ΤρΔΕφΑθ 4055/2022 - Πλήρες κείμενο

Πρόεδρος: Σ. Καπριδάκη, Πρόεδρος Εφετών Δ.Δ.
Εισηγήτρια: Ν. Γιακουμάκη, Εφέτης Δ.Δ.
Δικηγόροι: Αγγελική Χειρδάρη (Δικαστική Πληρεξουσία ΝΣΚ), Σωτήριος Κοντονάσιος

Με την πρώτη κρινόμενη έφεση αιτείται η εξαφάνιση της υπ’ αριθμ. 8144/2020 πρωτόδικης απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, ενώ με τη δεύτερη αίτηση ζητείται η μεταρρύθμιση της ίδιας απόφασης, με την οποία κρίθηκε ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει το ποσό των α) 2.300 ευρώ, ως αποζημίωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ, για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας, την οποία υπέστη από την πρόκληση πλήρους κώφωσης άμφω, που επήλθε από παράνομη ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης, στην οποία προέβη αστυνομικό όργανο κατά τη διάρκεια επεισοδίων που έλαβαν χώρα, στις 15.6.2011, στην πόλη της Αθήνας, β) 37.755,88 ευρώ, σε κεφάλαιο εφάπαξ, ως διαφυγόν κέρδος λόγω του ανωτέρω τραυματισμού του, γ) 100.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη εξαιτίας του ιδίου ως άνω τραυματισμού του, καθώς και δ) 50.000 ευρώ, ως αποζημίωση για την αναπηρία και την παραμόρφωση που υπέστη εξαιτίας του τραυματισμού του, ήτοι συνολικά το ποσό των 190.055,88 ευρώ. Στην κατ’ έφεση δίκη, επιτρέπεται η προβολή νέων πραγματικών ισχυρισμών, εφόσον αφορούν κεφάλαια τα οποία είχαν αμφισβητηθεί στην πρωτόδικη δίκη και η μη προβολή τους κατ’ αυτήν κρίνεται δικαιολογημένη. Επισημαίνεται ότι με το υπόμνημα μπορεί μόνο να γίνει ανάπτυξη των ισχυρισμών που έχουν προβληθεί παραδεκτώς με το δικόγραφο της αγωγής ή με το δικόγραφο πρόσθετων λόγων. Αναφορικά με την ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση τονίζεται ότι η ίδια γεννάται και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Εν περιπτώσει βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου από όργανο του Δημοσίου, η αποζημίωση περιλαμβάνει εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει (θετική και αποθετική), οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον (μελλοντική αποθετική ζημία ή διαφυγόν κέρδος) ή θα ξοδεύει επιπλέον, εξαιτίας της αυξήσεως των δαπανών του (μελλοντική θετική ζημία) (929 εδ. α΄ του ΑΚ). Ανεξαρτήτως της αποζημίωσης για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο της ουσίας δύναται να επιδικάσει σε βάρος του Δημοσίου εύλογη, κατά την κρίση του και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης. Ακόμη, το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης δεν συναρτάται προς τη συγκεκριμένη, κάθε φορά, περιουσιακή και δημοσιονομική κατάσταση του Δημοσίου· ούτε όμως το περιουσιακό και οικονομικό μέγεθος του Δημοσίου επιδρά στον καθορισμό του ύψους αυτής. Ειδικώς για τον παθόντα την αναπηρία ή την παραμόρφωση, επιδικάζεται ένα εύλογο χρηματικό ποσό χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, το ύψος δε του επιδικαζόμενου εύλογου χρηματικού ποσού καθορίζεται με βάση το είδος και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμόρφωσης και την ηλικία του παθόντος. Η νομοθεσία για την Ελληνική Αστυνομία, παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπει και στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, και, συνεπώς, η παραβίασή τους από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας, δύναται να στοιχειοθετήσει, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση. Με την 9531/2018 απόφασή του, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος, στις 15.6.2011, δέχτηκε σφοδρότατες επιθέσεις στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, στο πλαίσιο της άσκησης των επαγγελματικών, δημοσιογραφικών καθηκόντων του, προκειμένου να καταγράψει, για λογαριασμό της ειδησεογραφικής εταιρείας, με την οποία συνεργαζόταν τη δεδομένη χρονική περίοδο, την προγραμματισμένη συγκέντρωση, στην πλατεία Συντάγματος, των μελών συνδικαλιστικών οργανώσεων και πολιτικών κομμάτων. Συγκεκριμένα, από την εξέταση των αποδεικτικών μέσων, προέκυψε ότι το αστυνομικό όργανο έριξε μία χειροβομβίδα κρότου λάμψης προς το μέρος που βρισκόταν ο εκκαλών – εφεσίβλητος, η οποία εξερράγη στην είσοδο στοάς. Την αποδεικτική ισχύ του παράνομου χαρακτήρα της προαναφερθείσας πράξης από το όργανο του Δημοσίου επιβεβαιώνει η διορισθείσα από το δικαστήριο πραγματογνωμοσύνη, σύμφωνα με το πόρισμα της οποίας οι χειριστές χειροβομβίδων κρότου λάμψεως δεν είχαν την ανάλογη γνώση περί πυρομαχικών και εκρηκτικών υλών για τη σωστή τακτική χρησιμοποίησής τους και όφειλαν να γνωρίζουν τα λεπτά σημεία λειτουργίας και τους μηχανισμούς. Η γνωστοποίηση αποτελέσματος πιστοποίησης αναπηρίας του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, ως οψιγενές στοιχείο, προσκομίζεται παραδεκτώς στην κατ’ έφεση δίκη και επιτρέπεται να ληφθεί νομίμως υπόψη. Η δε πλήρης κώφωση άμφω του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, συνδέεται αιτιωδώς με τη ρίψη χειροβομβίδας στην είσοδο στοάς από όργανο του Δημοσίου, πράξη πρόσφορη να επιφέρει από μόνη της, χωρίς τη μεσολάβηση άλλου παράγοντα, την προκληθείσα βλάβη στην υγεία του παθόντος την αναπηρία και την παραμόρφωση. Ενόψει του ότι, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της πιστοποίησης αναπηρίας, ο εκκαλών – εφεσίβλητος κρίθηκε ανάπηρος με ποσοστό αναπηρίας 90% κατά ιατρική πρόβλεψη, από 1.11.2021 έως εφ’ όρου ζωής, γεγονός που επηρεάζει το μέλλον του, δηλαδή την επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξή του, το Δικαστήριο κρίνει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να μεταρρυθμισθεί ως προς το κεφάλαιό της. Απορρίπτει την έφεση του Ελληνικού Δημοσίου.

Νομικές διατάξεις: Άρθρα 73, 74, 96, 125, 138 § 1 ΚΔιοικΔ, 105 ΕισΝΑΚ, 298, 299, 929, 930, 931, 932 εδ. α΄ και β΄, 8, 9 Ν. 2800/2000, 133 Π.Δ. 141/1991, 12 Π.Δ. 73/2020, 1, 3 Ν. 3169/2003, 1 Ν. 2168/1993, 1 Ν. 3944/2011.

ΤΟ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Τμήμα 19ο Τριμελές

Αποτελούμενο από τις: Σοφία Καπριδάκη, Πρόεδρο Εφετών Δ.Δ., Αγγελική Καζάνη και Νεκταρία Γιακουμάκη - Εισηγήτρια, Εφέτες Δ.Δ., και γραμματέα την Γρηγορία Βασιλοπούλου, δικαστική υπάλληλο,

συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 16 Νοεμβρίου 2021, για να δικάσει τις με ημερομηνία καταθέσεως 14 Σεπτεμβρίου 2020 και 27 Οκτωβρίου 2020 (…/10.11.2020 και …/10.11.2020) εφέσεις,

Α) του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται νομίμως από τον Υπουργό Οικονομικών και παραστάθηκε με δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔ, της Δικαστικής Πληρεξουσίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), Αγγελικής Χειρδάρη,

κατά του … … του …, κατοίκου Γλυφάδας Αττικής (οδός … αρ. …), ο οποίος παραστάθηκε μετά του πληρεξούσιου δικηγόρου του, Σωτήριου Κοντονάσιου,

Β) του … … του ..., κατοίκου Γλυφάδας Αττικής (οδός … αρ. …), ο οποίος παραστάθηκε μετά του πληρεξούσιου δικηγόρου του, Σωτήριου Κοντονάσιου,

κατά του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται νομίμως από τον Υπουργό Οικονομικών και παραστάθηκε με δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔ, της Δικαστικής Πληρεξουσίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), Αγγελικής Χειρδάρη.

Κατά τη συνεδρίαση, ο διάδικος που παραστάθηκε, ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.

Αφού μελέτησε τη δικογραφία

Σκέφθηκε σύμφωνα με τον νόμο

1. Επειδή, για την άσκηση της πρώτης εφέσεως από το Δημόσιο δεν απαιτείται εκ του νόμου η καταβολή παραβόλου. Για την άσκηση της δεύτερης εφέσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (βλ. το ηλεκτρονικό παράβολο με κωδικό …). Με την πρώτη έφεση ζητείται παραδεκτώς η εξαφάνιση της 8144/2020 οριστικής αποφάσεως του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήματος 29ου Τριμελούς), ενώ με τη δεύτερη έφεση ζητείται παραδεκτώς η μεταρρύθμιση της ίδιας ως άνω αποφάσεως. Με την απόφαση αυτή, κατά μερική αποδοχή της από 2.8.2011 αγωγής του δεύτερου εκκαλούντος – εφεσίβλητου, κρίθηκε ότι ο τελευταίος δικαιούται να λάβει το ποσό των α) 2.300 ευρώ, ως αποζημίωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ), για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας, την οποία υπέστη από την πρόκληση πλήρους κώφωσης άμφω, που επήλθε από παράνομη ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης, στην οποία προέβη αστυνομικό όργανο κατά τη διάρκεια επεισοδίων, που έλαβαν χώρα, στις 15.6.2011, στην πόλη της Αθήνας, β) 37.755,88 ευρώ, σε κεφάλαιο εφάπαξ, ως διαφυγόν κέρδος, κατ’ άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 929 του ΑΚ, λόγω του ανωτέρω τραυματισμού του, γ) 100.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, για την ηθική βλάβη που υπέστη εξαιτίας του ιδίου ως άνω τραυματισμού του, καθώς και δ) 50.000 ευρώ, ως αποζημίωση, κατ’ άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 931 του ΑΚ, για την αναπηρία και την παραμόρφωση που υπέστη εξαιτίας του τραυματισμού του, ήτοι συνολικά το ποσό των 190.055,88 ευρώ. Ενόψει αυτών, με την προσβαλλόμενη απόφαση, αφού αφαιρέθηκε από το ως άνω ποσό των 190.055,88 ευρώ το ποσό των 115.741,15 ευρώ, το οποίο είχε επιδικασθεί προσωρινά στον δεύτερο εκκαλούντα – εφεσίβλητο με την 4497/2011 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήματος 15ου Τριμελούς), αναγνωρίσθηκε η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει νομιμοτόκως στον δεύτερο εκκαλούντα – εφεσίβλητο το ποσό των 74.314,73 ευρώ.

2. Επειδή, οι κρινόμενες εφέσεις, που στρέφονται κατά της ίδιας δικαστικής αποφάσεως, πρέπει να συνεκδικασθούν λόγω συνάφειας, σύμφωνα με το άρθρο 125 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας [κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του Ν. 2717/1999 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 97)].

3. Επειδή, ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ, Π.Δ. 456/1984, Φ.Ε.Κ. Α΄ 164) στο άρθρο 105 ορίζει ότι «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. ... ». Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (βλ. ΣτΕ 2796/2006 7μελούς, 2741/2007, 1019/2008, 473/2011, 877/2013 7μελούς). Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (βλ. ΣτΕ 1413/2006 7μελούς, 473/2011, 877/2013 7μελούς). Περαιτέρω, για να στοιχειοθετηθεί ευθύνη προς αποζημίωση κατά τις ανωτέρω διατάξεις απαιτείται οι παραβιασθείσες κατά τον ενάγοντα διατάξεις να μην έχουν τεθεί αποκλειστικά και μόνο χάριν του γενικού συμφέροντος. Κατά την ίδια διάταξη του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι και η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. ΣτΕ 1024/2005, 334/2008 7μελούς, 322/2009 7μελούς, 473/2011, 877/2013 7μελούς, πρβλ. ΑΠ 425/2006).

4. Επειδή, στο άρθρο 298 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) ορίζεται ότι: «Η αποζημίωση περιλαμβάνει τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του δανειστή (θετική ζημία, καθώς και το διαφυγόν κέρδος). …», στο άρθρο 929 του ΑΚ ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου η αποζημίωση περιλαμβάνει, εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει, οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του. …» και στο άρθρο 930 του ΑΚ ορίζεται ότι: «Η αποζημίωση των δύο προηγούμενων άρθρων που αναφέρεται στο μέλλον καταβάλλεται σε χρηματικές δόσεις κατά μήνα. Όταν υπάρχει σπουδαίος λόγος η αποζημίωση μπορεί να επιδικαστεί σε κεφάλαιο εφάπαξ. … Η αξίωση αποζημίωσης δεν αποκλείεται από το λόγο ότι κάποιος άλλος έχει την υποχρέωση να αποζημιώσει ή να διατρέφει αυτόν που αδικήθηκε». Κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της, το Δημόσιο υποχρεούται να αποκαθιστά, κατ’ άρθρο 298 του ΑΚ, κάθε θετική ή αποθετική ζημία (διαφυγόν κέρδος). Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 929 εδ. α΄ του ΑΚ, σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου, η αποζημίωση περιλαμβάνει εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει (θετική και αποθετική), οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον (μελλοντική αποθετική ζημία ή διαφυγόν κέρδος) ή θα ξοδεύει επιπλέον, εξαιτίας της αυξήσεως των δαπανών του (μελλοντική θετική ζημία). Ως διαφυγόν κέρδος λογίζεται εκείνο που προσδοκά κανείς με πιθανότητα, σύμφωνα με τη συνήθη πορεία των πραγμάτων ή τις ειδικές περιστάσεις και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί. Επομένως, το διαφυγόν κέρδος αποτελεί ζημία, η οποία συνδέεται κατ’ ανάγκη με την υποθετική εξέλιξη των πραγμάτων και δεν εμφανίζει τη βεβαιότητα της θετικής ζημίας (ΣτΕ 750/2011) και, ως εκ τούτου, δεν είναι, κατά κανόνα, επιδεκτικό πλήρους δικανικής πεποιθήσεως, επιτρέπεται δε στον δικαστή να αρκεσθεί στην πιθανότητα μελλοντικής αποκτήσεώς του (βλ. ΣτΕ 1915/2007, 624/2016, πρβλ. ΣτΕ 2705/2009 7μ., 522, 3897/2014). Εξάλλου, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων των άρθρων 929 και 930 του ΑΚ, σε περίπτωση που εξαιτίας του είδους και της σοβαρότητας της βλάβης του παθόντος αυτός αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και έχει ανάγκη προσλήψεως βοηθού για την φροντίδα και την εξυπηρέτησή του, έργο που αναλαμβάνει με εντατικοποίηση δυνάμεων οικείο του πρόσωπο, το οποίο καλύπτει την εν λόγω ανάγκη, θεμελιώνεται αξίωση αποζημιώσεως του παθόντος κατά του υπόχρεου. Ειδικότερα, από τη διάταξη του άρθρου 930 παρ. 3 του ΑΚ, που ορίζει ότι η αξίωση αποζημίωσης δεν αποκλείεται από το λόγο ότι κάποιος άλλος έχει την υποχρέωση να αποζημιώσει ή να διατρέφει αυτόν που αδικήθηκε, η οποία αποτελεί εκδήλωση της νομοθετικής βούλησης να μην αποβεί προς όφελος του ζημιώσαντος το γεγονός ότι κάποιος άλλος είναι υποχρεωμένος από τον νόμο ή από άλλο λόγο να αποζημιώσει ή να διατρέφει τον παθόντα, συνάγεται ότι στην περίπτωση που εξαιτίας του είδους και της σοβαρότητας του τραυματισμού του τελευταίου αυτός αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και έχει ανάγκη πρόσληψης αποκλειστικής νοσοκόμου - οικιακής βοηθού για τη φροντίδα και την εξυπηρέτησή του, έργο το οποίο αναλαμβάνει με εντατικοποίηση των δυνάμεών του συγγενικό ή φιλικό του πρόσωπο, το οποίο με τις προς τον παθόντα υπηρεσίες του καλύπτει την πιο πάνω ανάγκη πρόσληψης οικιακής βοηθού, θεμελιώνεται αξίωση αποζημίωσης του παθόντος κατά του υπόχρεου. Και τούτο, διότι, όπως προαναφέρθηκε, η μη καταβολή ανταλλάγματος στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να αποβεί προς όφελος του ζημιώσαντος. Τέτοια συγγενικά πρόσωπα, κατά την έννοια της εν λόγω διατάξεως, μπορεί να είναι και η σύζυγος, οι γονείς, τα πεθερικά ή άλλα στενά συγγενικά, αλλά και φιλικά πρόσωπα. Συνεπώς, ο τραυματισθείς από αδικοπραξία τρίτου, ο οποίος δέχεται τις αναγκαίως αυξημένες περιποιήσεις και φροντίδες αυτών προς αποκατάσταση της υγείας του, δικαιούται να απαιτήσει από τον υπόχρεο προς αποζημίωση, τουλάχιστον το ποσό που θα ήταν υποχρεωμένος να καταβάλει σε τρίτο πρόσωπο, το οποίο θα προσλάβανε για τον σκοπό αυτόν, έστω και αν στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν κατέβαλε κανένα τέτοιο ποσό στους παραπάνω οικείους του, οι οποίοι με υπερένταση μερικές φορές των δυνάμεών τους και σε βάρος άλλων ενασχολήσεών τους ασχολούνται με τη φροντίδα για την αποκατάσταση της υγείας του παθόντος συγγενούς ή φίλου τους (ΣτΕ 1541/2013, 1481/2014, 2604/2021, ΑΠ 371/2001, 833/2005, 132/2010, 1622/2013, 1207/2017). Εξάλλου, με την 49556/2374/4.7.2008 απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Απασχόλησης και Κοινωνικής Εργασίας (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1414), καθορίστηκε το κατώτατο ημερομίσθιο των αποκλειστικών αδελφών νοσοκόμων, που απασχολούνται σε ασθενείς που νοσηλεύονται στα πάσης φύσης νοσηλευτικά ιδρύματα και κλινικές όλης της χώρας, από 1.1.2008 σε 30,40 ευρώ για τις άγαμες και σε 33,45 ευρώ για τις έγγαμες, από 1.9.2008 σε 31,32 ευρώ για τις άγαμες και σε 34,45 ευρώ για τις έγγαμες, από 1.5.2009 σε 33,04 ευρώ για τις άγαμες και σε 36,34 ευρώ για τις έγγαμες, προσαυξανόμενο κατά 25% για απασχόληση κατά τη νύχτα και κατά 75% για απασχόληση κατά τις Κυριακές και με νόμο εξαιρέσιμες εορτές του έτους.

5. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 299 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) ορίζεται ότι: «Για μη περιουσιακή ζημία οφείλεται χρηματική ικανοποίηση στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος». Σύμφωνα δε με το άρθρο 932 εδ. α΄ και β΄ του ΑΚ: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του». Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, συνάγεται ότι, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο της ουσίας μπορεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του ΑΚ, να επιδικάσει σε βάρος του Δημοσίου εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης (ΣτΕ 4133/2011 7μ., 4714/2012, 1782/2013, 2202/2014, 3539/2015 κ.ά.). Ειδικότερα, με τις διατάξεις του άρθρου 932 του ΑΚ παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η εξουσία, αφού εκτιμήσει τους ειδικότερους ισχυρισμούς των διαδίκων που προβάλλονται ενώπιόν του και τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης (συνθήκες γενικά της προσβολής, είδος, ένταση και συνέπειες της βλάβης του παθόντος, ηλικία του παθόντος, οικονομική και κοινωνική κατάσταση αυτού, βαρύτητα του πταίσματος του οργάνου του υποχρέου κ.λπ.] - συνεκτιμώντας και το τυχόν συντρέχον πταίσμα του παθόντος στην πρόκληση της ζημίας ή την έκταση αυτής (βλ. σχετικά ΣτΕ 3539/2015, 3292/2017 και ΑΠ 1527/2001) - και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε στον προσβληθέντα ηθική βλάβη (ΣτΕ 4133/2011 7μ., 877/2013 7μ., 4737/2014, 842/2019, 1774/2020, 465/2021). Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης δεν συναρτάται, κατ’ αρχήν, προς τη συγκεκριμένη, κάθε φορά, περιουσιακή και δημοσιονομική κατάσταση του Δημοσίου· ούτε όμως το περιουσιακό και οικονομικό μέγεθος του Δημοσίου επιδρά στον καθορισμό του ύψους αυτής (ΣτΕ 3839/2012 7μ). Επομένως, στην περίπτωση ειδικότερα, κατά την οποία υπόχρεος για την παροχή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης είναι το Δημόσιο, δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να συνεκτιμηθεί η περιουσιακή ή δημοσιονομική κατάσταση του Κράτους - το οποίο, άλλωστε, υποχρεούται να παράσχει την ως άνω εύλογη χρηματική ικανοποίηση βάσει και των συνταγματικών αρχών του κράτους δικαίου και της ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών (άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος) - ως μειωτικός, αλλά ούτε και ως αυξητικός παράγων του ύψους της εν λόγω χρηματικής ικανοποιήσεως (ΣτΕ 4988/2012, 1900/2015).

6. Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 931 του ΑΚ ορίζεται ότι: «Η αναπηρία ή η παραμόρφωση που προξενήθηκε στον παθόντα λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης, αν επιδρά στο μέλλον του». Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 298, 299, 932 του ΑΚ και 105 του ΕισΝΑΚ, συνάγεται ότι η αναπηρία ή η παραμόρφωση που προξενείται στον παθόντα, ανεξάρτητα από το φύλο του, εκτός από την επίδραση που μπορεί να ασκήσει στις παροχές που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 929 και 932 του ΑΚ, είναι δυνατόν να θεμελιώσει και αυτοτελή αξίωση για αποζημίωση, σύμφωνα με το άρθρο 931 του ΑΚ, αν επιδρά στο μέλλον του, δηλαδή στην επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη του προσώπου. Δεν απαιτείται βεβαιότητα δυσμενούς επιρροής στο μέλλον του προσώπου, αλλά αρκεί και απλή δυνατότητα κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων. Η διατύπωση της διάταξης του άρθρου 931 του ΑΚ παρέχει βάση για τέτοια αξίωση, αν και εφόσον η αναπηρία ή η παραμόρφωση επιδρά στο μέλλον (οικονομικό, επαγγελματικό, κοινωνικό) του παθόντος, που δεν μπορεί να καλυφθεί εντελώς με τις παροχές από τις διατάξεις των άρθρων 929 και 932 του ΑΚ. Επομένως, για τη θεμελίωση της αυτοτελούς αυτής αξίωσης απαιτείται να συντρέξουν περιστατικά πέρα από εκείνα που απαιτούνται για τη θεμελίωση αξιώσεων με βάση τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, τα οποία συνθέτουν την έννοια της επίδρασης της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης στο μέλλον του παθόντος, δηλαδή να συντρέξουν ιδιάζοντα περιστατικά, εκτός και πέραν εκείνων που χρειάζονται για τη στοιχειοθέτηση αξιώσεων κατά τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, περιστατικά από τα οποία θα πρέπει να προκύπτουν οι ιδιαίτεροι λόγοι, εξαιτίας των οποίων επέρχονται δυσμενείς συνέπειες στην οικονομική, επαγγελματική, κοινωνική πλευρά της μελλοντικής ζωής του. Ως εκ τούτου, κατά τη διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ, επιδικάζεται στον παθόντα την αναπηρία ή την παραμόρφωση ένα εύλογο χρηματικό ποσό χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, το ύψος δε του επιδικαζόμενου εύλογου χρηματικού ποσού καθορίζεται με βάση το είδος και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμόρφωσης, την ηλικία του παθόντος, καθώς και με τη συνεκτίμηση του ποσοστού τυχόν συνυπαιτιότητας του τελευταίου στην πρόκληση της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της, κατά τη διάταξη του άρθρου 932 του ΑΚ, αξίωσης για επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης (ΣτΕ 3463/2004, 2937/2009, 1437/2011, 877/2013 7μ., 4097/2015, 2775/2016, 1636/2017 κ.ά.). Η αξίωση του άρθρου 931 του ΑΚ είναι διαφορετική από α) την αξίωση του άρθρου 929 του ΑΚ για διαφυγόντα εισοδήματα του παθόντος που, κατ’ ανάγκη, συνδέεται με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία λόγω ανικανότητας προς εργασία και β) την κατά το άρθρο 932 του ΑΚ χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης· οι αξιώσεις αυτές είναι δυνατόν να ασκηθούν είτε σωρευτικώς είτε μεμονωμένα, αφού είναι αυτοτελείς και η θεμελίωση καθεμιάς από αυτές δεν προϋποθέτει αναγκαία την ύπαρξη μιας από τις υπόλοιπες (ΣτΕ 1541/2013, 1636/2017 κ.ά.). Επομένως, για τον υπολογισμό της χρηματικής παροχής του άρθρου 931 του ΑΚ δεν έχουν εφαρμογή τα ισχύοντα για την αξίωση του άρθρου 929 του ΑΚ - όπου για τον καθορισμό αυτής προσδιορίζεται πρώτα το ύψος της θετικής και αποθετικής ζημίας αυτού που έπαθε βλάβη του σώματος ή της υγείας και το ποσό αυτής μειώνεται κατά το ποσοστό της τυχόν συνυπαιτιότητάς του - αφού η χρηματική παροχή του άρθρου 931 του ΑΚ δεν αποτελεί αποζημίωση προς ανόρθωση συγκεκριμένης μελλοντικής περιουσιακής ζημίας, αλλά δίδεται για το γεγονός και μόνο της αναπηρίας ή παραμόρφωσης και καθορίζεται κατά την εύλογη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας με βάση τους αναφερόμενους ως άνω προσδιοριστικούς παράγοντες (ΣτΕ 2937/2009, 1437/2011, 2668/2015, 2775/2016, 1636/2017, 2447/2021 κ.ά.).

7. Επειδή, ο Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας ορίζει στο άρθρο 73 ότι: «1. Το δικόγραφο της αγωγής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπει το άρθρο 45, πρέπει να περιέχει και: α) καθορισμό της έννομης σχέσης από την οποία απορρέει η αξίωση, β) σαφή έκθεση των πραγματικών περιστατικών, καθώς και τους λόγους που θεμελιώνουν κατά νόμο την αξίωση και γ) σαφώς καθορισμένο αίτημα. 2. …», στο άρθρο 74 ότι: «1. Άσκηση αγωγής υπό αίρεση δεν επιτρέπεται. 2. Η αγωγή μπορεί να έχει, εκτός από την κύρια, και μια ή περισσότερες επικουρικές πραγματικές ή νομικές βάσεις», στο άρθρο 138 ότι: «1. Υπομνήματα των διαδίκων, για την ανάπτυξη των ισχυρισμών τους, κατατίθενται στη γραμματεία …» και στο άρθρο 96 αυτού ορίζονται τα εξής: «1. Δεν επιτρέπεται η μεταβολή του αντικειμένου της διαφοράς στο δεύτερο βαθμό. … 2. Επιτρέπεται η προβολή, στην κατ’ έφεση δίκη, νέων πραγματικών ισχυρισμών, εφόσον αφορούν κεφάλαια τα οποία είχαν αμφισβητηθεί στην πρωτόδικη δίκη και η μη προβολή τους κατ’ αυτήν κρίνεται δικαιολογημένη». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, με το υπόμνημα μπορεί μόνο να γίνει ανάπτυξη των ισχυρισμών, που έχουν προβληθεί παραδεκτώς με το δικόγραφο της αγωγής ή με δικόγραφο πρόσθετων λόγων (ΣτΕ 2894, 2895/2013, 1414/2017). Δεν είναι δε επιτρεπτή η μεταβολή της ιστορικής και νομικής βάσεως της αγωγής με το υπόμνημα του ενάγοντος ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου (ΣτΕ 1414/2017, 1113/2022, βλ. σχετ. ΣτΕ 898/2014, 2170/2015, 1228/2016, 1536/2016 κ.ά.) ή με την έφεση (ΣτΕ 1414/2017, 1113/2022, βλ. σχετ. ΣτΕ 1280/2013, 2170/2015).

8. Επειδή, στα άρθρα 8 και 9 του Ν. 2800/2000 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 41), όπως τα άρθρα αυτά ίσχυαν κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζονται τα εξής: «1. Η Ελληνική Αστυνομία είναι Σώμα Ασφαλείας … , και έχει ως αποστολή: α. Την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας και της απρόσκοπτης κοινωνικής διαβίωσης των πολιτών, που περιλαμβάνει την άσκηση της αστυνόμευσης και τροχαίας. β. Την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος και την προστασία του Κράτους και του δημοκρατικού πολιτεύματος, στα πλαίσια της συνταγματικής τάξης, που περιλαμβάνει την άσκηση της αστυνομίας δημόσιας και κρατικής ασφάλειας. 2. ... 3. Η άσκηση της αστυνομίας γενικής αστυνόμευσης περιλαμβάνει ιδίως: α. ... β. την τήρηση της τάξης στους δημόσιους χώρους και στις δημόσιες συγκεντρώσεις και συναθροίσεις και την προστασία των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των πολιτών κατά τις εκδηλώσεις αυτές. ... 4. … 5. Η άσκηση της αστυνομίας δημόσιας ασφάλειας περιλαμβάνει ιδίως: α. Τη δίωξη των εγκλημάτων κατά της ζωής, της προσωπικής ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων. β. ... 6. Η άσκηση της αστυνομίας κρατικής ασφάλειας περιλαμβάνει ιδίως: α. … δ. Τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τα όπλα και τις εκρηκτικές ύλες. 7. … 8. …» (άρθρο 8) και «1. Η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί ιδιαίτερο ένοπλο Σώμα Ασφαλείας και λειτουργεί με τους δικούς της οργανικούς νόμους. Για την εκτέλεση της αποστολής της εφοδιάζεται με τα αναγκαία μέσα και εξοπλισμό. Το αστυνομικό προσωπικό της έχει ιδιαίτερη ιεραρχία, αντίστοιχη της στρατιωτικής, και δικούς του κανόνες πειθαρχίας και δεν εφαρμόζονται στο προσωπικό αυτό οι διατάξεις που αφορούν τους δημόσιους πολιτικούς υπαλλήλους. 2. Όλες οι Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας και το προσωπικό της τελούν σε διαρκή ετοιμότητα για την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος, την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος και της έννομης τάξης και την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Το αστυνομικό προσωπικό, οι συνοριακοί φύλακες και οι ειδικοί φρουροί θεωρούνται ότι βρίσκονται σε διατεταγμένη υπηρεσία, σε κάθε περίπτωση που καθίσταται αναγκαία η παρέμβασή τους. 3. Το προσωπικό του τελευταίου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου εκπαιδεύεται στη χρήση όπλων και ειδικών μέσων και μηχανημάτων και φέρει για την άσκηση των καθηκόντων του κατάλληλο οπλισμό, εφόδια και μέσα. 4. … » (άρθρο 9).

9. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 133 του Π.Δ. 141/1991 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 58), πριν το άρθρο αυτό καταργηθεί με το άρθρο 12 του Π.Δ. 73/2020 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 167), ορίζεται ότι: «Η χρήση των όπλων από τους αστυνομικούς γίνεται: α. Στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 29/30.4.43 “περί των περιπτώσεων καθ’ ας επιτρέπεται η χρήσις των όπλων υπό της Δημοσίας Δυνάμεως”, εφόσον υπάρχει απόλυτη ανάγκη και αφού εξαντληθούν όλα τα ηπιότερα μέσα. β. Για τη διάλυση των παράνομων δημόσιων συναθροίσεων, σύμφωνα με τις διατυπώσεις του Κανονισμού διάλυσης δημόσιων συναθροίσεων. γ. Στις περιπτώσεις που συγχωρείται από τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την άμυνα και την κατάσταση ανάγκης». Εξάλλου, ο Ν. 3169/2003 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 189) ορίζει στο άρθρο 1 ότι: «Στον παρόντα νόμο οι ακόλουθοι όροι έχουν την εξής σημασία: α. Αστυνομικοί είναι το αστυνομικό προσωπικό, οι ειδικοί φρουροί και οι συνοριακοί φύλακες. β. Οπλισμός είναι τα όπλα και πυρομαχικά που επιτρέπεται να φέρει ο αστυνομικός και διακρίνεται σε στατικό, υπηρεσιακό ατομικό και ιδιωτικό ατομικό. Στατικός είναι ο οπλισμός που παρέχεται στον αστυνομικό από την υπηρεσία για την εκτέλεση συγκεκριμένης αποστολής, μετά το πέρας της οποίας επιστρέφεται και φυλάσσεται σε αυτήν. Υπηρεσιακός ατομικός οπλισμός είναι ο οπλισμός που χρεώνεται από την υπηρεσία στον αστυνομικό για να ευρίσκεται στην κατοχή του. Ιδιωτικός ατομικός οπλισμός είναι ο οπλισμός που ανήκει στον αστυνομικό κατά κυριότητα. … ε. Ένοπλη επίθεση υπάρχει όταν ο επιτιθέμενος χρησιμοποιεί όπλο του άρθρου 1 του ν. 2168/1993 εναντίον προσώπου ή απειλεί άλλον με άμεση χρήση του. Ως ένοπλη επίθεση θεωρείται και η απειλή με πειστική απομίμηση όπλου ή με ανενεργό όπλο» και στο άρθρο 3 ότι: «1. Ο αστυνομικός επιτρέπεται κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του να προτάσσει το πυροβόλο όπλο, εφόσον συντρέχει κίνδυνος ένοπλης επίθεσης σε βάρος αυτού ή τρίτου 2. Ο αστυνομικός επιτρέπεται να κάνει χρήση πυροβόλου όπλου, εφόσον αυτό απαιτείται για την εκπλήρωση του καθήκοντός του και συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις α. Έχουν εξαντληθεί όλα τα ηπιότερα του πυροβολισμού μέσα, εκτός αν αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή πρόσφορα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ηπιότερα μέσα είναι ιδίως παραινέσεις, προτροπές, χρήση εμποδίων, σωματικής βίας, αστυνομικής ράβδου, επιτρεπτών χημικών ουσιών ή άλλων ειδικών μέσων, προειδοποίηση για χρήση πυροβόλου όπλου και απειλή με πυροβόλο όπλο. β. Έχει δηλώσει την ιδιότητά του και έχει απευθύνει σαφή και κατανοητή προειδοποίηση για την επικείμενη χρήση πυροβόλου όπλου, παρέχοντας επαρκή χρόνο ανταπόκρισης, εκτός αν αυτό είναι μάταιο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες ή επιτείνει τον κίνδυνο θανάτου ή σωματικής βλάβης. γ. Η χρήση πυροβόλου όπλου δεν συνιστά υπερβολικό μέτρο σε σχέση με το είδος της απειλούμενης βλάβης και την επικινδυνότητα της απειλής. 3. Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου επιβάλλεται η ηπιότερη χρήση του πυροβόλου όπλου, εκτός αν αυτό είναι μάταιο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες ή επιτείνει τον κίνδυνο θανάτου ή σωματικής βλάβης. Ως ηπιότερη χρήση πυροβόλου όπλου νοείται η κατά το εδάφιο δ του άρθρου 1 κλιμάκωση της χρήσης του με τη μικρότερη δυνατή και αναγκαία προσβολή. 4. … 8. Όταν οι αστυνομικοί ενεργούν ως ομάδα, για τη χρήση πυροβόλου όπλου, απαιτείται προσταγή του επικεφαλής αυτής, εκτός αν ο αστυνομικός δέχεται επίθεση, από την οποία απειλείται βαριά σωματική βλάβη ή θανάτωσή του. 9. Αντισυνταγματική ή προδήλως παράνομη διαταγή ανωτέρου για χρήση πυροβόλου όπλου δεν αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης του αστυνομικού. 10. Κάθε περίπτωση χρήσης όπλων από αστυνομικό αναφέρεται αμέσως στην αρμόδια αστυνομική Υπηρεσία και Δικαστική Αρχή». Εξάλλου, ο Ν. 2168/1993 (ΦΕΚ Α΄ 147) ορίζει στο άρθρο 1, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 3944/2011 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 67/5.4.2011), ότι: «1. α. Όπλο είναι κάθε μηχάνημα, το οποίο εκ κατασκευής, μετατροπής ή τροποποίησης, με ωστική δύναμη που παράγεται με οποιονδήποτε τρόπο, εκτοξεύει βλήμα, βλαπτικές χημικές ή άλλες ουσίες, ακτίνες ή φλόγες ή αέρια και μπορεί να επιφέρει κάκωση ή βλάβη της υγείας σε πρόσωπα ή βλάβη σε πράγματα ή να προκαλέσει πυρκαγιά, όπως και κάθε συσκευή, που μπορεί να προκαλέσει με οποιονδήποτε τρόπο τα ανωτέρω αποτελέσματα. Στην έννοια του όπλου περιλαμβάνεται οποιοδήποτε πυροβόλο όπλο και ιδίως πολεμικά τυφέκια, πολυβόλα, υποπολυβόλα, πιστόλια, περίστροφα, όπλα κρότου - αερίων, βαρέα όπλα, όπλα πυροβολικού και όπλα ευθυτενούς ή καμπύλης τροχιάς, καθώς επίσης χειροβομβίδες και νάρκες κάθε τύπου. β. … γ. …. δ. Πυρομαχικά είναι τα κάθε είδους εφόδια βολής, ανεξαρτήτως εάν φέρουν βολίδα ή όχι, και ιδίως τα φυσίγγια πολεμικών τυφεκίων, αυτόματων όπλων, πολυβόλων, υποπολυβόλων, πιστολιών και περιστρόφων, τα βλήματα βαρέων όπλων και πυροβολικού, καθώς και τα συστήματα που αποτελούνται από εκρηκτικές ύλες, εκρηκτικούς μηχανισμούς ή συνδυασμούς αυτών, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως είναι ή να βληθούν με όπλα ευθυτενούς ή καμπύλης τροχιάς. Στην έννοια των πυρομαχικών περιλαμβάνονται και τα ενεργά επί μέρους στοιχεία αυτών (καψύλλια, καψυλλιωμένοι κάλυκες, ειδικού τύπου βολίδες και ιδίως εκρηκτικές, εμπρηστικές ή τροχιοδεικτικές, βραδύκαυστα υλικά κλπ.), τα αβολίδωτα φυσίγγια κρότου - αερίων, καθώς και τα κάθε είδους εφόδια βολής όπλων οποιουδήποτε τύπου, που περιέχουν βλαπτικές χημικές ή άλλες ουσίες ή γόμωση εκρηκτικής ύλης. ε. Εκρηκτικές ύλες είναι τα στερεά ή υγρά σώματα, τα οποία από οποιαδήποτε αιτία υφίστανται χημική μεταβολή και μετατρέπονται σε αέριες μάζες με συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και πιέσεων, με αποτελέσματα βλητικά ή εκρηκτικά. στ. …». Οι ανωτέρω διατάξεις, παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπουν και στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, ως εκ τούτου δε, η παραβίασή τους από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας, δύναται να στοιχειοθετήσει, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (πρβλ. ΣτΕ 648, 1364, 1677/2008, 1491/2010).

10. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας, μεταξύ των οποίων ο Πίνακας Διάταξης Υπηρεσίας της 15ης.6.2011, το 8028/17/1370/10.11.2011 έγγραφο του Διευθυντή της Διεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αττικής, η από 14.3.2012 έκθεση πορίσματος ένορκης διοικητικής εξέτασης του αστυνομικού … … και το από 16.6.2011 έγγραφο του Διοικητή της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης Αττικής, προκύπτουν τα εξής: Στις 15.6.2011, στο πλαίσιο εικοσιτετράωρης πανελλαδικής απεργίας, ενόψει της ψήφισης του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012 – 2015, είχε προγραμματισθεί συγκέντρωση μελών συνδικαλιστικών οργανώσεων και πολιτικών κομμάτων στην πλατεία Συντάγματος. Για την ομαλή και ασφαλή πρόσβαση των μελών του Κοινοβουλίου και των εργαζομένων είχαν τοποθετηθεί φραγμοί με υπηρεσιακά λεωφορεία, δίφρακτα και κινητοί μεταλλικοί φραγμοί γύρω από το Κοινοβούλιο στους άξονες των οδών Β. Σοφίας, Β. Κωνσταντίνου, Αμαλίας και στο Ζάππειο, που ενισχύθηκαν από διμοιρίες αποκατάστασης τάξης (ΔΙ.Α.Τ.) της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης (Υ.Α.Τ.) Αττικής, διμοιρίες μέτρων τάξης (ΔΙ.ΜΕ.Τ.) και διμοιρίες υποστήριξης (Δ.Υ.). Περί τις 12.30 μ.μ., διαδηλωτές, που είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στον φραγμό Ζαλοκώστα και Β. Σοφίας και επιχείρησαν να ανατρέψουν τον φραγμό και να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο, απωθήθηκαν από την 521 ΔΙ.Α.Τ. με χρήση δακρυγόνου αερίου προς τον άξονα της οδού Πανεπιστημίου. Αντίστοιχη προσπάθεια διαδηλωτών στη συμβολή των οδών Ρηγίλλης και Λυκείου απωθήθηκε από την 533 ΔΙ.Α.Τ. ομοίως με χρήση δακρυγόνου αερίου. Περί ώρα 14.00 μ.μ. και ενώ η πορεία των Γ.Σ.Ε.Ε. - Α.Δ.Ε.Δ.Υ. (η οποία είχε ξεκινήσει από το Πεδίον του Άρεως και αριθμούσε, περίπου, δέκα χιλιάδες άτομα) είχε φθάσει στην πλατεία Συντάγματος, ομάδα μελών του αντιεξουσιαστικού χώρου, που είχε παρεισφρήσει στην πορεία, επιτέθηκε στις δυνάμεις του φραγμού μπροστά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη με βόμβες μολότοφ, πέτρες, σιδερολοστούς, μάρμαρα και άλλα αντικείμενα, απωθήθηκε δε ομοίως με χρήση δακρυγόνου αερίου από την 514 ΔΙ.Α.Τ. Ταυτόχρονα, άλλη ομάδα μελών του αντιεξουσιαστικού χώρου, που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας, επιτέθηκε με σφοδρότητα σε δύο διμοιρίες, αρχικά στην 542 ΔΙ.Α.Τ., που ήταν στο συγκεκριμένο σημείο και, στη συνέχεια, στην 524 ΔΙ.Α.Τ., που ήταν μπροστά στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, με βόμβες μολότοφ, σπασμένα μάρμαρα και γκαζάκια με δυναμίτιδα. Για τη συνδρομή των ανωτέρω διμοιριών (542 και 524) προσέτρεξαν οι διμοιρίες 514 από το Κοινοβούλιο, 527 (η οποία, σύμφωνα με τον Πίνακα Διάταξης Υπηρεσίας, είχε τοποθετηθεί γύρω στις 16.10 μ.μ. στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, όπου δέχθηκε σφοδρότατες επιθέσεις από άτομα προερχόμενα από την πλατεία Συντάγματος) και 534 (η οποία, σύμφωνα, ομοίως, με τον Πίνακα Διάταξης Υπηρεσίας, είχε τοποθετηθεί γύρω στις 16.05 μ.μ. στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, προκειμένου να συνδράμει την 527 διμοιρία, ωστόσο δέχθηκε στο σημείο αυτό σφοδρότατες επιθέσεις και μετακινήθηκε προς τη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Μητροπόλεως) από την οδό Φιλελλήνων. Οι επιθέσεις επεκτάθηκαν στη συμβολή της πλατείας Συντάγματος με τις οδούς Βουκουρεστίου, Σταδίου, Καραγιώργη Σερβίας, Ερμού, Μητροπόλεως και Φιλελλήνων, ενώ, γύρω στις 18.15 μ.μ., τα ως άνω άτομα απομακρύνθηκαν οριστικά από τον χώρο της πλατείας. Κατά τη διάρκεια των ανωτέρω επεισοδίων τραυματίσθηκαν συνολικά εξήντα επτά (67) αστυνομικοί και έγινε χρήση, μεταξύ άλλων δακρυγόνων μέσων, τριών (3) χειροβομβίδων κρότου λάμψης από την 527 ΔΙ.Α.Τ. και πέντε (5) από την 534 ΔΙ.Α.Τ. Οι χειροβομβίδες κρότου λάμψης, που χρησιμοποιήθηκαν από τις ανωτέρω διμοιρίες, έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) Προκαλούν δύο διαδοχικούς ισχυρούς κρότους με ταυτόχρονη πρόκληση ισχυρής λάμψης χωρίς τη χρήση εκτοξευόμενων υποπυρομαχικών και χωρίς παραγωγή θραυσμάτων τόσο από το σώμα όσο και από τον μηχανισμό ανάφλεξης, β) το μέγεθος των προκαλούμενων κρότων ανέρχεται σε τουλάχιστον 165-175 db σε απόσταση δύο μέτρων από το σημείο εκτόνωσης, γ) το μέγεθος της προκαλούμενης λάμψης είναι μεταξύ 2.000.000 και 6.000.000 κηρίων (candela), δ) το μείγμα των εκρηκτικών που περιέχουν μπορεί να προκαλέσει οπτικές, ακουστικές και σωματικές βλάβες σε περίπτωση λανθασμένης χρήσης, ε) απαιτούν χρήση προστατευτικού εξοπλισμού και συγκεκριμένα γαντιών, ακουστικής προστασίας και γυαλιών ασφαλείας, στ) τα προϊόντα δεν θεωρούνται βλαβερά στην αρχική μη πυροδοτημένη μορφή, ενώ, όταν ενεργοποιηθούν, απελευθερώνεται μία γόμωση, που εκρήγνυται μετά από μία μικρή καθυστέρηση και παράγει έντονες λάμψεις και δυνατούς κρότους, ζ) δεν επιτρέπεται η χρήση τους σε περιορισμένους χώρους, η) η έκθεση ενός ατόμου σε δυνατούς κρότους και λάμψεις και ιδίως σε περιορισμένο χώρο δύναται να προκαλέσει έλλειψη προσανατολισμού, θ) δεν απαιτείται η προστασία των ώτων υπό κανονικές συνθήκες, ωστόσο, σε περιπτώσεις που ο μηχανισμός χρησιμοποιείται συχνά, συνιστάται η χρήση ωτοασπίδων, ι) τα προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε ανοιχτούς χώρους [βλ. σχετ. 1) το 8028/17/1370/10.11.2011 έγγραφο του Διευθυντή της Διεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αττικής, σύμφωνα με το οποίο οι χειροβομβίδες κρότου λάμψης, που χρησιμοποιήθηκαν κατά τα ανωτέρω επεισόδια, χορηγήθηκαν στην εν λόγω υπηρεσία με διαταγή του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.), η δε σύνταξη των τεχνικών προδιαγραφών αυτών αποτέλεσε έργο των Επιτροπών κατάρτισης τεχνικών προδιαγραφών, που συγκροτήθηκαν σχετικά με την 8028/1/414/23.5.2011 διαταγή του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., 2) το σχετικό εγχειρίδιο τεχνικών προδιαγραφών του 3ου τμήματος της Διεύθυνσης Τεχνικών του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., 3) το σχετικό δελτίο δεδομένων περί ασφαλείας των υλικών (επίσημα μεταφρασμένο), 4) το σχετικό πιστοποιητικό ασφαλείας (επίσημα μεταφρασμένο)].

11. Επειδή, ο δεύτερος εκκαλών - εφεσίβλητος, με την αγωγή του, όπως αυτή αναπτύχθηκε με το 14.11.2017 υπόμνημα, εξέθεσε τα εξής: Στις 15.6.2011 βρισκόταν, λόγω της δημοσιογραφικής του ιδιότητας, στην πλατεία Συντάγματος από τις 8.00 π.μ., προκειμένου να καταγράψει την προγραμματισμένη, κατά τα ανωτέρω, διαδήλωση, στο πλαίσιο σύμβασης έργου, που είχε συνάψει, στις 9.12.2010, με την εταιρεία με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ». Έως τις 14.00 μ.μ., περίπου, παρέμεινε στην πλατεία Συντάγματος, από όπου μετέδιδε, μέσω κινητού τηλεφώνου, στην ως άνω εταιρεία πληροφορίες σχετικά με όσα διαδραματίζονταν στο σημείο αυτό. Με την κλιμάκωση των επεισοδίων στη συμβολή των οδών Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας, άρχισε να απομακρύνεται από το κάτω μέρος της πλατείας Συντάγματος, μετακινούμενος προς την οδό Φιλελλήνων. Καθώς ανέβαινε την Φιλελλήνων, δέχθηκε ύβρεις και χειρονομίες από αστυνομικά όργανα, τα οποία τον διέταξαν να σταματήσει να φωτογραφίζει. Όταν έφθασε στο ύψος της στοάς, που βρίσκεται στον αριθμό 7 της οδού Φιλελλήνων, διέκοψε την πορεία του και στάθηκε μπροστά στην είσοδο της στοάς, προκειμένου να διασφαλίσει τη σωματική του ακεραιότητα, αλλά και δίοδο διαφυγής σε περίπτωση μεταφοράς των επεισοδίων στο εν λόγω σημείο, καθότι η στοά έχει δύο εισόδους, μία επί της Φιλελλήνων και μία επί της Ξενοφώντος (επί της οποίας φέρει τον αριθμό 6). Μετά από σφοδρές συμπλοκές στη διασταύρωση των οδών Ξενοφώντος και Φιλελλήνων και τη διάλυση ομάδας διαδηλωτών, η διμοιρία που βρισκόταν επί της Φιλελλήνων στο ύψος της Ξενοφώντος ξεκίνησε να κατευθύνεται προς την πλατεία Συντάγματος, κινούμενη επί του οδοστρώματος της οδού Φιλελλήνων σε ευθεία παράταξη. Τελευταίος στην παράταξη ήταν ο επικεφαλής της διμοιρίας, ο οποίος έδινε οδηγίες προς τους υπόλοιπους. Καθώς η διμοιρία περνούσε μπροστά από τη στοά, όπου βρισκόταν ο δεύτερος εκκαλών - εφεσίβλητος, ο τελευταίος έκανε δύο - τρία βήματα προς τα πίσω και εισήλθε εντός αυτής, τραβώντας φωτογραφίες. Τότε, ο επικεφαλής της διμοιρίας τον ρώτησε τι κάνει και εκείνος σε απάντηση επέδειξε τη δημοσιογραφική του ταυτότητα. Ακολούθως, ο επικεφαλής της διμοιρίας απηύθυνε σ’ έναν εύσωμο αστυνομικό της διμοιρίας αισχρολογία με περιεχόμενο εντολής και ο εν λόγω αστυνομικός έριξε μία χειροβομβίδα κρότου λάμψης προς το μέρος του δεύτερου εκκαλούντος - εφεσίβλητου. Οι ανωτέρω δύο αστυνομικοί απεικονίζονται στις φωτογραφίες, τις οποίες τράβηξε ο δεύτερος εκκαλών - εφεσίβλητος αμέσως μετά την έκρηξη της χειροβομβίδας. Η επίμαχη χειροβομβίδα κρότου λάμψης εξερράγη στην είσοδο της στοάς, εντός της οποίας αυτός βρισκόταν, προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο εκατοντάδων ντεσιμπέλ και εκπέμποντας φως εκατομμυρίων κηρίων. Από τον θόρυβο και τη λάμψη ο ίδιος υπέστη τεράστιο σοκ και έπεσε στο μάρμαρο. Όταν συνήλθε, με τη βοήθεια αγνώστων, διαπίστωσε ότι δεν άκουγε τίποτα και επιχείρησε να προσεγγίσει την πλατεία Συντάγματος, όπου βρισκόταν το πρόχειρο ιατρείο των «αγανακτισμένων πολιτών», προκειμένου να δεχθεί τις πρώτες βοήθειες, ωστόσο παρεμποδίσθηκε από αστυνομικά όργανα της διμοιρίας, που ήταν παρατεταγμένη οριζόντια επί της Φιλελλήνων στο ύψος της Μητροπόλεως, παρά το γεγονός ότι επέδειξε τη δημοσιογραφική του ταυτότητα. Στη συνέχεια, άλλαξε πορεία και κινήθηκε προς την άνοδο της Φιλελλήνων, στην προσπάθειά του να κατευθυνθεί προς το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Ανεβαίνοντας τη Φιλελλήνων, όταν βρέθηκε στο ύψος της αγγλικανικής εκκλησίας, δέχθηκε επίθεση από μία ομάδα αστυνομικών «ΔΕΛΤΑ», που επέβαιναν σε μοτοσικλέτες και οι οποίοι τον χτύπησαν με κλομπ στη μέση και στα πόδια. Όταν έφθασε στο νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός», διότι ο Ευαγγελισμός δεν εφημέρευε, διαπιστώθηκε ότι έπασχε από πρακτική κώφωση αριστερά (μικρές νησίδες ακοής έντασης 100-110 db) και πολύ μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα δεξιά με ικανότητα διάκρισης λέξης 15-20% στα 110 db. Από τον ακοολογικό έλεγχο, στον οποίο υποβλήθηκε την επόμενη ημέρα (16.6.2011) στο ανωτέρω νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκε, διαπιστώθηκε ότι η εικόνα του αριστερού του αυτιού παρέμενε ίδια (κώφωση), ενώ διαγνώσθηκε κώφωση και στο δεξιό αυτί, επιπλέον δε, διαπιστώθηκε αστάθεια κατά τη στάση - βάδιση. Κατά την έξοδό του από το νοσοκομείο στις 23.6.2011, διαγνώσθηκε με πρακτική κώφωση άμφω, λόγω οξέως τραυματισμού θορυβογενούς αιτιολογίας, καθώς και έντονη αστάθεια κατά τη βάδιση. Ακολούθως, υποβλήθηκε σε δύο επεμβάσεις κοχλιακής εμφύτευσης στο δεξί αυτί κατά τη νοσηλεία του στο Γενικό Νοσοκομείο Αθήνας (Γ.Ν.Α.) «Ιπποκράτειο», κατά το χρονικό διάστημα από 4.8.2011 έως 11.8.2011 και κατά το διάστημα από 27.4.2012 έως 2.5.2012 αντίστοιχα. Εξάλλου, στις 5.8.2011 προσήλθε στο Ψυχιατρικό Τμήμα του Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ», παρουσιάζοντας την εξής συμπτωματολογία: Έντονο άγχος και δυσφορία, τα οποία επιτείνονταν με κάθε αντίληψη γεγονότων που είχαν σχέση με κοινωνικές αναταραχές, σωματική αντίδραση με την έννοια του ιδρώτα, της ταχύπνοιας και της ταχυκαρδίας, διαταραχή του ύπνου, μικτού τύπου, δηλαδή και έναρξης και διατήρησης, με εφιαλτικά όνειρα που είχαν σχέση με το βιωθέν γεγονός, διαταραχή συγκέντρωσης και προσοχής, λόγω παρείσακτων και ενοχλητικών σκέψεων επαναβίωσης του τραυματικού γεγονότος της απώλειας της ακοής του, προσπάθεια αποφυγής σκέψεων και συναισθημάτων πανικού, όπως και συζητήσεων γύρω από το τραύμα, έντονα μειωμένο ενδιαφέρον και συμμετοχή σε δραστηριότητες σημαντικές του επαγγέλματός του, έντονο αίσθημα απομάκρυνσης από τους άλλους και λόγω του ακουστικού του τραύματος, πλέον φώνηση και εκφορά λόγου ως κουφός με απότοκο δυσχέρεια συνεννόησης, καθώς συνεννοείτο πιο πολύ με σημειώσεις, ενώ, επίσης, διαπιστώθηκε ότι δεν μπορούσε να συνεννοηθεί καλά, επειδή δεν άκουγε και δεν γνώριζε τη νοηματική ή να διαβάζει τα χείλη. Περαιτέρω, στις 2.11.2012 προσήλθε εκ νέου στο Ψυχιατρικό Τμήμα του ανωτέρω νοσοκομείου, παρουσιάζοντας την ίδια ως άνω συμπτωματολογία. Ακολούθως, με την από 14.12.2012 γνωμάτευση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του ΚΕ.Π.Α. Γλυφάδας διαγνώσθηκε ότι έπασχε από πλήρη κώφωση άμφω (καταστροφή λαβυρίνθων 23447 και 23444), η οποία οφειλόταν στο ατύχημα της 15ης.6.2011, με ποσοστό αναπηρίας εξαιτίας της κώφωσης 100%, καθώς και από διαταραχή μετατραυματικού «stress» με ποσοστό αναπηρίας 60%, κρίθηκε δε ανίκανος για την άσκηση του (δημοσιογραφικού) επαγγέλματός του με ποσοστό αναπηρίας 100%, κατά ιατρική πρόβλεψη από 26.10.2012 έως 31.10.2015. Ακολούθως, με την από 2.12.2015 γνωμάτευση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του περιφερειακού υποκαταστήματος απονομής συντάξεων του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ./ΚΕ.Π.Α. διαγνώσθηκε ότι έπασχε από κώφωση άμφω (τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος δεξιά το 2012 μη καλώς λειτoυργικής ικανότητας), διαταραχή εκφοράς του λόγου, καταστροφή λαβυρίνθων, αστάθεια, με ποσοστό αναπηρίας εξαιτίας της κώφωσης, η οποία οφειλόταν στο ατύχημα της 15ης.6.2011, 90%, και από μετατραυματική διαταραχή άγχους με ποσοστό αναπηρίας 50%, κρίθηκε δε ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του με ποσοστό αναπηρίας 90%, κατά ιατρική πρόβλεψη από 1.11.2015 έως 31.10.2021. Τέλος, όπως ιστορούσε με την αγωγή του, κατά την εξέτασή του, στις 31.5.2017, από τον καθηγητή ωτορινολαρυγγολογίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ», διαπιστώθηκε ότι το κοχλιακό εμφύτευμα, που τοποθετήθηκε το 2012, παρουσίαζε προβλήματα λειτουργίας του επεξεργαστή λόγου και ότι έχρηζε αντικατάστασης αυτού.

