Πρόσφατη νομολογία


27 Ιουν 2025

ΔΕΕ C-460/23: Δεν συνιστά αδίκημα υποβοήθησης παράνομης εισόδου η μεταφορά ανηλίκων από πρόσωπο που ασκεί πραγματική επιμέλεια σε έδαφος κράτους μέλους

Το αιτούν δικαστήριο (Tribunale di Bologna: πλημμελειοδικείο της Μπολόνια, Ιταλία) κατέθεσε στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας κατά της OB (υπηκόου τρίτης χώρας), η οποία συνελήφθη διότι παρουσιάστηκε στα σύνορα, κατά την άφιξη στον αερολιμένα της Μπολόνια (Ιταλία) πτήσης προερχόμενης από τρίτη χώρα, συνοδευόμενη από δύο ανήλικες, ηλικίας οκτώ και δεκατριών ετών, εφοδιασμένες με πλαστά διαβατήρια. Η υποβληθείσα στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης έχει ως αντικείμενο την ερμηνεία του άρθρου 52 § 1 του ΧΘΔ, ερμηνευόμενου σε συνδυασμό με τα άρθρα 2, 3, 6, 7, 17 και 18 αυτού, όπως επίσης και το κύρος, υπό το πρίσμα των διατάξεων αυτών, της Οδηγίας 2002/90/ΕΚ για τον ορισμό της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής, αλλά και της απόφασης-πλαισίου 2002/946/ΔΕΥ του Συμβουλίου για την ενίσχυση του ποινικού πλαισίου για την πρόληψη της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου, διέλευσης και διαμονής. Κατά την ακροαματική διαδικασία για την επικύρωση της σύλληψης της OB ενώπιον του αρμόδιου για την ποινική έρευνα δικαστή, η ίδια δήλωσε ότι είχε εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής της προκειμένου να αποφύγει τις απειλές κατά της ζωής που δεχόταν η ίδια και η οικογένειά της από τον πρώην σύντροφό της, τονίζοντας ότι φοβόταν για τη σωματική ακεραιότητα των ανηλίκων που τη συνόδευαν, ήτοι, κατά τους ισχυρισμούς της, της κόρης της και της ανιψιάς της, της οποίας η επιμέλεια της είχε ανατεθεί κατόπιν του θανάτου της μητέρας της. Ως προς την OB, δεν αμφισβητείται το γεγονός ότι διώκεται ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου για το αδίκημα της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου στην ιταλική επικράτεια, που προβλέπεται στο άρθρο 12 § 1 του κωδικοποιημένου κειμένου για τη μετανάστευση – το οποίο μεταφέρει στην ιταλική έννομη τάξη το άρθρο 1 § 1 στοιχείο αʹ Οδηγ. 2002/90, καθώς και το άρθρο 1 § 1 της απόφασης πλαισίου 2002/946 –, διότι έφερε παρανόμως στην ιταλική επικράτεια δύο ανήλικες υπηκόους τρίτης χώρας που τη συνόδευαν, οι οποίες -θυγατέρα και ανιψιά της OB- τελούσαν υπό την «ευθύνη» και την «προστασία» της OB. Επισημαίνεται ότι όταν ένα κείμενο του παράγωγου δικαίου χρήζει ερμηνείας, πρέπει να ερμηνεύεται, στο μέτρο του δυνατού, κατά τρόπο σύμφωνο προς τις διατάξεις των Συνθηκών και τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης. Ο δε νομοθέτης της Ένωσης όρισε τη «γενική παράβαση» αφηρημένα και δίχως να αποκλείσει, a priori, καμία από τις μορφές που μπορεί να λάβει η υποβοήθηση της παράνομης εισόδου στο έδαφος κράτους μέλους και κανένα από τα δυνάμενα να παράσχουν τη βοήθεια αυτή πρόσωπα. Ο σκοπός της ευρύτητας του ορισμού του γενικού αδικήματος της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου συνίσταται στη θέληση του νομοθέτη της Ένωσης να καταπολεμηθεί η υποβοήθηση της παράνομης μετανάστευσης, υπό τις διάφορες μορφές της, με σημείο αναφοράς την παράνομη διάβαση των συνόρων εν στενή εννοία, αλλά και την τροφοδότηση των δικτύων εκμετάλλευσης ανθρώπων. Ο ΧΘΔ ορίζει σαφώς (ά. 24) τα βασικά δικαιώματα του παιδιού, που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, ενώ αντίθετη ερμηνεία της εν λόγω διάταξης θα συνεπαγόταν ιδιαιτέρως σοβαρή επέμβαση στο δικαίωμα στον σεβασμό της οικογενειακής ζωής και των δικαιωμάτων του παιδιού. Για τον λόγο αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε, στο πλαίσιο της υποδοχής των αιτούντων διεθνή προστασία, να τηρούνται πλήρως οι αρχές του μείζονος συμφέροντος του παιδιού και της ενότητας της οικογένειας. Εφόσον το αιτούν δικαστήριο διαπιστώσει ότι δεν είναι δυνατόν να ερμηνεύσει το εθνικό του δίκαιο κατά τρόπο σύμφωνο προς το δίκαιο της Ένωσης, οφείλει να διασφαλίσει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, την έννομη προστασία που παρέχουν στους πολίτες τα άρθρα αυτά και να εγγυηθεί την πλήρη αποτελεσματικότητά τους, αφήνοντας εν ανάγκη ανεφάρμοστο το άρθρο 12 του κωδικοποιημένου κειμένου για τη μετανάστευση. Το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 1 § 1 στοιχείο αʹ της Οδηγίας 2002/90/ΕΚ, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα των άρθρων 7, 24, 52 § 1 ΧΘΔ, έχει την έννοια ότι αφενός, δεν στοιχειοθετεί το γενικό αδίκημα της υποβοήθησης της παράνομης εισόδου η συμπεριφορά προσώπου το οποίο, κατά παράβαση του καθεστώτος διέλευσης προσώπων από τα σύνορα, φέρνει στο έδαφος κράτους μέλους ανήλικους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι το συνοδεύουν και των οποίων ασκεί την πραγματική επιμέλεια και, αφετέρου, τα άρθρα αυτά αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία που ποινικοποιεί μια τέτοια συμπεριφορά.


Σύνδεσμος

ΔΕΕ της 3.6.2025, C‑460/23, Αίτηση προδικαστικής απόφασης, Ποινική Διαδικασία κινηθείσα κατά OB - Πλήρες κείμενο »