Πρόσφατη νομολογία


24 Ιουν 2025

ΔΕΕ C-219/24: Η υποχρέωση εμβολιασμού, χωρίς να αντιτίθεται στο Δίκαιο της ΕΕ, δεν συνιστά και «εφαρμογή» αυτού κατά τον ΧΘΔ

Το αιτούν δικαστήριο Riigikohus (Ανώτατο Δικαστήριο, Εσθονία) κατέθεσε στο ΔΕΕ αίτηση προδικαστικής απόφασης, στο πλαίσιο της δίκης A κ.λπ. (μέλη του επιχειρησιακού προσωπικού επέμβασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στην υπηρεσία ασθενοφόρων του Ταλίν) κατά Tallinna linn (Δήμου του Ταλίν), με αντικείμενο την ερμηνεία διατάξεων της Οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία, της Οδηγίας 2000/54/ΕΚ, για την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία και του άρθρου 3 § 1, του άρθρου 31 § 1, καθώς και του άρθρου 52 § 1 του ΧΘΔ της ΕΕ. Η κύρια υπόθεση αφορά την καταγγελία των συμβάσεων εργασίας των μελών του επιχειρησιακού προσωπικού, επειδή δεν προσκομίστηκε αποδεικτικό εμβολιασμού κατά του ιού SARS CoV 2 ή αντένδειξης για τον εμβολιασμό αυτόν. Σε συνέχεια της κήρυξης από τον Π.Ο.Υ. κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε διεθνές επίπεδο, σηματοδοτώντας επισήμως την έναρξη της πανδημίας COVID 19 που προκλήθηκε από την εξάπλωση του ιού SARS CoV 2, ο Δήμος του Ταλίν τροποποίησε τους επαγγελματικούς κανόνες που ίσχυαν για τους διασώστες της υπηρεσίας ασθενοφόρων, εντάσσοντας ειδική πρόβλεψη ότι για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτούνταν ο εμβολιασμός κατά των επικίνδυνων μεταδοτικών νόσων, χορηγώντας προθεσμία προκειμένου να προσκομίσουν αποδεικτικό, ανάλογα με την περίπτωση, εμβολιασμού τους κατά του ιού SARS CoV 2 ή αντένδειξης για τον εμβολιασμό αυτόν, με προηγούμενη προειδοποίηση ότι τυχόν μη προσκόμιση τέτοιου αποδεικτικού θα μπορούσε να επιφέρει την καταγγελία των συμβάσεων εργασίας τους. Συνεπώς, το βασικό ερώτημα είναι το κατά πόσον ήταν επιτρεπτή ή όχι η επιβολή, από τον Δήμο Ταλίν, υποχρεωτικού εμβολιασμού κατά του ιού SARS CoV 2, ως προϋπόθεση για τη συνέχιση της επαγγελματικής δραστηριότητας των εναγόντων της κύριας δίκης εντός της υπηρεσίας ασθενοφόρων. Ειδικότερες διατάξεις του Δικαίου της ΕΕ ορίζουν ότι οι εργοδότες υποχρεούνται να εκτιμούν και να προλαμβάνουν τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων που απορρέουν από το εργασιακό τους περιβάλλον, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων. Ωστόσο, η Οδηγία 89/391 δεν περιέχει ρητή διάταξη για τον εμβολιασμό των εργαζομένων και, ακολούθως, δεν συνάγεται η δυνατότητα των κρατών μελών να προβλέπουν υποχρέωση εμβολιασμού. Περαιτέρω, τα σημεία 1 και 2 του παραρτήματος VII της Οδηγίας 2000/54 ορίζουν ότι στην περίπτωση ύπαρξης κινδύνου για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες για τους οποίους υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια, ο εργοδότης τους οφείλει να τους «προσφέρει» τον εμβολιασμό, ενώ ο εμβολιασμός αυτός πρέπει να γίνεται «σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες ή/και πρακτικές», οι δε εργαζόμενοι οφείλουν να ενημερώνονται για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα «τόσο του εμβολιασμού όσο και του μη εμβολιασμού». Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στην έννομη τάξη της Ένωσης έχουν εφαρμογή σε όλες τις καταστάσεις που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης, αλλά όχι πέραν των καταστάσεων αυτών, ενώ μια εθνική ρύθμιση, την οποία θεσπίζει ένα κράτος μέλος εντός ενός πλαισίου έκτακτης ανάγκης, βρίσκεται εκτός του πεδίου εφαρμογής του Χάρτη και, συνεπώς, η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να κριθεί υπό το πρίσμα των διατάξεων του Χάρτη. Εν προκειμένω, η υποχρέωση εμβολιασμού δεν συνιστά «εφαρμογή» του δικαίου της Ένωσης, κατά τον ΧΘΔ. Το ΔΕΕ κατέληξε στην κρίση ότι το άρθρο 6 §§ 1-2 και το άρθρο 9 § 1 στοιχεία αʹ και βʹ της Οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, καθώς και το άρθρο 14 § 3 της Οδηγίας 2000/54/ΕΚ για την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία, σε συνδυασμό με το παράρτημα VII, σημεία 1 και 2, της οδηγίας 2000/54, όπως ισχύουν, έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση, δυνάμει της οποίας ένας εργοδότης μπορεί να υποχρεώσει τους εργαζομένους με τους οποίους έχει συνάψει σύμβαση εργασίας να εμβολιαστούν, εάν εκτίθενται σε βιολογικό κίνδυνο.


Σύνδεσμος

ΔΕΕ της 12.6.2025, C-219/24, Αίτηση Προδικαστικής Απόφασης, A κ.λπ. κατά Tallinna linn - Πλήρες κείμενο »