24 Νοε 2025
Το αιτούν δικαστήριο (διοικητικό πρωτοδικείο Ζάγκρεμπ, Κροατία) κατέθεσε στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης, στο πλαίσιο της δίκης «FLO VENEER d.o.o. κατά Ministarstvo financija Republike Hrvatske, Samostalni sektor za drugostupanjski upravni postupak», με αντικείμενο την ερμηνεία του άρθρου 138 § 1 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ, αναφορικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία (ΕΕ) 2018/1910, καθώς και του άρθρου 45α του εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 282/2011, για τη θέσπιση μέτρων εφαρμογής της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας. Αντικείμενο της επίδικης διαφοράς αποτελεί η απαλλαγή των ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών από τον ΦΠΑ. Σύμφωνα με ειδική ερμηνεία του ΔΕΕ, το άρθρο 138 § 1 της Οδηγίας ΦΠΑ θεσπίζει την απαλλαγή από τον φόρο, με μέριμνα των κρατών μελών, σε παραδόσεις αγαθών τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται εκτός του εδάφους τους, αλλά εντός της Ένωσης από τον πωλητή ή τον αποκτώντα ή από άλλο πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό τους, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Σημειώνεται ότι τα αγαθά πρέπει να παραδίδονται σε άλλον υποκείμενο στον φόρο ή σε νομικό πρόσωπο μη υποκείμενο στον φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος αναχώρησης της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών, όπως επίσης και ότι ο υποκείμενος στον φόρο ή το μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο για το οποίο πραγματοποιείται η παράδοση πρέπει να διαθέτει αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος αναχώρησης της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών και πρέπει να έχει γνωστοποιήσει τον εν λόγω αριθμό στον προμηθευτή. Επιπρόσθετα, από τη γραμματική ερμηνεία του άρθρου 45α του εκτελεστικού κανονισμού προκύπτουν οι περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόζεται τεκμήριο, χωρίς να απαριθμούνται εξαντλητικώς τα αποδεικτικά στοιχεία που είναι αναγκαία για να αποδειχθεί η ύπαρξη ενδοκοινοτικής παράδοσης. Ακολούθως συνάγεται ότι στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής του τεκμηρίου, οι φορολογικές αρχές υποχρεούνται να εκτιμούν κάθε αποδεικτικό στοιχείο που προσκομίζει ο πωλητής των αγαθών προκειμένου να κρίνουν αν αυτός κατόρθωσε να αποδείξει ότι τα οικεία αγαθά αποτέλεσαν αντικείμενο ενδοκοινοτικής παράδοσης. Τέλος, απαριθμούνται δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες η μη τήρηση τυπικής προϋπόθεσης μπορεί να συνεπάγεται την απώλεια του δικαιώματος απαλλαγής από τον ΦΠΑ: αρχικώς δεν νοείται επίκληση της αρχής της φορολογικής ουδετερότητας, με σκοπό την απαλλαγή από τον ΦΠΑ, από υποκείμενο στον φόρο ο οποίος εκ προθέσεως μετέσχε σε φοροδιαφυγή διακυβεύουσα τη λειτουργία του κοινού συστήματος ΦΠΑ και –δευτερευόντως- η μη τήρηση μιας τυπικής προϋπόθεσης μπορεί να καταλήξει σε άρνηση απαλλαγής από τον ΦΠΑ, εάν έχει ως αποτέλεσμα να εμποδίζεται η μετά βεβαιότητας απόδειξη της τήρησης των ουσιαστικών προϋποθέσεων. Καταληκτικά, το ΔΕΕ έκρινε ότι το άρθρο 138 § 1 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ και το άρθρο 45α του εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 282/2011 έχουν την έννοια ότι, αφενός, αντιτίθενται στη μη χορήγηση απαλλαγής από τον ΦΠΑ -βάσει της συγκεκριμένης διάταξης της Οδηγίας ΦΠΑ- για τον λόγο και μόνον ότι δεν προσκομίστηκαν τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την ύπαρξη ενδοκοινοτικής παράδοσης, όπως αυτά προβλέπονται στο άρθρο 45α του εκτελεστικού Κανονισμού 282/2011, και, αφετέρου, ότι επιβάλλουν στις εθνικές φορολογικές αρχές την υποχρέωση να εκτιμούν κάθε αποδεικτικό στοιχείο που προσκομίζεται, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι τα αγαθά απεστάλησαν ή μεταφέρθηκαν από κράτος μέλος σε προορισμό ευρισκόμενο εκτός του κράτους μέλους αυτού, αλλά εντός της Ένωσης, σε περιπτώσεις πέραν εκείνων στις οποίες υφίσταται τεκμήριο κατά το άρθρο 45α § 1 του Κανονισμού 282/2011.