12. Επειδή, με την αγωγή του, ο δεύτερος εκκαλών – εφεσίβλητος ισχυρίστηκε πρωτοδίκως ότι υπέστη ολική απώλεια ακοής και από τα δύο αυτιά, καθώς και σωματικές βλάβες εξαιτίας παράνομων πράξεων και παραλείψεων οργάνων του πρώτου εκκαλούντος - εφεσίβλητου Δημοσίου. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι τα όργανα του Ελληνικού Δημοσίου προέβησαν σε ρίψη της εν λόγω χειροβομβίδας στην είσοδο της στοάς ∙ ακολούθως δε, ο ήχος και η λάμψη, που αυτή εξέπεμψε, πολλαπλασιάστηκαν εντός της στοάς, όπου βρισκόταν ο ίδιος, με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα όργανα που μεταφέρουν τον ήχο στον εγκέφαλο και να απολέσει εντελώς την ακοή του. Η ως άνω ρίψη της χειροβομβίδας ήταν, κατά τους ισχυρισμούς του, μη νόμιμη για τους παρακάτω λόγους: α) διότι χρησιμοποιήθηκε εσφαλμένα όχι ως μέσο άμυνας, καθότι στο συγκεκριμένο σημείο, τη συγκεκριμένη ώρα, δεν υπήρχαν διαδηλωτές - σε κάθε δε περίπτωση, ο ίδιος δεν ήταν διαδηλωτής και επέδειξε τη δημοσιογραφική του ταυτότητα - αλλά ως μέσο επίθεσης εναντίον του, επειδή ασκούσε το δημοσιογραφικό του έργο, τραβώντας φωτογραφίες, β) διότι ρίφθηκε από κοντινή απόσταση, μπροστά σε είσοδο στοάς, εντός της οποίας βρισκόταν, γ) διότι χρησιμοποιήθηκε από όργανα που δεν είχαν ούτε τις γνώσεις ούτε την ικανότητα να προβούν σε ορθή και ενδεδειγμένη χρήση αυτής, και δ) διότι η συγκεκριμένη κατηγορία χειροβομβίδων κρότου λάμψης είχε δοθεί προς χρήση στα αστυνομικά όργανα, χωρίς προηγουμένως να ελεγχθεί, με επιστημονικά αναγνωρισμένες και ορθές εργαστηριακές δοκιμές (προσομοιώσεις) και με πραγματικές επιθεωρήσεις σε κανονικές και αντίξοες συνθήκες, η κατά τη χρήση συμπεριφορά τους, προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν δύνανται σε περίπτωση εσφαλμένης χρήσης, όπως συνέβη εν προκειμένω, να προκαλέσουν βλάβη στην ανθρώπινη υγεία και να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή, και χωρίς να συνοδεύονται οι συγκεκριμένες χειροβομβίδες από εγχειρίδιο χρήσης στην ελληνική γλώσσα, στο οποίο να περιλαμβάνονται σαφείς και αναλυτικές οδηγίες χρήσης, καθώς και προβλέψεις σχετικά με τις πιθανές επικίνδυνες επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή και σωματική ακεραιότητα σε περίπτωση εσφαλμένης χρήσης. Προβαίνοντας στην εν λόγω εσφαλμένη χρήση της χειροβομβίδας, τόσο ο επικεφαλής της διμοιρίας που έδωσε την εντολή για τη ρίψη αυτής, όσο και ο αστυνομικός που εκτέλεσε την ως άνω εντολή και έριξε τη χειροβομβίδα, παραβίασαν τα καθήκοντά τους, διότι όχι μόνο δεν εγγυήθηκαν, ως όφειλαν, την απρόσκοπτη άσκηση του δημοσιογραφικού του λειτουργήματος, αντιθέτως του επιτέθηκαν, ακριβώς επειδή ασκούσε το δημοσιογραφικό του έργο, χρησιμοποιώντας ανεπίτρεπτη και παράνομη βία, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του και τη σωματική του ακεραιότητα και υπερβαίνοντας κάθε μέτρο νομιμότητας. Περαιτέρω, υποστήριξε ότι, εξαιτίας των χτυπημάτων που δέχθηκε στη μέση και τα πόδια από αστυνομικούς της ομάδας «Δέλτα», οι οποίοι όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκαν στα καθήκοντά τους, μεταξύ των οποίων είναι η προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των πολιτών, αλλά, αντιθέτως, του επιτέθηκαν, χωρίς καμία αιτία, με κλομπ, υπέστη σωματικές βλάβες, ενώ επιβαρύνθηκε και η προκληθείσα, κατά τα ανωτέρω, βλάβη της ακοής του, λόγω της επιβράδυνσης του χρόνου άφιξής του στο νοσοκομείο.

13. Επειδή, προς αποκατάσταση της ζημίας, που υπέστη από την ανωτέρω αιτία, ο δεύτερος εκκαλών – εφεσίβλητος ζήτησε να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Δημοσίου να του καταβάλει, με τον νόμιμο τόκο, από την επίδοση της αγωγής, το συνολικό ποσό των 4.402.772,00 ευρώ, άλλως το συνολικό ποσό των 4.378.817,00 ευρώ, το οποίο αναλύεται στο δικόγραφο της αγωγής ως εξής: 1) Ποσό 110.000 ευρώ, το οποίο δαπάνησε, όπως υποστήριξε, για τη διενέργεια δύο επεμβάσεων κοχλιακής εμφύτευσης για την ανάκτηση μέρους της ακοής του, καθώς και για φυσικοθεραπείες, αναλγητικά φάρμακα και νοσοκομειακή περίθαλψη, για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων και οξύτατων σωματικών πόνων, που του προκάλεσαν οι ως άνω επεμβάσεις, ειδικότερα δε, α) ποσό 60.000 ευρώ (30.000 ευρώ Χ 2) για κοχλιακά εμφυτεύματα, β) 40.000 ευρώ (20.000 ευρώ Χ 2) για τις χειρουργικές επεμβάσεις και τη νοσηλεία, γ) 2.000 ευρώ για λογοθεραπείες και φυσικοθεραπείες [(40 ευρώ Χ 25 λογοθεραπείες) + (40 ευρώ Χ 25 φυσικοθεραπείες)], δ) 8.000 ευρώ για έκτακτα έξοδα σχετικά με τη νοσηλεία του (φιλοδωρήματα, αποκλειστικές νοσοκόμες, φάρμακα). Με το πρωτοδίκως κατατεθέν υπόμνημά του, ανέφερε ότι δεν παραιτείται από την ανωτέρω αξίωση, παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω δαπάνες καταβλήθηκαν από τον ασφαλιστικό του φορέα (Ενιαίο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.), καθότι ο τελευταίος διατήρησε το δικαίωμά του να τις αναζητήσει από τον ίδιο. 2) Ποσό 300 ευρώ, το οποίο δαπάνησε, κατά τους ισχυρισμούς του, για τη μετακίνησή του με ταξί από την οικία του στην Αργυρούπολη προς το νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός», τους γιατρούς που τον παρακολουθούσαν και τον ασφαλιστικό του φορέα στο πλαίσιο των ανωτέρω χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά και προς εκτέλεση των κοινωνικών του υποχρεώσεων, αφού, όπως υποστήριξε, δεν μπορούσε εξαιτίας της απώλειας της ακοής του να οδηγεί ούτε να χρησιμοποιεί μέσα μαζικής μεταφοράς, λαμβάνοντας ως μέτρο υπολογισμού των εν λόγω δαπανών το ποσό των 15 ευρώ, κατά μέσο όρο, ανά ημέρα για μίσθωση ταξί. 3) Ποσό 350 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στην αξία των ενδυμάτων που φορούσε κατά τον τραυματισμό του (παντελόνι, πουκάμισο, δημοσιογραφικό μπουφάν), που καταστράφηκαν, όπως υποστήριξε, εξαιτίας της ρίψης της χειροβομβίδας, καθώς και των χτυπημάτων που δέχθηκε με κλομπ από τους αστυνομικούς της ομάδας «Δέλτα». 4) Ποσό 55 ευρώ, το οποίο δαπάνησε, κατά τους ισχυρισμούς του, για την αγορά βακτηρίας και ορθοπεδικής ζώνης (15 και 40 ευρώ αντίστοιχα), για την αντιμετώπιση των σωματικών βλαβών που υπέστη εξαιτίας των χτυπημάτων που δέχθηκε με κλομπ από τους αστυνομικούς της ομάδας «Δέλτα». 5) Ποσό 2.990 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στις δαπάνες, στις οποίες θα είχε υποβληθεί, εάν δεν τον φρόντιζε η μητέρα του και είχε αναγκασθεί να προσλάβει αποκλειστική νοσοκόμα, κατά το διάστημα από την ημέρα του τραυματισμού έως την άσκηση της αγωγής, κατά το οποίο είχε ανάγκη, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, από τις υπηρεσίες τρίτου προσώπου σε καθημερινή βάση, καθώς ζαλιζόταν, εξαιτίας της απώλειας της ακοής του, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να σταθεί όρθιος, να βαδίσει σε απόσταση πενήντα (50) μέτρων και να εξυπηρετήσει βασικές του ανάγκες, λαμβάνοντας, ως μέτρο υπολογισμού των εν λόγω δαπανών, το ποσό των 65 ευρώ ανά ημέρα ως πλασματική αμοιβή για τις υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας επί 46 ημέρες (15.6.2011 έως 31.7.2011). 6) Ποσό 1.489.077 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στα εισοδήματα που θα ελάμβανε, εάν δεν μεσολαβούσε ο τραυματισμός του, εξαιτίας του οποίου κατέστη ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του, αλλά και οποιουδήποτε επαγγέλματος, και συνέχιζε να ασκεί το επάγγελμα του δημοσιογράφου, απασχολούμενος στην εταιρεία «…», με την οποία βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις, με μηνιαίο μισθό ύψους 2.500 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος, έως τη συνταξιοδότησή του, με τη συμπλήρωση του 65ου έτους ηλικίας του, στις 15.9.2033, αφαιρούμενου, μετά τη σχετική προφορική δήλωση του πληρεξούσιου δικηγόρου του στο ακροατήριο ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, του ποσού της αναπηρικής σύνταξης που έλαβε για τα έτη 2013 - 2016, ύψους 48.000 ευρώ (12.000 ευρώ Χ 4 έτη) και του ποσού της αναπηρικής σύνταξης που προσδοκάται ότι θα του καταβληθεί για τα έτη 2017 - 2021, ύψους 58.000 ευρώ, δεδομένου και του περιορισμού του μηνιαίου ποσού αυτής κατά τους δέκα (10) πρώτους μήνες του έτους 2017 σε 867,85 ευρώ [(12.000 ευρώ Χ 4 έτη) + (10.000 ευρώ Χ 1 έτος, ήτοι το έτος 2021)]. Άλλως, επικουρικά, ποσό 1.465.122 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στα εισοδήματα που θα ελάμβανε, εάν δεν μεσολαβούσε ο τραυματισμός του και συνέχιζε να ασκεί το επάγγελμα του δημοσιογράφου, απασχολούμενος με μηνιαίο μισθό ύψους 2.392 ευρώ, σύμφωνα με την ισχύουσα από 18.9.2008 Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μεταξύ της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθήνας, η οποία κηρύχθηκε υποχρεωτική με την Υ.Α. 63676/2979/15.9.2008, Φ.Ε.Κ. Β΄ 1928/18.9.2998 [2.392 ευρώ = 2.109 ευρώ (μηνιαίος μισθός, όπως ίσχυε στις 18.9.2008) προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος για τα έτη 2009 έως 2011)], προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος έως τη συνταξιοδότησή του στις 15.9.2033, αφαιρούμενου και πάλι του ποσού της αναπηρικής σύνταξης που έλαβε για τα έτη 2013 - 2016, ύψους 48.000 ευρώ και του ποσού της αναπηρικής σύνταξης που προσδοκάται ότι θα του καταβληθεί για τα έτη 2017 -2021, ύψους 58.000 ευρώ. Το ως άνω ποσό ζήτησε να του επιδικασθεί εφάπαξ, προκειμένου να αγοράσει κατοικία, την οποία να μπορέσει να εξοπλίσει με τεχνικά βοηθήματα για ανάπηρους, καθώς και ειδικό αυτοκίνητο για ανάπηρους. 7) Ποσό 800.000 ευρώ, ως πρόσθετη αποζημίωση, σύμφωνα με το άρθρο 931 του ΑΚ, καθώς, όπως ισχυρίστηκε, η κατά τα ανωτέρω προκληθείσα αναπηρία και παραμόρφωση (ολική απώλεια της ακοής) έχει δυσμενή επίδραση στην προσωπική, την κοινωνική και την επαγγελματική του ζωή, λαμβανομένου υπόψη ότι πριν τον τραυματισμό του ήταν ένας νέος (43 ετών), αρτιμελής και ευπαρουσίαστος άνδρας, με έντονη πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα, με επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, η οποία, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, θα έβαινε επιτυχέστερη, ενώ, μετά τον τραυματισμό του εξαιτίας του οποίου έχει καταστεί ανάπηρος, νιώθει μειονεκτικά ως άνδρας, με συνέπεια να αποφεύγει την προσέγγιση ατόμων του άλλου φύλου, αισθάνεται βάρος για τους οικείους του και ανεπιθύμητος για τους τρίτους. 8) Ποσό 2.000.000 ευρώ, σύμφωνα με το άρθρο 932 του ΑΚ, ως χρηματική ικανοποίηση, για την ηθική βλάβη που υπέστη εξαιτίας της απώλειας της ακοής του, που έχει ως επακόλουθο την έντονη θλίψη, καθημερινό φόβο, αίσθημα μειονεξίας έναντι των συναδέλφων του και άλλων αρτιμελών ανθρώπων, καθώς στερήθηκε τη δυνατότητα επαγγελματικής σταδιοδρομίας, πολιτικής δραστηριότητας και δημιουργίας οικογένειας. Κατά τον προσδιορισμό δε του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης πρέπει, κατά τα προβληθέντα από τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, να συνεκτιμηθεί η βαρβαρότητα των αστυνομικών οργάνων, που του επιτέθηκαν παράνομα και απρόκλητα, κατά τον χρόνο άσκησης του δημοσιογραφικού του καθήκοντος, το είδος και η βαρύτητα του τραυματισμού του, η οικονομική του κατάσταση, καθώς και η σύγκριση μεταξύ εκείνου ως άοπλου διοικούμενου και των πανίσχυρων αστυνομικών δυνάμεων. Με το από 14.11.2017 υπόμνημά του, ο εκκαλών – εφεσίβλητος ισχυρίστηκε, επίσης, ότι η βλάβη της υγείας του δεν έχει αποκατασταθεί έως σήμερα, παρά το γεγονός ότι υποβλήθηκε στις ανωτέρω επεμβάσεις κοχλιακής εμφύτευσης (λόγω προβλημάτων ως προς τη λειτουργία τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου κοχλιακού εμφυτεύματος, το οποίο χρήζει, επίσης, αντικατάστασης). Ειδικότερα, υποστήριξε ότι έχει καταρρεύσει ψυχολογικά, έχει απομονωθεί εντελώς από τον κοινωνικό και επαγγελματικό του κύκλο, δεν μπορεί να κοιμηθεί κανονικά, καθώς βλέπει εφιάλτες με αστυνομικούς που τον βασανίζουν απάνθρωπα και βιώνει τεράστιο φόβο και ανασφάλεια για τη ζωή του λόγω της βαρύτατα τρωθείσας υγείας του. Εξάλλου, ισχυρίστηκε ότι οι ανωτέρω επεμβάσεις κοχλιακής εμφύτευσης ήταν εξαιρετικά επώδυνες και επικίνδυνες για τη ζωή και τη σωματική του ακεραιότητα, γεγονός το οποίο αποδεικνύεται, μεταξύ άλλων, από το ότι, μετά τη δεύτερη επέμβαση, το πτερύγιο του δεξιού του αυτιού αποκολλήθηκε, ενόσω κοιμόταν, ως εκ τούτου δε, του προκάλεσαν πρόσθετο σοκ, αναστάτωση και φόβο για τη ζωή του.

