνταν ύποπτα για τη διάπραξη σοβαρών αδικημάτων. Τα αιτήματα περιείχαν εμπεριστατωμένη, λεπτομερή και αιτιολογημένη περιγραφή του αντικειμένου του κάθε αιτήματος, το όνομα και τον αριθμό του τηλεφώνου του προσώπου το οποίο αφορούσε το αίτημα, τον σύνδεσμο μεταξύ του αριθμού και του προσώπου, τα συλλεγέντα, έως το χρονικό σημείο εκείνο, αποδεικτικά στοιχεία, όπως επίσης και ειδική αιτιολόγηση για την ανάγκη ακρόασης των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων που αποτελούσαν το αντικείμενο των αιτημάτων. Ειδικές διατάξεις της Οδηγίας 2002/58 (5 §1, 15 §1) προβλέπουν την απαγόρευση ακρόασης, υποκλοπής, αποθήκευσης ή άλλου είδους παρακολούθησης ή επιτήρησης των επικοινωνιών και των συναφών δεδομένων κίνησης από πρόσωπα πλην των χρηστών, χωρίς τη συγκατάθεση των ενδιαφερομένων, εκτός αν υπάρχει σχετική νόμιμη άδεια. Τυχόν επιβολή περιορισμού θα πρέπει να δικαιολογείται ως αναγκαίο, κατάλληλο και ανάλογο μέτρο σε μια δημοκρατική κοινωνία για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας (δηλαδή της ασφάλειας του κράτους), της εθνικής άμυνας, της δημόσιας ασφάλειας και για την πρόληψη, διερεύνηση, διαπίστωση και δίωξη ποινικών αδικημάτων ή της άνευ αδείας χρησιμοποίησης του συστήματος ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Το ΔΕΕ επεσήμανε ότι τα νομοθετικά μέτρα που διέπουν την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα προσωπικά δεδομένα των χρηστών, πρέπει να προβλέπουν τις ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις που διέπουν την επεξεργασία αυτή, αλλά και να συμφωνούν προς τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται η αρχή της αναλογικότητας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ειδικώς το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι μια εθνική κανονιστική ρύθμιση, η οποία ορίζει ότι κάθε δικαστική απόφαση -επιτρέπουσα την ακρόαση, την υποκλοπή και την αποθήκευση επικοινωνιών χωρίς τη συγκατάθεση των ενδιαφερομένων- επιβάλλεται να περιέχει η ίδια ρητή έγγραφη αιτιολογία, τηρεί κατ’ ανάγκην τις απαιτήσεις αιτιολόγησης που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης, και, συνεπώς, τα εθνικά δικαστήρια ουδόλως υποχρεούνται να μην εφαρμόσουν μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση.
ΔΕΕ της 13.6.2024, C-229/23, Αίτηση προδικαστικής απόφασης, HYA και άλλοι - Πλήρες κείμενο »