15 Απρ 2025
Ο τακτικός ανακριτής Μαδρίτης (Ισπανία), στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας κατά των I.R.O., F.J.L.R., υπέβαλε αίτηση προδικαστικής απόφασης ενώπιον του ΔΕΕ. Την ποινική διαδικασία είχε κινήσει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατά των τελευταίων, σε βάρος των οποίων διεξήχθη έρευνα για απάτη σχετικά με επιδοτήσεις και για πλαστογραφία σε σχέση με τη χρηματοδότηση ενός έργου από την ΕΕ. Η αίτηση προδικαστικής απόφασης αναφέρεται στην ερμηνεία του άρθρου 42 §1 Καν. 2017/1939, του άρθρου 7 της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/343, του άρθρου 2 και του άρθρου 19 §1 εδ. β΄ ΣΕΕ, του άρθρου 86 §3 ΣΛΕΕ καθώς και των άρθρων 6, 47 και 48 του ΧΘΔ. Σύμφωνα, με την αρχή της επικουρικότητας, η καταπολέμηση αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης, λόγω της κλίμακας και των επιπτώσεών της. Το άρθρο 86 §3 ΣΛΕΕ παρέχει στον νομοθέτη της Ένωσης τη δυνατότητα να προβλέπει ειδικούς κανόνες που ισχύουν για τον δικαστικό έλεγχο των διαδικαστικών πράξεων που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατά την άσκηση των καθηκόντων της. Περαιτέρω, ο νομοθέτης της Ένωσης, προκειμένου να αποσαφηνίσει την έννοια των «διαδικαστικών πράξεων που δεν προορίζονται να παραγάγουν έννομα αποτελέσματα έναντι τρίτων», αναφέρθηκε ρητώς μόνο στον διορισμό εμπειρογνωμόνων ή στην επιστροφή των εξόδων των μαρτύρων. Λαμβανομένου υπόψη του ενδεικτικού χαρακτήρα της απαρίθμησης αυτής, δεν μπορεί να αποκλειστεί, εκ προοιμίου, το ενδεχόμενο μια απόφαση περί κλητεύσεως μαρτύρων, η οποία δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των διαδικαστικών πράξεων που μνημονεύονται στην εν λόγω αιτιολογική σκέψη, να θεωρηθεί ότι παράγει δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα ικανά να επηρεάσουν τα συμφέροντα του ενδιαφερομένου, μεταβάλλοντας ουσιωδώς τη νομική του κατάσταση. Υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται πλήρως ο σεβασμός των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στα άρθρα 47 και 48 του Χάρτη, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο, στα κράτη μέλη στα οποία οι κανόνες της ποινικής δικονομίας δεν προβλέπουν τέτοιο ειδικό ένδικο βοήθημα για την προσβολή των πράξεων που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, ο δικαστικός αυτός έλεγχος να μπορεί να ασκηθεί παρεμπιπτόντως. Τα δε μέσα ένδικης προστασίας κατά των διαδικαστικών πράξεων των διορισμένων στην Ισπανία Ευρωπαίων εντεταλμένων εισαγγελέων πρέπει να συγκριθούν με εκείνα τα οποία προβλέπονται στο εσωτερικό δίκαιο, κατά ανάλογων πράξεων που διενεργούνται από ανακριτή, ήτοι τον ομόλογο, σε εθνικό επίπεδο, του Ευρωπαίου εντεταλμένου εισαγγελέα. Το Δικαστήριο κατέληξε στην κρίση ότι το άρθρο 42 §1 Καν. 2017/1939, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα του άρθρου 19 §1 εδ. β΄ ΣΕΕ, των άρθρων 47 και 48 του ΧΘΔ καθώς και των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας, έχει την έννοια ότι απόφαση με την οποία, στο πλαίσιο έρευνας, ο επιληφθείς της υπόθεσης Ευρωπαίος εντεταλμένος εισαγγελέας κλητεύει μάρτυρες υπόκειται στον έλεγχο του αρμόδιου εθνικού δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 42 §1, όταν η απόφαση αυτή αποσκοπεί στην παραγωγή δεσμευτικών εννόμων αποτελεσμάτων ικανών να θίξουν τα συμφέροντα των προσώπων που προσβάλλουν την εν λόγω απόφαση, όπως είναι τα πρόσωπα σε βάρος των οποίων διεξάγεται η έρευνα, μεταβάλλοντας ουσιωδώς τη νομική τους κατάσταση. Στην περίπτωση αυτή, το εθνικό δίκαιο πρέπει να εγγυάται στα εν λόγω πρόσωπα τον αποτελεσματικό δικαστικό έλεγχο της ως άνω απόφασης, τουλάχιστον παρεμπιπτόντως, κατά περίπτωση από το δικάζον ποινικό δικαστήριο. Εντούτοις, κατ’ εφαρμογήν της αρχής της ισοδυναμίας, όταν οι εθνικές δικονομικές διατάξεις που αφορούν παρόμοια ένδικα βοηθήματα του εσωτερικού δικαίου προβλέπουν τη δυνατότητα απευθείας προσβολής ανάλογης απόφασης, η δυνατότητα αυτή πρέπει να παρέχεται επίσης στα εν λόγω πρόσωπα.
ΔΕΕ της 8.4.2025, C-292/23, αίτηση προδικαστικής παραπομπής, I.R.O., F.J.L.R. - Πλήρες κείμενο »