14. Επειδή, προς απόδειξη των ισχυρισμών του, ο δεύτερος εκκαλών - εφεσίβλητος προσκόμισε πρωτοδίκως, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: 1) την από 9.12.2010 σύμβαση έργου μεταξύ του ιδίου και της εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ», που δραστηριοποιείται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών ενημέρωσης μέσω διαδικτύου, από την οποία προκύπτει ότι είχε αναλάβει, ως δημοσιογράφος, τη συλλογή πληροφοριών επί συγκεκριμένων θεμάτων της επικαιρότητας και την παράδοση των σχετικών άρθρων στην ανωτέρω εταιρεία, προκειμένου να αναρτηθούν στον ειδησεογραφικό διαδικτυακό τόπο που αυτή διατηρεί, έναντι μηνιαίου ποσού 1.000 ευρώ, 2) εκτύπωση από το διαδικτυακό τόπο www.newscode.gr του σχετικού ρεπορτάζ του ίδιου για τη διαδήλωση, που έλαβε χώρα στην πλατεία Συντάγματος στις 15.6.2011, με ημερομηνία και ώρα ανάρτησης 15.6.2011, 14.25 μ.μ., 3) την από 18.7.2011 ιατρική βεβαίωση του Διευθυντή του Ακοολογικού - Νευροωτολογικού Τμήματος του Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ», σύμφωνα με την οποία «εισήχθη εκτάκτως ως επείγον περιστατικό την 15η Ιουνίου 2011, κατά τη διάρκεια Γενικής Εφημερίας του νοσοκομείου, με οξεία απώλεια της ακοής άμφω και έκδηλα συμπτώματα από το σύστημα της ισορροπίας. Από τον ακοολογικό έλεγχο που έγινε λίγες ώρες μετά την εισαγωγή του διεπιστώθη πρακτική κώφωση αριστερά (μικρές νησίδες ακοής έντασης 100-110 db) και πολύ μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα δεξιά με ικανότητα διάκρισης λέξεως 15-20% στα 110 db. Ο ασθενής εμφανίζεται κατά την εισαγωγή του συγχυτικός και με έντονη αστάθεια, αίσθημα ζάλης και ναυτίας. Σε ακοολογικό έλεγχο την επόμενη ημέρα (16.6.2011) η εικόνα του αριστερού του αυτιού παραμένει ίδια (κώφωση), στο δε δεξιό αυτί διεπιστώθη επίσης κώφωση (επιβάρυνση). Τα ακουστικά προκλητά δυναμικά ευρέθησαν συμβατά με την ακοολογική εικόνα του ασθενούς (αποδιοργάνωση των κυμματομορφών). Οι δοκιμασίες στάσης - βάδισης ευρέθησαν έντονα θετικές (αστάθεια κατά τη στάση - βάδιση). Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του έλαβε ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή. Εξήλθε την 23η.6.2011 χωρίς μεταβολή της κλινικής του εικόνας, με τη διάγνωση της πρακτικής κώφωσης άμφω, λόγω οξέως τραυματισμού θορυβογενούς αιτιολογίας, με έντονη αστάθεια κατά τη βάδιση», καθώς και την από 27.7.2011, όμοιου περιεχομένου, διάγνωση του ίδιου Διευθυντή, με την οποία, επιπλέον, του συστήθηκε αναρρωτική άδεια δύο (2) μηνών, 4) την από 24.8.2011 βεβαίωση του Αναπληρωτή Καθηγητή της Α΄ Πανεπιστημιακής Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του Γ.Ν.Α «Ιπποκράτειο», … …, σύμφωνα με την οποία «νοσηλεύθηκε στην εν λόγω Κλινική, κατά το διάστημα από 4.8.2011 έως 11.8.2011, πάσχων από κώφωση και των δύο αυτιών του, μετά από έκθεση σε έντονο θόρυβο (χειροβομβίδα κρότου λάμψης) όπως προκύπτει από το ιστορικό του, και διαταραχές ισορροπίας και υποβλήθηκε σε επέμβαση κοχλιακής εμφύτευσης στο δεξί αυτί του» και την έκθεση νοσηλείας, υπογεγραμμένη από τον Διευθυντή της ανωτέρω Κλινικής, σύμφωνα με την οποία νοσηλεύθηκε στην εν λόγω Κλινική, κατά το διάστημα από 27.4.2012 έως 2.5.2012, και υποβλήθηκε εκ νέου σε επέμβαση κοχλιακής εμφύτευσης, 5) την από 14.9.2011 ιατρική βεβαίωση της Αρχιάτρου του Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης, … …, από την οποία προκύπτει ότι του συνεστήθησαν τριάντα (30) φυσικοθεραπείες και τριάντα (30) λογοθεραπείες, 6) την από 5.8.2011 ιατρική βεβαίωση του Διευθυντή του Ψυχιατρικού τμήματος του Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ», σύμφωνα με την οποία «προσήλθε σε κανονισμένο ραντεβού παρουσιάζοντας την εξής συμπτωματολογία, βιώνοντας ως τραυματικό συμβάν την απώλεια της ακοής του: Έντονο άγχος και δυσφορία, τα οποία επιτείνονται με κάθε αντίληψη γεγονότων που έχουν σχέση με κοινωνικές αναταραχές, σωματική αντίδραση με την έννοια του ιδρώτα, της ταχύπνοιας και της ταχυκαρδίας, διαταραχή του ύπνου, μικτού τύπου, δηλαδή και έναρξης και διατήρησης, με εφιαλτικά όνειρα που έχουν σχέση με το βιωθέν γεγονός, διαταραχή συγκέντρωσης και προσοχής λόγω παρείσακτων και ενοχλητικών σκέψεων επαναβίωσης του τραυματικού γεγονότος, προσπάθεια αποφυγής σκέψεων και συναισθημάτων πανικού όπως και συζητήσεων γύρω από το τραύμα, έντονα μειωμένο ενδιαφέρον και συμμετοχή σε δραστηριότητες σημαντικές του επαγγέλματός του, έντονο αίσθημα απομάκρυνσης από τους άλλους και λόγω του ακουστικού του τραύματος, πλέον φώνηση και εκφορά λόγου ως κουφός με απότοκο δυσχέρεια συνεννόησης καθώς συνεννοείται πιο πολύ με σημειώσεις, δεν δύναται να συνεννοηθεί καλά λόγω του ότι δεν ακούει και δεν γνωρίζει τη νοηματική ή να διαβάζει τα χείλη, αύξηση της διεγερσιμότητας και της ευερεθιστότητας. Η πάθησή του, τόσο η οργανική όσο και η ψυχολογική τον καθιστά σχεδόν ανίκανο για την άσκηση του επαγγέλματός του», καθώς και την από 2.11.2012 βεβαίωση του ίδιου ως άνω Διευθυντή, σύμφωνα με την οποία, κατά την εξέτασή του, στις 2.11.2012, παρουσίαζε την ίδια ως άνω συμπτωματολογία, κρίθηκε δε ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του, 7) την από 14.12.2012 γνωμάτευση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του ΚΕ.Π.Α. Γλυφάδας, σύμφωνα με την οποία «πάσχει από πλήρη κώφωση άμφω (καταστροφή λαβυρίνθων 23447 και 23444), η οποία οφείλεται στο ατύχημα της 15ης.6.2011, με ποσοστό αναπηρίας εξαιτίας της κώφωσης 100% και από διαταραχή μετατραυματικού «stress» με ποσοστό αναπηρίας 60%, κρίθηκε δε ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του (δημοσιογραφικού) με ποσοστό αναπηρίας 100%, κατά ιατρική πρόβλεψη από 26.10.2012 έως 31.10.2015», την από 2.12.2015 γνωμάτευση της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του περιφερειακού υποκαταστήματος απονομής συντάξεων του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ./ΚΕ.Π.Α., από την οποία προκύπτει ότι «πάσχει από κώφωση άμφω (τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος δεξιά το 2012 μη καλώς λειτoυργικής ικανότητας), διαταραχή εκφοράς του λόγου, καταστροφή λαβυρίνθων, αστάθεια, με ποσοστό αναπηρίας εξαιτίας της κώφωσης, η οποία οφείλεται στο ατύχημα της 15ης.6.2011, 90%, και από μετατραυματική διαταραχή άγχους με ποσοστό αναπηρίας 50%, κρίθηκε δε ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του με ποσοστό αναπηρίας 90%, κατά ιατρική πρόβλεψη από 1.11.2015 έως 31.10.2021», 8) την από 31.5.2017 βεβαίωση του καθηγητή ΩΡΛ του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ», σύμφωνα με την οποία «το κοχλιακό εμφύτευμα, που τοποθετήθηκε το 2012, παρουσιάζει προβλήματα λειτουργίας του επεξεργαστή λόγου και χρήζει αντικατάστασης του επεξεργαστή λόγου», 9) τη βεβαίωση του θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός» ότι υποβλήθηκε σε αξονική τομογραφία εγκεφάλου στις 30.10.2017 «χωρίς σαφή εικόνα εστιακής αλλοίωσης από τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, το στέλεχος και την παρεγκεφαλίτιδα, συνιστάται περαιτέρω έλεγχος», 10) την από 10.4.2017 οικονομική προσφορά της εταιρείας «... Α.Ε.» προς τον ασφαλιστικό φορέα του, σύμφωνα με την οποία η τιμή ενός πλήρους σετ επεξεργαστή ήχου οπισθωτιαίου τύπου ανέρχεται σε 10.500 ευρώ, 11) φωτογραφίες, στις οποίες απεικονίζονται οι ουλές που φέρει το κρανίο του μετά την τοποθέτηση του δεύτερου κοχλιακού εμφυτεύματος, 12) το από 10.6.2011 έγγραφο του Διευθύνοντος Συμβούλου της «… Α.Ε.», … …, στο οποίο διαλαμβάνεται πρόταση του ανωτέρω προς τον δεύτερο εκκαλούντα - εφεσίβλητο για πρόσληψή του στην εταιρεία «… Α.Ε.» από 1η.7.2011 με μικτό μηνιαίο μισθό ύψους 2.500 ευρώ, 13) αντίγραφο των πράξεων διοικητικού προσδιορισμού του φόρου φορολογικών ετών 2014, 2015 και 2016, από τις οποίες προκύπτει ότι το εισόδημά του για τα εν λόγω έτη προήλθε αποκλειστικά από τη σύνταξη αναπηρίας που λαμβάνει, 14) αντίγραφο της από 22.9.2015 αποφάσεως του Διευθυντή του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης περί παρατάσεως έως 30.4.2016 της καταβολής συντάξεως αναπηρίας μηνιαίου ποσού 1.011,64 ευρώ, από την οποία προκύπτει ότι η καταβληθείσα, κατά το χρονικό διάστημα από 1.10.2013 έως 31.10.2015, σύνταξη ανερχόταν ομοίως σε 1.011,64 ευρώ σε μηνιαία βάση, 15) αντίγραφο του λογαριασμού που διατηρεί στην «Alpha Bank», από το οποίο προκύπτει ότι η σύνταξη που του καταβλήθηκε για τον μήνα Φεβρουάριο του έτους 2017 ανήλθε σε 867,85 ευρώ, 16) αντίγραφο του από 12.2.2012 ιδιωτικού συμφωνητικού μίσθωσης κατοικίας, τριετούς διάρκειας, σύμφωνα με το οποίο το μηναίο μίσθωμα για τη μίσθωση της κατοικίας, στην οποία διαμένει, ανέρχεται σε 400 ευρώ, 17) αντίγραφο του από 23.9.2011 ενημερωτικού σημειώματος του Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π., στο οποίο αναφέρεται ότι το Δ.Σ. του εν λόγω οργανισμού: α) κατά την 29/26.7.2011 συνεδρίαση αποφάσισε την προέγκριση χορήγησης στον δεύτερο εκκαλούντα - εφεσίβλητο δαπάνης 50.000 ευρώ για την αγορά δύο κοχλιακών εμφυτευμάτων, β) κατά την 30/2.8.2011 συνεδρίαση αποφάσισε την έγκριση χορήγησης σ’ αυτόν, για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών, ειδικού βοηθήματος, μηνιαίου ποσού 500 ευρώ, για την αντιμετώπιση οικονομικών αναγκών που προέκυπταν από την κατάσταση της υγείας του, 18) την 4497/2011 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήματος 15ου Τριμελούς), με την οποία του επιδικάσθηκε προσωρινά μέρος των αιτούμενων με την αγωγή κονδυλίων, συνολικού ποσού 115.741,15 ευρώ και ειδικότερα: α) 1.200 ευρώ για τριάντα (30) λογοθεραπείες και 1.200 ευρώ για τριάντα (30) φυσικοθεραπείες, β) 25.000 ευρώ για την αγορά κοχλιακού εμφυτεύματος, γ) 10.000 ευρώ για νοσήλια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, βοηθήματα κωφών, ιατρικές αμοιβές, εργαστηριακές και ιατρικές εξετάσεις, είδη διατροφής, δ) 78.341,15 ευρώ ως διαφυγόντα κέρδη, κατά το χρονικό διάστημα από 1.7.2011 έως 30.6.2016, δηλαδή 15.668,23 ευρώ ανά έτος, 19) τις …, …, … και …/5.10.2011 ένορκες βεβαιώσεις των … …, δημοσιογράφου και προέδρου της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιου Τύπου Αθηνών (Ε.Σ.Η.Ε.Α.), … …, συνταξιούχου, … …, δημοσιογράφου, προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεως Συντακτών και … …, δημοσιογράφου, αντίστοιχα, ληφθείσες ενώπιον της συμβολαιογράφου … …, αντίγραφο της από 19.9.2011 κλήσης του Ελληνικού Δημοσίου, προκειμένου αυτό να παρασταθεί κατά τη λήψη των ως άνω ένορκων βεβαιώσεων (το οποίο προσκόμισε σε εκτέλεση της 9531/2018 εν μέρει προδικαστικής αποφάσεως, όπως εκτίθεται σε επόμενη σκέψη), καθώς και την …/21.9.2011 έκθεση της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθήνας, … …, για την επίδοση της ως άνω κλήσης στο Δημόσιο, στις οποίες οι ανωτέρω δηλώνουν ότι α) ο δεύτερος εκκαλών – εφεσίβλητος, ο οποίος είχε εργασθεί, κατά το παρελθόν, ως πολεμικός ανταποκριτής στα μέτωπα του Ιράκ, της Γεωργίας, της Παλαιστίνης και του Κοσόβου, την 15η.6.2011, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Συντάγματος, ασκώντας το δημοσιογραφικό του έργο, δέχθηκε επίθεση από αστυνομικούς, επειδή έκανε τη δουλειά του, ενδεχομένως δε, οι τελευταίοι να μην είχαν προβεί σε ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης εναντίον του, εάν δεν κρατούσε φωτογραφική μηχανή και δεν επιδείκνυε τη δημοσιογραφική του ταυτότητα, καθώς την ίδια ημέρα και τις επόμενες μέρες των διαδηλώσεων στην πλατεία Συντάγματος αστυνομικοί χτύπησαν και άλλους δημοσιογράφους, μεταξύ των οποίων και τον πρώτο από τους ανωτέρω ενόρκως δηλούντες, … …, ο οποίος υπέστη κάταγμα από άνδρες των Μ.Α.Τ., β) μετά το ατύχημα ο δεύτερος εκκαλών - εφεσίβλητος περπατάει με δυσκολία στηριζόμενος σε μπαστούνι, δεν μπορεί να ακούσει τίποτα, τον έχει καταλάβει φόβος και ανησυχία, ενώ, όταν βλέπει αστυνομικούς, παθαίνει εφίδρωση και τρέμει, γιατί πιστεύει ότι θα τον χτυπήσουν πάλι, γ) χρειάζεται έναν άνθρωπο να τον φροντίζει, καθώς δεν είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται, τη φροντίδα δε αυτή έχει αναλάβει η μητέρα του, δ) έχει αναπτύξει έντονο αίσθημα απομόνωσης και απομάκρυνσης από όλους, κυρίως γιατί νιώθει μειονεκτικά, ενώ, πριν το ατύχημα, ήταν ένα εξαιρετικά δραστήριο άτομο, ε) μοναδική πηγή εισοδήματος ήταν γι’ αυτόν η εργασία του, την οποία πλέον δεν μπορεί να ασκήσει, στ) εάν δεν έχανε την ακοή του, θα μπορούσε να προσληφθεί σε οποιοδήποτε μέσο επικοινωνίας με ελάχιστο μηνιαίο μισθό 2.392 ευρώ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την Ε.Σ.Η.Ε.Α., προσαυξανόμενο προς 6,5% ετησίως, ενώ, στις αρχές Ιουνίου του έτους 2011, είχε συμφωνήσει να εργαστεί για μεγάλης κυκλοφορίας κυριακάτικη εφημερίδα και γνωστό ραδιοσταθμό, με μηναίο μισθό 2.500 ευρώ. Εξάλλου, κατά την πρώτη συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο (9.11.2017) ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, εξετάστηκε ως μάρτυρας ο … …, συνάδελφος του δεύτερου εκκαλούντος - εφεσίβλητου, ο οποίος κατέθεσε τα εξής: Τη στιγμή που ρίφθηκε η ένδικη χειροβομβίδα δεν υπήρχε οδομαχία σε εξέλιξη επί της οδού Φιλελλήνων στο σημείο μεταξύ των οδών Μητροπόλεως και Ξενοφώντος (το εν λόγω σημείο το είχαν «καθαρίσει» τα Μ.Α.Τ.). Στην οδό Φιλελλήνων ήταν παρατεταγμένες οριζόντια δύο διμοιρίες, μία στο ύψος της οδού Μητροπόλεως και μία στο ύψος της οδού Ξενοφώντος μπροστά στη στοά, όπου βρισκόταν ο εκκαλών – εφεσίβλητος. Μεταξύ των ανωτέρω διμοιριών παρέμεναν, εκείνη την ώρα, γύρω στους είκοσι με τριάντα διαδηλωτές, οι οποίοι δεν έφεραν χειροβομβίδες. Ανάμεσα στις ανωτέρω παρατεταγμένες διμοιρίες βρίσκονταν ο εκκαλών - εφεσίβλητος και ο ίδιος ο μάρτυρας, ο οποίος απείχε περίπου είκοσι πέντε με τριάντα μέτρα από τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο και διατηρούσε οπτική επαφή μαζί του. Κάποια στιγμή, είδε μια χειροβομβίδα να εκσφενδονίζεται από τη δεξιά πλευρά, από έναν ψηλό αστυνομικό που φορούσε προσωπίδα και κράνος και ανήκε στη διμοιρία που βρισκόταν στο ύψος της οδού Ξενοφώντος, και να πέφτει στη στοά, όπου βρισκόταν ο εκκαλών – εφεσίβλητος ∙ ωστόσο, δεν αντιλήφθηκε ότι ο τελευταίος είχε τραυματισθεί, καθότι, μετά τη ρίψη της χειροβομβίδας, η ως άνω διμοιρία απώθησε όσους βρίσκονταν στο εν λόγω σημείο προς την κάτω πλευρά της πλατείας, μεταξύ αυτών και τον ίδιο, ο οποίος έφυγε προς την οδό Μητροπόλεως. Τέλος, κατέθεσε ότι, κατά τον ανωτέρω χρόνο, ο εκκαλών – εφεσίβλητος θα ήταν αρχισυντάκτης, με μισθό μεταξύ 3.500 και 5.000 ευρώ, ο οποίος, ενώ έχει κάνει δύο εγχειρίσεις, έχει πλήρη αστάθεια και χρειάζεται οικιακή βοηθό.

15. Επειδή, το Ελληνικό Δημόσιο, με την 6004/15/2714-κθ/25.5.2016 έκθεση απόψεων και το υπόμνημά του, ζήτησε την απόρριψη της αγωγής ως αναπόδεικτης, άλλως ως αβάσιμης. Καταρχάς, υποστήριξε ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος δεν απέδειξε ότι ο τραυματισμός του (απώλεια ακοής) προκλήθηκε, πράγματι, από χειροβομβίδα κρότου λάμψης, την οποία έριξε αστυνομικό όργανο, και όχι από αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό που εκτοξεύτηκε από άγνωστο άτομο ∙ αντιθέτως, από το σύνολο των στοιχείων της δικογραφίας προέκυψε ότι ο τραυματισμός του οφείλεται σε τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός, για τον λόγο δε αυτό, δεν δύναται να θεμελιωθεί ευθύνη του Δημοσίου, σύμφωνα με το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ Ειδικότερα, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου, μεταξύ των οποίων η από 14.3.2012 έκθεση πορίσματος ένορκης διοικητικής εξέτασης (Ε.Δ.Ε.) του αστυνομικού … ..., η οποία συντάχθηκε στο πλαίσιο της Ε.Δ.Ε., που διενεργήθηκε αναφορικά με τον τραυματισμό του εκκαλούντος - εφεσίβλητου στις 15.6.2011, προέκυψε, σύμφωνα με το Δημόσιο, ότι η χρήση χειροβομβίδων κρότου λάμψης και λοιπών δακρυγόνων μέσων, κατά την ημέρα που τραυματίστηκε ο εκκαλών – εφεσίβλητος, από τις δυνάμεις της Υ.Α.Τ. και της Υ.ΜΕ.Τ. της Διεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αττικής, μεταξύ των οποίων και η Α-527 διμοιρία της Υ.Α.Τ., που συγκροτήθηκε, λόγω αυξημένων μέτρων, εκτάκτως εκείνη την ημέρα και μετέβη, γύρω στις 16.00 μ.μ., στην οδό Φιλελλήνων, με επικεφαλής τον ανθυπαστυνόμο … …, καθώς και η Α-534 διμοιρία με επικεφαλής τον … …, η οποία μετέβη για τον απεγκλωβισμό της ανωτέρω διμοιρίας, ήταν απολύτως αναγκαία, επιβεβλημένη και ανάλογη με τις περιστάσεις, και σε καμία περίπτωση δεν έγινε στοχευμένα εναντίον του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, ούτε, άλλωστε, προέκυψε ότι ο ίδιος προκάλεσε τα αστυνομικά όργανα καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Σύμφωνα με το Δημόσιο, τα όργανα των ανωτέρω διμοιριών προέβησαν σε χρήση χειροβομβίδων κρότου λάμψης και λοιπών δακρυγόνων μέσων στο πλαίσιο της αποστολής τους (προστασία ανθρώπων, περιουσιών και αποκατάσταση της έννομης τάξης), ως έσχατο μέσο, αφού είχαν εξαντλήσει όλα τα ηπιότερα μέσα (παραινέσεις, προτροπές, χρήση εμποδίων, σωματικής βίας, αστυνομικής ράβδου), ως το αποτελεσματικότερο μέσο για την αντιμετώπιση των επεισοδίων που είχαν λάβει μεγάλες διαστάσεις, καθώς και ως μέσο άμυνας για την προστασία της δικής τους ζωής και ακεραιότητας. Περαιτέρω, υποστηρίχθηκε ότι από κανένα στοιχείο της δικογραφίας, μεταξύ των οποίων το πόρισμα της ανωτέρω Ε.Δ.Ε. και οι φωτογραφίες που εγχειρίσθηκαν σε ψηφιακό δίσκο από τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο κατά την κατάθεσή του στο πλαίσιο της εν λόγω Ε.Δ.Ε. [στις οποίες εικονίζονται συνολικά δώδεκα αστυνομικοί της Α-527 διμοιρίας της Υ.Α.Τ., εννέα στην πρώτη φωτογραφία και τρεις στη δεύτερη, εκ των οποίων ο ένας φέρει προστατευτική ασπίδα με διακριτικό σήμα (μαύρο ορθογώνιο) της Α-523 διμοιρίας, από αστυνομικούς της οποίας είχε συγκροτηθεί εκτάκτως εκείνη την ημέρα, κατά τα προαναφερθέντα, η Α-527 διμοιρία] - οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν τραβηχτεί από οπουδήποτε, από οποιονδήποτε, οποτεδήποτε και δεν αποδεικνύουν το ένδικο περιστατικό - δεν προέκυψε ότι αυτός τραυματίσθηκε από χειροβομβίδα κρότου λάμψης που χρησιμοποίησαν αστυνομικοί των ανωτέρω δύο διμοιριών (Α-527 και Α-534). Αντιθέτως, κατά το Δημόσιο, σύμφωνα με το ανωτέρω πόρισμα, προέκυψε διαφοροποίηση ανάμεσα στον χρόνο, κατά τον οποίο ο εκκαλών - εφεσίβλητος ισχυρίζεται, τόσο με την αγωγή όσο και με την κατάθεσή του στο πλαίσιο της εν λόγω Ε.Δ.Ε., ότι έλαβε χώρα ο ένδικος τραυματισμός, καθώς στην από 10.1.2012 ως άνω κατάθεσή του ανέφερε ότι η ρίψη της χειροβομβίδας έλαβε χώρα γύρω στις 15.00 μ.μ., και στον χρόνο κατά τον οποίο οι ως άνω διμοιρίες, Α-527 και Α-534, κινήθηκαν προς τη Φιλελλήνων, ο οποίος τοποθετείται μετά τις 15.40 μ.μ. Ειδικότερα, σύμφωνα με το πόρισμα της Ε.Δ.Ε., η Α-527 διμοιρία, αναχώρησε, γύρω στις 15.30 μ.μ., για το Ζάππειο και, γύρω στις 16.10 μ.μ., τοποθετήθηκε στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, όπου δέχθηκε σφοδρότατες επιθέσεις από άτομα προερχόμενα από την πλατεία Συντάγματος, ενώ η Α-534 διμοιρία, στις 16.00 μ.μ., κινήθηκε ταχέως μέσω της Ακακιών προς τη Φιλελλήνων, έφθασε, γύρω στις 16.05 μ.μ., στη συμβολή των ανωτέρω οδών, προκειμένου να συνδράμει την ως άνω διμοιρία, στο σημείο αυτό δέχθηκε σφοδρότατες επιθέσεις και μετακινήθηκε προς τη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Μητροπόλεως. Εξάλλου, όπως υποστήριξε το Δημόσιο, κανένας από τους εξετασθέντες, στο πλαίσιο της Ε.Δ.Ε., μάρτυρες δεν επιβεβαίωσε το γεγονός ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος τραυματίσθηκε από χειροβομβίδα κρότου λάμψης, ο δε μοναδικός, προτεινόμενος από τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, μάρτυρας, … …, ανέφερε, στο πλαίσιο της ίδιας Ε.Δ.Ε., ότι «αντιλήφθηκε ένα βίαιο γεγονός με κρότο και λάμψη, πλησίον της στοάς της οδού Φιλελλήνων που αργότερα έμαθε ότι επρόκειτο για χρήση χειροβομβίδας κρότου λάμψης και είδε καθήμενο σε μια πεζούλα ένα νέο άνδρα που αργότερα έμαθε ότι επρόκειτο για τον ενάγοντα». Όσον αφορά στην κατάθεση του αυτόπτη μάρτυρα, … …, το Δημόσιο ισχυρίστηκε ότι είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι δεν είχε προταθεί στο παρελθόν από τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο, καθώς και ότι δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός του ότι, κατά την ώρα που έλαβε χώρα ο τραυματισμός του, δεν υπήρχε οδομαχία σε εξέλιξη στην οδό Φιλελλήνων, διότι ο ίδιος δεν μπόρεσε να προσδιορίσει την ακριβή ώρα ρίψης της ένδικης χειροβομβίδας, ενώ ο ισχυρισμός του ότι οι διαδηλωτές δεν έφεραν μαζί τους χειροβομβίδες κρότου λάμψης καταρρίπτεται από όλα τα στοιχεία του φακέλου, από τα οποία προκύπτει η χρήση εκρηκτικών μηχανισμών από τους διαδηλωτές. Ως εκ τούτου, δεν αποκλείεται, κατά το Δημόσιο, η απώλεια της ακοής του εκκαλούντος - εφεσίβλητου να επήλθε εξαιτίας αυτοσχέδιας εκρηκτικής ύλης την οποία έριξαν τα άτομα που προκάλεσαν τα επεισόδια στην οδό Φιλελλήνων και η οποία εξερράγη κοντά του, όπως έλαβε χώρα, εξάλλου, ο τραυματισμός του αστυφύλακα … ... Ο τελευταίος, σύμφωνα με όσα κατέθεσε κατά την εξέτασή του στις 17.2.2012 στο πλαίσιο της ανωτέρω Ε.Δ.Ε., υπέστη μερική απώλεια της ακοής του εξαιτίας αυτοσχέδιας εκρηκτικής ύλης (αποτελούμενης είτε από πλαστικό μπουκάλι, το οποίο περιείχε εύφλεκτη ύλη και στο οποίο είχε ενσωματωθεί αυτοσχέδιο βαρελότο, είτε από δυναμίτη περιτυλιγμένο με μεγάλη ποσότητα αυτοκόλλητης ταινίας για να παράγει μεγάλο θόρυβο ή από τέσσερα γκαζάκια με δυναμίτη), που εξερράγη στα επεισόδια της οδού Σταδίου στις 27.6.2011, ενώ φορούσε το υπηρεσιακό του κράνος. Άλλωστε, σύμφωνα με τις καταθέσεις όλων των αστυνομικών οργάνων, που εξετάσθηκαν στο πλαίσιο της Ε.Δ.Ε., δεν υπήρξε κατά το παρελθόν περιστατικό απώλειας ακοής εξαιτίας χειροβομβίδας κρότου λάμψης. Εξάλλου, σύμφωνα με το Δημόσιο, οι χορηγούμενες στα αστυνομικά όργανα χειροβομβίδες κρότου λάμψης πληρούν όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας, είναι απολύτως ακίνδυνες, χρησιμοποιούνται δε από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, ενώ οι χρησιμοποιούμενοι από τους διαδηλωτές εκρηκτικοί μηχανισμοί κατασκευάζονται από τους ίδιους και δεν έχουν ελεγχθεί ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, την ασφάλεια και τις ενδεχόμενες συνέπειες της χρήσης τους στην ανθρώπινη υγεία. Επιπλέον, ως προς την επικαλούμενη από τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο αισχρολογία με περιεχόμενο εντολής από τον επικεφαλής της διμοιρίας προς τον αστυνομικό, που φέρεται να προέβη σε χρήση χειροβομβίδας κρότου λάμψης εναντίον του, το Δημόσιο ισχυρίστηκε ότι ενδέχεται να είχε εκ διαμέτρου αντίθετη έννοια και να ήταν υπόδειξη προς εκείνον να αδιαφορήσει. Για όλους τους ανωτέρω λόγους, σύμφωνα με το Δημόσιο, η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο από πειθαρχικής πλευράς (με την από 7.7.2012 απόφαση του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή Αττικής), ενώ, όσον αφορά στο ποινικό σκέλος, η σχετική δικογραφία βρίσκεται από 25.11.2011 σε Ανακριτή του 3ου Τακτικού Τμήματος Αθήνας για διενέργεια κύριας ανάκρισης. Περαιτέρω, όσον αφορά στις σωματικές βλάβες, υποστηρίχθηκε ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος δεν απέδειξε ότι υπέστη, πράγματι, σωματικές βλάβες, καθότι δεν προσκόμισε σχετική ιατρική γνωμάτευση, ούτε ότι αυτές προκλήθηκαν από αστυνομικούς της ομάδας «Δέλτα», καθώς αφενός τα χτυπήματα που ισχυρίζεται ότι δέχθηκε δεν προσδιορίσθηκαν χρονικά, αφετέρου οι ισχυρισμοί του δεν επιβεβαιώθηκαν από κάποιο μάρτυρα. Επικουρικά, το Δημόσιο προέβαλε ένσταση συνυπαιτιότητας του εκκαλούντος - εφεσίβλητου σε ποσοστό 95% στην πρόκληση του επικαλούμενου τραυματισμού του, καθότι δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα, αν και έμπειρος δημοσιογράφος, προκειμένου να διαφυλάξει την υγεία και τη σωματική του ακεραιότητα, δεν τήρησε απόσταση ασφαλείας από τα επεισόδια ούτε προφύλαξε τον εαυτό του, καθώς και ένσταση συντρέχοντος πταίσματος στην πρόκληση της επικαλούμενης ζημίας από την απώλεια εισοδημάτων λόγω μη άσκησης του επαγγέλματος του δημοσιογράφου και οποιουδήποτε άλλου επαγγέλματος, διότι, σύμφωνα με το Δημόσιο, η ακοή του έχει αποκατασταθεί πλήρως και δεν είναι ανίκανος για την άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος ∙ αντιθέτως, δύναται να ανεύρει άλλη εργασία, ενδεικτικά του καθηγητή ξένων γλωσσών. Συγκεκριμένα, ως προς την έκταση της αποθετικής ζημίας, υποστηρίχθηκε ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος δεν απέδειξε το μέγεθος της βλάβης που προκλήθηκε από το ανωτέρω ατύχημα, ούτε τη σημερινή κατάσταση της υγείας του. Άλλωστε, κατά το Δημόσιο, τα σχετικά κονδύλια, τόσο το κύριο όσο και το επικουρικό, τυγχάνουν απορριπτέα ως αναπόδεικτα, καθώς, αφενός, δεν αποδεικνύεται ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος θα απασχολείτο από 1.7.2011 στην εφημερίδα «…» με μηνιαίο μισθό ύψους 2.500 ευρώ, δεδομένου ότι η προσκομιζόμενη πρόταση πρόσληψής του δεν αποτελεί έγγραφο βέβαιης χρονολογίας και, ως εκ τούτου, μπορεί να έχει συνταχθεί οποτεδήποτε, αφετέρου, η ισχύς της επικαλούμενης Σ.Σ.Ε. έχει λήξει από 14.5.2012, σύμφωνα με τον Ν. 4046/2012, ενώ, σε κάθε περίπτωση, δεν πιθανολογείται, με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας, ότι, εάν δεν συνέβαινε ο ένδικος τραυματισμός, θα απασχολείτο έως τη συνταξιοδότησή του με τις αιτούμενες υπέρογκες αμοιβές, λαμβανομένου υπόψη ότι κατά το οικονομικό έτος 2009 είχε δηλώσει μηδενικό εισόδημα, κατά τα οικονομικά έτη 2008 και 2010 δεν είχε υποβάλει δήλωση, ενώ, κατά τα οικονομικά έτη 2006 και 2007, είχε δηλώσει εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, ύψους 27.234,90 και 3.200 ευρώ αντίστοιχα, όπως προκύπτει από το …/7.9.2011 έγγραφο του Προϊσταμένου του Τμήματος Εισοδήματος της Δ.Ο.Υ. Ηλιούπολης, ως προς το αίτημα δε να καταβληθεί εφάπαξ το εν λόγω κονδύλιο, αυτό είναι απορριπτέο, αφού δεν εκτίθεται ο σπουδαίος λόγος που δικαιολογεί την εφάπαξ καταβολή του. Ως προς την έκταση, περαιτέρω, της επικαλούμενης θετικής ζημίας, επικουρικά, υποστηρίχθηκαν τα ακόλουθα: α) τα κονδύλια για την αγορά των κοχλιακών εμφυτευμάτων, τη διενέργεια των χειρουργικών επεμβάσεων, τη νοσηλεία του, τις φυσικοθεραπείες, τις λογοθεραπείες και την αντιμετώπιση των έκτακτων ιατρικών και νοσοκομειακών αναγκών του δεν αποδεικνύονται από επίσημες ιατρικές βεβαιώσεις ή πιστοποιητικά από δημόσιο νοσοκομείο ούτε από νόμιμα παραστατικά - αποδείξεις, ενώ, εξάλλου, όλες οι ανωτέρω δαπάνες καλύφθηκαν από τον ασφαλιστικό του φορέα, οπότε δεδομένης της χωρήσασας ασφαλιστικής υποκατάστασης, ο εκκαλών - εφεσίβλητος δεν νομιμοποιούνταν ενεργητικά να διεκδικήσει τις εν λόγω δαπάνες από το Δημόσιο, β) το κονδύλιο των 300 ευρώ για τη μίσθωση ταξί δεν αποδεικνύεται, διότι δεν προσκομίστηκε κάποιο στοιχείο από το οποίο να προκύπτει ότι πραγματοποίησε τις οικείες μετακινήσεις, μισθώνοντας για τον σκοπό αυτό ταξί, γ) το κονδύλιο για τα προσωπικά του είδη που καταστράφηκαν τυγχάνει απορριπτέο ως αόριστο, διότι δεν προσδιορίζεται ο χρόνος αγοράς, το είδος και η αξία αυτών, δ) οι πλασματικές δαπάνες για τις υπηρεσίες οικιακής βοηθού τυγχάνουν απορριπτέες ως αβάσιμες, καθόσον ο εκκαλών - εφεσίβλητος μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί και δεν είχε ανάγκη από τις υπηρεσίες τρίτου προσώπου, σε κάθε δε περίπτωση, δεν απέδειξε ότι η μητέρα του συμβίωνε μαζί του και του προσέφερε τις εν λόγω υπηρεσίες. Ακολούθως, ως προς την επιδίκαση αυτοτελούς αποζημίωσης σύμφωνα με το άρθρο 931 του ΑΚ, επικουρικά, το Δημόσιο υποστήριξε ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του εν λόγω άρθρου, δεδομένου ότι, αφενός, η κώφωση που υπέστη ο εκκαλών - εφεσίβλητος έχει αποθεραπευθεί, αφετέρου, ακόμα και υπό την εκδοχή ότι δεν έχει πλήρως αποθεραπευθεί, δεν συνιστά σοβαρής μορφής παραμόρφωση ή αναπηρία, ούτε είναι ορατή και αντιληπτή από τους τρίτους, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας. Τέλος, ως προς την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης για την πρόκληση ηθικής βλάβης, επικουρικά, υποστηρίχθηκε ότι το αιτούμενο ποσό προσκρούει στην αρχή της αναλογικότητας και θα οδηγούσε στον πλουτισμό του εκκαλούντος - εφεσίβλητου.

16. Επειδή, κατ’ αρχάς, με την 9531/2018 απόφασή του, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκανε δεκτά τα ακόλουθα: Ο εκκαλών – εφεσίβλητος (τότε ενάγων) στις 15.6.2011 βρισκόταν στην πλατεία Συντάγματος με τη δημοσιογραφική του ιδιότητα, προκειμένου να καταγράψει, για λογαριασμό της ειδησεογραφικής εταιρείας, με την οποία συνεργαζόταν τη δεδομένη χρονική περίοδο, την προαναφερθείσα προγραμματισμένη συγκέντρωση. Στο εν λόγω σημείο παρέμεινε περίπου έως τις 14.00 μ.μ., μεταδίδοντας ειδήσεις μέσω κινητού τηλεφώνου, οι οποίες αναρτήθηκαν στον διαδικτυακό τόπο www….gr στις 14.25 μ.μ. Περίπου την ίδια ώρα (περί τις 14.00 μ.μ.), έλαβαν χώρα επεισόδια μεγάλης έντασης στη συμβολή των οδών Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας, προκληθέντα από μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου, τα οποία επιτίθεντο με βόμβες μολότοφ, σπασμένα μάρμαρα και γκαζάκια με δυναμίτιδα στις διμοιρίες Α.Τ. 542 και 524, οι οποίες βρίσκονταν στο εν λόγω σημείο. Ο εκκαλών – εφεσίβλητος μετακινήθηκε προς την οδό Φιλελλήνων και στάθηκε στην είσοδο της ευρισκόμενης στον αριθμό 7 της ανωτέρω οδού στοάς (η οποία έχει δύο εισόδους, μία επί της Φιλελλήνων και μία επί της Ξενοφώντος, επί της οποίας φέρει τον αριθμό 6). Ακολούθως, για τη συνδρομή των ανωτέρω διμοιριών (542 και 524) προσέτρεξε αρχικά η διμοιρία 527, η οποία τοποθετήθηκε, λίγο μετά τις 15.00 μ.μ., στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, και στη συνέχεια η διμοιρία 534, η οποία τοποθετήθηκε, περί τις 16.00 μ.μ., στην ως άνω συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος, προκειμένου να συνδράμει την 527, ωστόσο δέχθηκε στο σημείο αυτό σφοδρότατες επιθέσεις και μετακινήθηκε, περί τις 16.15 μ.μ., προς τη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Μητροπόλεως, προς συνδρομή των διμοιριών 542 και 524 (βλ. σχετ. τον Πίνακα Διάταξης Υπηρεσίας της 15ης.6.2011 και την από 14.3.2012 έκθεση πορίσματος της Ε.Δ.Ε. του αστυνομικού … …, σε συνδυασμό με το από 16.6.2011 έγγραφο του Διοικητή της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης Αττικής, σύμφωνα με το οποίο δύο αστυνομικοί της διμοιρίας 527 τραυματίσθηκαν, γύρω στις 15.30 μ.μ., στην οδό Φιλελλήνων και εννέα από τη διμοιρία 534 ΔΙ.Α.Τ., μεταξύ 16.20 και 16.50 μ.μ., στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Μητροπόλεως). Μετά την αποχώρηση, κατά τα ανωτέρω, της διμοιρίας 534 από τη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος και την μετακίνησή της προς τη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Μητροπόλεως, παρέμεινε στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος μόνο η διμοιρία 527. Σύμφωνα με όσα κατέθεσε, κατά την εξέτασή του στο ακροατήριο, ο αυτόπτης μάρτυρας, … …, ο οποίος βρισκόταν, κατά την ανωτέρω χρονική στιγμή, μεταξύ των δύο διμοιριών (534 και 527), στο εν λόγω τμήμα της οδού Φιλελλήνων, από την οδό Μητροπόλεως (όπου βρισκόταν σε οριζόντια παράταξη η διμοιρία 534) έως την οδό Ξενοφώντος (όπου βρισκόταν σε οριζόντια παράταξη η διμοιρία 527), τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η οποία τοποθετείται λίγο μετά τις 16.15 μ.μ., δεν γίνονταν επεισόδια, είχαν απομακρυνθεί τα μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου και στην περιοχή είχαν απομείνει γύρω στους είκοσι με τριάντα διαδηλωτές, οι οποίοι δεν έφεραν εκρηκτικούς μηχανισμούς. Επίσης, όπως προέκυψε από την κατάθεση του ανωτέρω μάρτυρα, που βρισκόταν σε απόσταση είκοσι πέντε με τριάντα μέτρων από τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο, ο οποίος βρισκόταν στην ως άνω στοά και με τον οποίο ο ανωτέρω διατηρούσε οπτική επαφή, λίγο αργότερα και ενώ στο συγκεκριμένο σημείο επικρατούσε ηρεμία, η ως άνω διμοιρία 527 άρχισε να κινείται προς την οδό Μητροπόλεως, προς συνδρομή των ανωτέρω διμοιριών 524 και 542, όπως είχε εξαρχής διαταχθεί. Τότε, ο ανωτέρω είδε ένα ψηλό αστυνομικό από την ως άνω διμοιρία, ο οποίος φορούσε προσωπίδα και κράνος, να ρίχνει μία χειροβομβίδα κρότου λάμψης προς το μέρος που βρισκόταν ο εκκαλών – εφεσίβλητος, η οποία εξερράγη στην είσοδο της στοάς. Η αποδεικτική δύναμη της ανωτέρω κατάθεσης δεν κλονίζεται, κατά την κρίση του δικαστηρίου, από το γεγονός ότι δεν προσδιορίσθηκε επακριβώς από τον μάρτυρα ο χρόνος ρίψης της ένδικης χειροβομβίδας, όπως ισχυρίστηκε αβασίμως το Δημόσιο.

17. Επειδή, περαιτέρω, με την 9531/2018 απόφαση κρίθηκε ότι το ως άνω αστυνομικό όργανο, προβαίνοντας σε χρήση (ρίψη) της χειροβομβίδας κρότου λάμψης, η οποία υπάγεται στην έννοια του όπλου, τα δε αστυνομικά όργανα, που φέρουν τον εν λόγω εξοπλισμό, πρέπει να εκπαιδεύονται κατάλληλα στη χρήση αυτού, έτσι, ώστε, όταν αναγκασθούν, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, να προβούν σε χρήση, η δράση τους να διέπεται και να κατευθύνεται από τις αρχές της νομιμότητας, της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας, δεν κινήθηκε μέσα στα όρια που διαγράφονται από τις ανωτέρω αρχές, δεδομένου ότι στο εν λόγω σημείο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή επικρατούσε ηρεμία και δεν απειλείτο η ζωή, η σωματική ακεραιότητα ή η ιδιοκτησία κανενός. Επιπλέον, με την ως άνω απόφαση, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αφού έλαβε υπόψη ότι, σύμφωνα με το σχετικό εγχειρίδιο, απαγορεύεται ρητά η χρήση της εν λόγω χειροβομβίδας σε περιορισμένους χώρους, ενώ προβλέπεται η χρήση αυτής μόνο σε ανοιχτούς χώρους, έκρινε ότι η ρίψη της ένδικης χειροβομβίδας στην είσοδο στοάς, όπως στην προκειμένη περίπτωση, δηλαδή σε περιορισμένο και όχι ανοιχτό χώρο, συνιστά μη νόμιμη χρήση.

18. Επειδή, ακολούθως, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι: α) όπως προέκυψε, ο εκκαλών - εφεσίβλητος εισήχθη στο Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ», εκτάκτως, ως επείγον περιστατικό την ίδια ημέρα (15.6.2011), με οξεία απώλεια ακοής και από τα δύο αυτιά και εξήλθε στις 23.6.2011 με τη διάγνωση της πρακτικής κώφωσης άμφω, β) σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, ο ήχος (εκατοντάδων ντεσιμπέλ), που παρήχθη από την έκρηξη της ανωτέρω χειροβομβίδας κρότου λάμψης στην είσοδο της στοάς και η λάμψη (εκατομμυρίων κηρίων), που εκπέμφθηκε από αυτήν, πολλαπλασιάστηκαν μέσα στη στοά, όπου αυτός βρισκόταν, με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα όργανα που μεταφέρουν τον ήχο στον εγκέφαλο και να απολέσει εντελώς την ακοή του και από τα δύο αυτιά, γ) σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές των χειροβομβίδων κρότου λάμψης, που χρησιμοποιήθηκαν από τα αστυνομικά όργανα κατά τη συγκεκριμένη ημέρα i) οι εν λόγω χειροβομβίδες (δύο κρότων και λάμψης) προκαλούν δύο διαδοχικούς ισχυρούς κρότους, το μέγεθος των οποίων ανέρχεται σε τουλάχιστον 165-175 db σε απόσταση δύο μέτρων από το σημείο εκτόνωσης, με ταυτόχρονη πρόκληση ισχυρής λάμψης, το μέγεθος της οποίας είναι μεταξύ 2.000.000 και 6.000.000 κηρίων (candela), ii) το μείγμα των εκρηκτικών, που αυτές περιέχουν, δεν θεωρείται βλαβερό στην αρχική μη πυροδοτημένη μορφή, μπορεί, ωστόσο, να προκαλέσει οπτικές, ακουστικές και σωματικές βλάβες σε περίπτωση λανθασμένης χρήσης, όπως η χρήση σε περιορισμένο χώρο, δ) από τις προδιαγραφές της ένδικη χειροβομβίδας δεν προκύπτει εάν η ως άνω εσφαλμένη χρήση αυτής, δηλαδή η ρίψη αυτής στην είσοδο της ένδικης στοάς, είναι δυνατό να προκαλέσει ολική απώλεια ακοής σε άτομο ευρισκόμενο εντός της στοάς, όπως, εν προκειμένω, ο εκκαλών – εφεσίβλητος. Ενόψει αυτών, το δικαστήριο έκρινε ότι δεν μπορούσε να σχηματίσει ασφαλή δικανική πεποίθηση ως προς το εάν ο τραυματισμός του εκκαλούντος - εφεσίβλητου (ολική απώλεια ακοής και στα δύο αυτιά) προκλήθηκε από την έκρηξη της ένδικης χειροβομβίδας και ανέβαλε την έκδοση οριστικής απόφασης ως προς το ζήτημα αυτό, διατάσσοντας τη συμπλήρωση των αποδείξεων. Ειδικότερα: α) υποχρέωσε το Δημόσιο να καταθέσει στη γραμματεία του δικαστηρίου, εντός ταχθείσας προθεσμίας, αντίγραφο της λήψης, που πραγματοποιήθηκε, στις 15.6.2011, κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 14.00 μ.μ. και 17.00 μ.μ., από τις τοποθετημένες επί της οδού Φιλελλήνων στο ύψος της οδού Ξενοφώντος, με εστίαση στην είσοδο της ευρισκόμενης στο σημείο αυτό (επί της οδού Φιλελλήνων αρ. 7) στοάς, κάμερες ασφαλείας, καθώς και αντίγραφο (ενδεχομένως κατόπιν επανεκτύπωσης από τον ψηφιακό δίσκο) των φωτογραφιών, που εγχειρίσθηκαν σε ψηφιακό δίσκο από τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, κατά την κατάθεσή του στο πλαίσιο της σχετικώς διενεργηθείσας Ε.Δ.Ε., στο οποίο να εμφαίνεται η ώρα και η ημέρα λήψης των εν λόγω φωτογραφιών, β) υποχρέωσε τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο να καταθέσει στη γραμματεία του δικαστηρίου τούτου, εντός ταχθείσας προθεσμίας, αντίγραφο της κλήσης του Δημοσίου, προκειμένου αυτό να παρασταθεί κατά τη λήψη ενώπιον της συμβολαιογράφου … … των …, …, … και …/5.10.2011 ένορκων βεβαιώσεων των … …, … …, … … και … … αντίστοιχα, ώστε να αποφανθεί το δικαστήριο για τη νομιμότητα της λήψης και προσκόμισης του εν λόγω αποδεικτικού μέσου, δεδομένου ότι, έως τη συζήτηση της αγωγής κατά τη δικάσιμο της 9ης.11.2017, είχε προσκομισθεί η …/21.9.2011 έκθεση της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθήνας, … …, για την επίδοση της παραπάνω κλήσης στο Δημόσιο, πλην, όμως, δεν είχε προσκομισθεί η ίδια η κλήση. Περαιτέρω, με την ίδια απόφαση το δικαστήριο διέταξε τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, διορίζοντας ως πραγματογνώμονες: i) τον … …, πυροτεχνουργό με ειδικότητα στους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς εμπρηστικούς μηχανισμούς, ο οποίος υποχρεώθηκε, αφού προηγουμένως μελετήσει το ιστορικό της υπόθεσης, λάβει γνώση όλων των εγγράφων του φακέλου και διενεργήσει αυτοψία στην ευρισκόμενη επί της οδού Φιλελλήνων αρ. 7 στοά, να συντάξει έκθεση, στην οποία θα αναφέρεται η αιτιολογημένη γνώμη του σχετικά 1) με το μέγεθος του ήχου, που παράγει η έκρηξη της εν λόγω χειροβομβίδας (κρότου λάμψης, δύο κρότων), στην είσοδο της εν λόγω στοάς και το μέγεθος της λάμψης, που εκπέμπει στο ίδιο σημείο, 2) με το μέγεθος του ήχου και το μέγεθος της λάμψης, που μεταφέρεται εντός της εν λόγω στοάς από την ως άνω έκρηξη της χειροβομβίδας στην είσοδο αυτής, ii) τον … …, ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος υποχρεώθηκε, αφού προηγουμένως μελετήσει το ιστορικό της υπόθεσης και λάβει γνώση όλων των εγγράφων του φακέλου, καθώς και του πλήρους ιατρικού φακέλου του εκκαλούντος - εφεσίβλητου και των εγγράφων που τηρούνται από τα αναφερόμενα στο ιστορικό νοσοκομεία, εξετάσει κλινικά τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο, εφόσον το κρίνει σκόπιμο και αφού, περαιτέρω, λάβει υπόψη την έκθεση που θα έχει συντάξει ο ανωτέρω πραγματογνώμονας (… …), να συντάξει έκθεση, στην οποία θα αναφέρεται η αιτιολογημένη γνώμη του σχετικά με το εάν, από την εκτίμηση όλων των στοιχείων του ιατρικού φακέλου του εκκαλούντος - εφεσίβλητου και της σχετικώς συνταχθησόμενης έκθεσης του πρώτου κατά σειρά πραγματογνώμονα, μπορεί, έστω και κατά πιθανολόγηση, να συναχθεί το συμπέρασμα - ή πάντως δεν μπορεί να αποκλεισθεί - ότι η ως άνω ολική απώλεια ακοής και από τα δύο αυτιά, από την οποία πάσχει ο εκκαλών – εφεσίβλητος, προκλήθηκε από την έκρηξη της εν λόγω χειροβομβίδας κρότου λάμψης, ή μέχρι ποίου ποσοστού απώλεια ακοής δύναται να προκλήθηκε στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο από την έκρηξη αυτής. Ακολούθως, ο διορισθείς με την ως άνω απόφαση πραγματογνώμονας … … ζήτησε, με την 18.7.2018 αίτησή του, να απαλλαγεί από τα καθήκοντα που του ανατέθηκαν με αυτή, επειδή, κατά τους ισχυρισμούς του, συνέτρεχε στο πρόσωπό του λόγος αποκλεισμού. Η ανωτέρω αίτηση έγινε δεκτή με την 17749/2018 απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, με την οποία διορίσθηκε, περαιτέρω, ως πραγματογνώμονας ο … …, αντισυνταγματάρχης ε.α., ειδικός πυροτεχνουργός και πραγματογνώμονας της Εισαγγελίας Αθήνας-Πειραιά, στον οποίο ανατέθηκαν τα ίδια ως άνω καθήκοντα.

19. Επειδή, σε εκτέλεση της 9531/2018 προδικαστικής αποφάσεως, ο εκκαλών - εφεσίβλητος κατέθεσε στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, αντίγραφο της από 19.9.2011 κλήσης του Δημοσίου, προκειμένου αυτό να παρασταθεί κατά τη λήψη, ενώπιον της ανωτέρω συμβολαιογράφου, των …, …, … και …/5.10.2011 ένορκων βεβαιώσεων των … …, ... …, … … και … …, αντίστοιχα, στην οποία (κλήση) αναφέρονται όσα ορίζονται στο άρθρο 185 παρ. 5 του ΚΔΔ. Αντιθέτως, το Δημόσιο δεν κατέθεσε αντίγραφο της λήψης που πραγματοποιήθηκε, στις 15.6.2011, κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 14.00 μ.μ. και 17.00 μ.μ., από τις τοποθετημένες επί της οδού Φιλελλήνων στο ύψος της οδού Ξενοφώντος, με εστίαση στην είσοδο της ευρισκόμενης στο σημείο αυτό (επί της οδού Φιλελλήνων αρ. 7) στοάς, κάμερες ασφαλείας, κατέθεσε μόνο αντίγραφο των φωτογραφιών, που είχαν εγχειρισθεί σε ψηφιακό δίσκο από τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, κατά την κατάθεσή του στο πλαίσιο της σχετικώς διενεργηθείσας Ε.Δ.Ε., σε έντυπη και ψηφιακή μορφή, το οποίο είχε καταθέσει και ενόψει της συζήτησης της υποθέσεως κατά τη δικάσιμο της 9ης.11.2017.

20. Επειδή, περαιτέρω, σε εκτέλεση των 9531/2018 και 17749/2018 αποφάσεων του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, ο πραγματογνώμονας … … κατέθεσε, στις 10.12.2018, την …/10.12.2018 έκθεση πραγματογνωμοσύνης, στην οποία αναφέρει τα εξής: «… Η λεπτομερής και σχολαστική έρευνα άρχισε την 30.11.2018 και συνεχίστηκε με συχνές επισκέψεις σε εργοστάσια πυροτεχνημάτων εκτός Αθηνών … σχολαστικές έρευνες και μελέτες προδιαγραφών, σχεδίων, τεχνικών εγχειριδίων ελληνικών και αμερικανικών … Τα πυροτεχνήματα είναι ακίνδυνα, εφόσον χρησιμοποιούνται κατά ενδεδειγμένο τρόπο. Τα πυροτεχνήματα κατηγοριοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε 4 κατηγορίες, ως εξής: Κατηγορία 1η: Πυροτεχνήματα, τα οποία είναι πολύ χαμηλής επικινδυνότητας σε περιορισμένες περιοχές συμπεριλαμβανομένων και αυτών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε σπίτια ή σε εσωτερικούς χώρους. Κατηγορία 2η: Πυροτεχνήματα, τα οποία είναι χαμηλής επικινδυνότητας και προτίθενται να χρησιμοποιηθούν για εξωτερική χρήση σε περιορισμένες περιοχές. Κατηγορία 3η: Πυροτεχνήματα, τα οποία παρουσιάζουν μεσαία επικινδυνότητα και τα οποία προτίθενται να χρησιμοποιηθούν για εξωτερική χρήση σε μεγάλες ανοικτές περιοχές. Κατηγορία 4η: Πυροτεχνήματα, τα οποία παρουσιάζουν υψηλή επικινδυνότητα και τα οποία προτίθενται να χρησιμοποιηθούν από ανθρώπους που έχουν ειδική γνώση πυροτεχνικής. Εις την κατηγορία αυτήν υπάγονται Ε.Υ. οι χρησιμοποιούμενες δια την πλήρωση διαφόρων πυροτεχνημάτων ή βομβίδων δι’ ων προκαλούνται έγχρωμα ή μη φωτεινά αποτελέσματα μετά ή άνευ ηχητικών κρότων. Τοιαύτη ύλη είναι τα υπερχλωρικά άλατα αμμωνίου ή καλίου-σκόνη αλουμινίου-πυρίτιδα και τα νιτρικά άλατα νατρίου (λευκό χρώμα), βαρίου (πράσινο χρώμα), χαλκού (μπλε χρώμα), στροντίου (κόκκινο χρώμα). … Ταξινόμησις πυροτεχνημάτων: Τα πυροτεχνήματα αναλόγως του σκοπού δι’ ον προορίζονται ταξινομούνται εις: 1) … 4) Κροτίδες (χειροβομβίδες κρότου λάμψεως κλπ) … Αξιολόγηση: Α. … η στοά της οδού Φιλελλήνων αρ. 7 … έχει διαστάσεις 5 μέτρα μήκος, 6 μέτρα ύψος και 15 μέτρα βάθος. …Την ημέρα εκείνη 15.6.2011 κατά την ώρα 14.00 έως 15.00 … σύμφωνα με το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας ερρίφθησαν 63 χειροβομβίδες κρότου λάμψεως επί των οδών Μητροπόλεως και Φιλελλήνων και άλλη μία στη στοά επί της οδού Φιλελλήνων αρ. 7 … Η στοά με διαστάσεις 5Χ6Χ15 μέτρα με 130 ή 160 decibels που έχει το υπερχλωρικό κάλλιο κατά 60-70% και η σκόνη αλουμινίου θέρμανση 660, 37ο C 30-40% στη βομβίδα κρότου λάμψεως δύο κρότων και ο ήχος όταν ακουμπήσει πολλαπλασιάζεται. … ο αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός δεν ρίπτεται τοποθετείται και η ταχύτητα αποσυνθέσεως (εκρήξεως) κυμαίνεται από 1000 έως 8500 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, η δε αρχική έναυσή των απαιτεί ισχυρότατην και βίαιην κρούσιν (εκρηκτικόν κύμα) … Οι αντιεξουσιαστές χρησιμοποιούν ξύλα – πέτρες – μολότοφ (Οι μολότοφ αποτελούνται από βενζίνη χλωρίνη-πετρέλαιο λάδι- βενζίνη λάδι, δηλαδή κοκτέιλ). Μόνον εγκαύματα μπορούν να δημιουργήσουν. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Εργοστασίου Chemiring Defence UK Αγγλίας αναφέρουν: α) Προσδιορισμός επικινδυνότητας χειροβομβίδας κρότου λάμψεως 2 κρότων. Το προϊόν δεν θεωρείται βλαβερό στην αρχική του μη πυροδοτούμενη μορφή. Όταν ενεργοποιηθεί απελευθερώνεται μια γόμωση που εκρήγνυται μετά από μια μικρή καθυστέρηση και παράγει έντονες λάμψεις και δυνατούς κρότους. Να μην ενεργοποιείται σε περιορισμένους χώρους. β) Ειδικοί κίνδυνοι από ουσίες του ιδίου ή από ατμούς του ιδίου: Τα υλικά θα καούν και θα παράξουν θερμότητα, έντονες λάμψεις, δυνατούς κρότους. Από την στιγμή που θα εκτοξευθούν τα προϊόντα είναι δύσκολο να σβήσουν μέχρι όλα τα εύφλεκτα συστατικά να καταναλωθούν. Μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν έκρηξη. γ) … το προϊόν πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από εκπαιδευμένο προσωπικό. … Να χρησιμοποιείται μόνο σε ανοιχτούς χώρους … (Η κροτίς ρίπτεται ή αφίεται εις απόστασιν άνω των 10 μέτρων … ε) Προστασία οφθαλμών: Οι χρήστες πρέπει να φορούν γυαλιά προστασίας … σε περίπτωση που ο μηχανισμός χρησιμοποιείται συχνά π.χ. από εκπαιδευτή συνιστάται η χρήση ωτοασπίδων… Επομένως, η ρίψη και καύση στη στοά με διαστάσεις κατόπιν αυτοψίας …5μ. είσοδο και 6μ. ύψος … έγινε από μη εξειδικευμένο άτομο, δεν διέθετε τις απαιτούμενες γνώσεις και την ανάλογη πείρα για την ασφαλή καύση της χειροβομβίδας δύο κρότων και λάμψεως. … Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχα με τον πραγματογνώμονα ιατρό … … … μου είπε ότι με 150 decibels επέρχεται η κώφωση στον άνθρωπο. Το επικίνδυνο υλικό, υπερχλωρικό κάλιο 60-70% που έχει η βομβίδα με 130-150 decibels και στην είσοδο της στοάς … επήλθε η κώφωση ... Υπόψη ότι ο ήχος εάν αγγίξει τον τοίχο πολλαπλασιάζεται επανερχόμενος. … Ο χώρος ρίψεως χειροβομβίδας ήτο ακατάλληλος και δεν πληρούσε τους όρους ασφαλείας. … Οι αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί ή βόμβες όπως ισχυρίζεται ότι έριχναν οι αναρχικοί στις …σχετικές του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας …τοποθετούνται δεν ρίπτονται …οι ταχυκαείς εκρηκτικές ύλες που είναι η δραστική γόμωση των βομβών έχουν ταχύτητα εκρήξεως από 1.000 μέτρα το δευτερόλεπτο έως 8.500 μέτρα το δευτερόλεπτο, θα είχαν σκοτωθεί οι αστυνομικοί - αναρχικοί – δημοσιογράφοι κ.λπ. … Τα πυροτεχνήματα είναι πυρομαχικά … Οι χειριστές χειροβομβίδων κρότου λάμψεως δεν είχαν την ανάλογη γνώση περί πυρομαχικών και εκρηκτικών υλών για τη σωστή τακτική χρησιμοποίησής τους ... Έπρεπε να γνωρίζουν λεπτομέρειες, τα λεπτά σημεία λειτουργίας και τους μηχανισμούς, είχαν πλημμελείς γνώσεις των αντικειμένων, που είχε σαν αποτέλεσμα τον κακό χειρισμό με τα γνωστά αποτελέσματα…».

21. Επειδή, σε εκτέλεση της 9531/2018 προδικαστικής αποφάσεως, ο διορισθείς με αυτή πραγματογνώμονας, ιατρός … …, κατέθεσε, στις 28.12.2018, την …/28.12.2018 έκθεση πραγματογνωμοσύνης, στην οποία αναφέρει τα ακόλουθα: «… Ο ενάγων είναι σήμερα 50 ετών (ημ. γένν. 15.9.68). Το ατύχημα που του προκάλεσε την κώφωση μαζί με τις αιθουσαίες βλάβες (ίλιγγος, αστάθεια) αλλά και την ψυχολογική του διαταραχή (οξεία μετατραυματική διαταραχή άγχους) συνέβη στις 15/6/2011. … Από τον έλεγχο των εγγράφων του (υπηρεσία στον στρατό στην 87 Β ΕΣΣΟ ως Ικανός γιώτα 1 (Ι1) αλλά και από το Ι.Κ.Α.) ουδέποτε είχε πρόβλημα με την ακοή του. … Υπεβλήθη την επόμενη ημέρα (16/6/2011) σε νέο ακοολογικό έλεγχο στον οποίο διαπιστώθηκε κώφωση του αριστερού ωτός και στο δεξί αυτί επιβάρυνση της ακοής σε πλήρη κώφωση. Υπεβλήθη ακόμα σε έλεγχο αντικειμενικό με προκλητά δυναμικά στελέχους (αξιόπιστη αντικειμενική μέθοδος ελέγχου κατά 100%), τα οποία έδειξαν ότι …δεν ακούει και από τα δύο ώτα καθόλου (πλήρης κώφωση). Αυτό εμφανίζεται στα προκλητά δυναμικά ως πλήρης αποδιοργάνωση των κυματομορφών. … Ανατρέχοντας στη διεθνή βιβλιογραφία για συμβάματα που προκύπτουν από την έκθεση σε έκρηξη χειροβομβίδας δύο κρότων λάμψης αλλά και … μετά από αξιολόγηση του πραγματογνώμονα πυροτεχνουργού κου … …διαπιστώθηκε … Η στοά αυτή έχει διαστάσεις 5 μέτρα πλάτος, 6 μέτρα ύψος και 15 μέτρα βάθος. Εκεί ερίφθη η χειροβομβίδα κρότου λάμψης η οποία περιέχει υπερχλωρικό κάλλιο 60-70%, σκόνη αλουμινίου 30-40% και με θέρμανση 660, 37 βαθμοί Κελσίου στη βομβίδα κρότου λάμψης 2 κρότων. Ο ήχος που παράγεται από την χειροβομβίδα κρότου λάμψης όταν βρίσκεται σε περιορισμένο χώρο της στοάς πολλαπλασιάζεται με επακόλουθο η ένταση των ωστικών ηχητικών κυμάτων να μπορεί να φθάσει και άνω των 200-300 db. Αυτός ο έντονος ήχος λόγω της έκρηξης αναπτύσσει δύο ωστικά ηχητικά κύματα εκ των οποίων το ένα είναι θετικό κύμα ωστικής πίεσης και το άλλο είναι αρνητικό κύμα ωστικής πίεσης. Το αρνητικό κύμα ωστικής πίεσης προκαλεί βλάβη στο εσωτερικό του αυτιού από την ανώμαλη προς τα έξω απότομη κίνηση του αναβολέως (ένα από τα οστάρια του ωτός) και προκαλεί νευροαισθητήριο βαρηκοΐα, η οποία πολλάκις καταλήγει σε πλήρη κώφωση. Το Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας των Η.Π.Α. … αναφέρει ότι εκρήξεις που ξεπερνούν τα 140db είναι δυνατό να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη της ακοής. Έχει υπολογισθεί ότι η ένταση του ηχητικού ωστικού κύματος μπορεί να ποικίλλει από τα 143,5 έως 174,7db. Στην περίπτωση μίας έκρηξης από μία χειροβομβίδα κρότου λάμψης έχουμε ωστική ηχητική επιβάρυνση έντασης μεγαλύτερης των 150db … και μία κορύφωση της ηχητικής πίεσης, η οποία διαρκεί περισσότερο από 1 ms … Οι βλάβες αυτές εμφανίζονται σε επαγγελματίες κατασκευής και επεξεργασίας εκρηκτικών υλών … Η συμπτωματολογία αυτής της βλάβης προκάλεσε αμφοτερόπλευρη νευροαισθητήριο βαρηκοΐα του έσω ωτός με πόνο στο αυτί, με έντονες εμβοές και αιθουσαία συμπτωματολογία (ίλιγγος, απώλεια προσανατολισμού). Η νευροαισθητήριος βαρηκοΐα μπορεί να φτάσει στην κώφωση με μακροχρόνιες εμβοές και ίλιγγο. Η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής κατάστασης (κώφωση άμφω) είναι αποτυχία στο 95%. Εμβοές έντονες και ενοχλητικές παραμένουν μετά τη θεραπεία στο 40%. Η δε ακουστική επιδείνωση είναι προοδευτική όπως συνέβη και στον κο …, που ενώ αρχικά είχε κώφωση του αριστερού ωτός και μεγάλου βαθμού νευροαισθητήριο βαρηκοΐα του δεξιού ωτός, κατέστη και αυτό κωφό. … βρέθηκε εκτεθειμένος στην έκρηξη μιας χειροβομβίδας δύο κρότων λάμψης, απροστάτευτος και σε κλειστό χώρο εντός στοάς, όπου το ωστικό κύμα πολλαπλασιάσθηκε και του προκάλεσε την κώφωση, τις έντονες εμβοές και όλα τα αιθουσαία προβλήματά του (όπως, ίλιγγος, ναυτία και αστάθεια αλλά και του ισχυρού shock που υπέστη από αυτή την έκθεση στον έντονο ήχο… Ο ενάγων δέχθηκε …μία επίθεση από τα αστυνομικά όργανα με μία χειροβομβίδα δύο (2) κρότων και λάμψης σε πολύ μικρή απόσταση και σε μη επιτρεπόμενο κλειστό χώρο της στοάς, που πολλαπλασίασε την ένταση … από … 160 … στα 300db … με επακόλουθο την πλήρη κώφωση και των δύο ώτων του από τα πολύ ισχυρά ωστικά κύματα που δημιουργήθηκαν, αλλά και έντονη αστάθεια, ζάλη και ναυτία. … κατέστη ανίκανος ισόβια για το δημοσιογραφικό επάγγελμα με ποσοστό αναπηρίας 100% από το ΚΕ.ΠΑ. Τελικά βγήκε σε πρόωρη συνταξιοδότηση λόγω της αναπηρίας που έφτασε το 90% σε δεύτερη αξιολόγηση μετά την τοποθέτηση των κοχλιακών εμφυτευμάτων, πρόκειται δηλαδή για μη αναστρέψιμη βλάβη της υγείας του …».

22. Επειδή, εξάλλου, το Ελληνικό Δημόσιο κατέθεσε, στις 21.2.2019, την με όμοια ημερομηνία έκθεση του τεχνικού συμβούλου, που διόρισε στην υπό κρίση υπόθεση, … …, αστυνομικού υποδιευθυντή-πυροτεχνουργού της ΕΛ.Α.Σ., στην οποία αναφέρονται τα εξής: «… οι τύποι χειροβομβίδων που προμηθεύεται και χρησιμοποιεί η ΕΛ.ΑΣ. … αποτελούν τυποποιημένο εργαστηριακό υλικό που εισάγεται από πιστοποιημένες εταιρείες του εξωτερικού. … χρησιμοποιούνται … από προσωπικό που έχει εκπαιδευτεί ειδικά προς τούτο και γνωρίζει τις τεχνικές τους προδιαγραφές … τα κύρια μέρη μιας χειροβομβίδας είναι το σώμα … και ο πυροδοτικός της μηχανισμός. … σύμφωνα με το φυλλάδιο των τεχνικών προδιαγραφών προκαλεί κρότο (160-180db) και λάμψη (300.000-3.000.000 κεριά) σε απόσταση δύο μέτρων από τον δέκτη. Κατά την πυροδότηση μιας χειροβομβίδας κρότου – λάμψης αν και σημειώνεται έκρηξη, … η εκτόνωσή της είναι τέτοιας έντασης … που το σώμα της χειροβομβίδας … δεν υφίσταται καμία αλλοίωση, παραμένει ακέραιο και κατ’ αυτό τον τρόπο συγκρατεί τόσο το ωστικό κύμα και τα τυχόν θραύσματα όσο και τη θερμότητα … ο πραγματογνώμονας … δεν καταλήγει σε κάποιο συμπέρασμα για την ένταση του κρότου που δέχθηκε σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ο ενάγων, γεγονός που θα μπορούσε να γίνει βέβαια μόνο κατόπιν διεξαγωγής δοκιμής και τη μέτρηση με ειδικές προς τούτο συσκευές … επί της μνείας στην πραγματογνωμοσύνη του πολλαπλασιασμού του ήχου σε μια υποτιθέμενη έκρηξη μέσα σε μια στοά, αναφέρεται ότι πολλαπλασιάζεται μεν ο αριθμός των επαναλήψεων των ηχητικών κυμάτων λόγω των αντανακλάσεων που υφίσταται μέσα στο χώρο, όχι όμως η ένταση του ήχου, ο οποίος είναι διαρκώς ελαττούμενος μέχρι πλήρους εξασθένισής του. … ο τραυματισμός … δεν δύναται να αποδοθεί στην ενεργοποίηση μίας χειροβομβίδας κρότου - λάμψης, καθόσον η τελευταία είναι υλικό αυστηρών εργοστασιακών προδιαγραφών πιστοποιημένων με τα διεθνή standard ασφαλείας τόσο του χρήστη όσο και του δέκτη και η έκρηξη της πυροτεχνικής γόμωσης που φέρει, παράγει κρότο και λάμψη εντός των επιπέδων ανοχής των ανθρωπίνων οργάνων …».

23. Επειδή, με την εκκαλούμενη απόφαση, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δέχθηκε ότι από την προαναφερθείσα έκθεση πραγματογνωμοσύνης του πραγματογνώμονα … …, όπως αυτή παρατέθηκε ανωτέρω (σκέψη 20), προκύπτει ότι ο ήχος που παρήχθη από τη ρίψη της εν λόγω χειροβομβίδας στην είσοδο της στοάς, όπου συνέβη το ένδικο συμβάν, ο οποίος κυμαινόταν μεταξύ 130 και 150 decibels, μεταφέρθηκε πολλαπλάσιος εντός αυτής, δεδομένου ότι ο ήχος, όταν ακουμπά στον τοίχο, πολλαπλασιάζεται επανερχόμενος, ενόψει και των διαστάσεων της εν λόγω στοάς (5 μέτρα μήκος, 6 μέτρα ύψος και 15 μέτρα βάθος). Περαιτέρω, το πρωτοβάθμιο έλαβε υπόψη ότι από την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του έτερου πραγματογνώμονα, ιατρού ... …, όπως αυτή παρατέθηκε ανωτέρω (σκέψη 21), προκύπτει ότι τα ωστικά κύματα, που δημιούργησε η ρίψη της εν λόγω χειροβομβίδας στην είσοδο της ανωτέρω στοάς, όπως αυτά πολλαπλασιάστηκαν εντός αυτής, όπου βρισκόταν ο εκκαλών - εφεσίβλητος, ο οποίος δεν έφερε προστασία στα αυτιά τη δεδομένη χρονική στιγμή, είχαν ως επακόλουθο την πλήρη κώφωση αυτού και από τα δύο αυτιά, δεδομένου ότι δεν παρουσίαζε προβλήματα ακοής πριν το ένδικο περιστατικό, όπως τούτο προέκυψε από τον έλεγχο των ιατρικών εγγράφων του (υπηρεσία στον στρατό στην 87 Β ΕΣΣΟ ως ικανός Ι1, αλλά και από το Ι.Κ.Α.).

24. Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα, κρίθηκε ότι η πλήρης κώφωση άμφω του εκκαλούντος - εφεσίβλητου συνδέεται αιτιωδώς με τη ρίψη της ανωτέρω χειροβομβίδας στην είσοδο της προαναφερθείσας στοάς, υπό την έννοια ότι αυτή οφείλεται αποκλειστικά στην ως άνω παράνομη - όπως τούτο κρίθηκε με την 9531/2018 απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου (βλ. ανωτέρω σκέψη 17) - πράξη του οργάνου του Δημοσίου, η οποία ήταν πρόσφορη να επιφέρει μόνη της χωρίς τη μεσολάβηση άλλου παράγοντα και, πράγματι, επέφερε την κατά τα ανωτέρω προκληθείσα βλάβη στην υγεία του εκκαλούντος - εφεσίβλητου. Απορριπτέα κρίθηκε και η προβληθείσα ένσταση συνυπαιτιότητας του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, με την αιτιολογία ότι από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν προέκυψε ότι αυτός συνέβαλε στον τραυματισμό του ούτε ότι θα μπορούσε με οποιοδήποτε τρόπο να τον είχε αποτρέψει, ενώ, εξάλλου, δεν υπείχε υποχρέωση να φέρει προστατευτικό εξοπλισμό, όπως αβάσιμα υποστήριξε το Δημόσιο. Κατά συνέπεια, με την εκκαλούμενη απόφαση κρίθηκε ότι θεμελιώνεται, κατ’ αρχήν, ευθύνη του τελευταίου, σύμφωνα με το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας που προκλήθηκε στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο συνεπεία του ανωτέρω τραυματισμού του.

25. Επειδή, ειδικότερα, αναφορικά με τα επιμέρους κονδύλια για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας, που ο εκκαλών – εφεσίβλητος ισχυρίστηκε ότι υπέστη, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δέχθηκε τα εξής: Α) Σχετικά με τις δαπάνες συνολικού ύψους 110.000 ευρώ, που υποστήριξε ότι κατέβαλε α) για την τοποθέτηση δύο κοχλιακών εμφυτευμάτων (30.000 ευρώ Χ 2), β) για χειρουργικές επεμβάσεις και νοσηλεία [(20.000 ευρώ Χ 2) + 2.000 ευρώ], γ) για λογοθεραπείες και φυσικοθεραπείες [(40 ευρώ Χ 25 λογοθεραπείες) + (40 ευρώ Χ 25 φυσικοθεραπείες)] και δ) για έκτακτα έξοδα σχετικά με τη νοσηλεία του, ήτοι φιλοδωρήματα και φάρμακα (8.000 ευρώ), η σχετική αγωγική αξίωση απορρίφθηκε ως αναπόδεικτη, με το σκεπτικό ότι, ενώ έφερε το σχετικό βάρος (άρθρο 145 του ΚΔΔ), δεν προσκόμισε κανένα παραστατικό, από το οποίο να προκύπτει ότι, πράγματι, κατέβαλε τα ανωτέρω ποσά. Εξάλλου, από την προσκομισθείσα, με ημερομηνία 24.8.2011, βεβαίωση του Αναπληρωτή Καθηγητή της Α΄ Πανεπιστημιακής Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο», … …, σύμφωνα με την οποία ο εκκαλών – εφεσίβλητος υποβλήθηκε σε δύο επεμβάσεις τοποθέτησης κοχλιακών εμφυτευμάτων, καθώς και από την προσκομισθείσα, με ημερομηνία 14.9.2011, ιατρική βεβαίωση της Αρχιάτρου του Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης, … …, σύμφωνα με την οποία του συνεστήθησαν τριάντα φυσικοθεραπείες και τριάντα λογοθεραπείες, κρίθηκε ότι δεν προκύπτει η καταβολή των ως άνω διεκδικούμενων ποσών για τη διενέργεια των εν λόγω χειρουργικών επεμβάσεων, λογοθεραπειών και φυσικοθεραπειών. Β) Αναφορικά με τις δαπάνες ύψους 300 ευρώ, τις οποίες ο εκκαλών – εφεσίβλητος ισχυρίστηκε ότι κατέβαλε για τη μετακίνησή του από την οικία του προς το νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός», τους γιατρούς που τον παρακολουθούσαν και τον ασφαλιστικό του φορέα, καθώς και για τις μετακινήσεις που πραγματοποίησε, στο πλαίσιο των κοινωνικών του υποχρεώσεων, λαμβάνοντας ως μέτρο υπολογισμού των εν λόγω δαπανών, το ποσό των 15 ευρώ, κατά μέσο όρο, ανά ημέρα για μίσθωση ταξί, η σχετική αγωγική αξίωση απορρίφθηκε, επίσης, ως αναπόδεικτη, με την αιτιολογία ότι δεν προσκομίστηκε κανένα στοιχείο (όπως αποδείξεις μίσθωσης ταξί), από το οποίο να προκύπτει η καταβολή του ως άνω ποσού για τις εν λόγω μετακινήσεις. Γ) Ως αναπόδεικτη απορρίφθηκε και η αγωγική αξίωση περί καταβολής ποσού 350 ευρώ, ως αποζημίωση για τα ενδύματα που φορούσε την ημέρα που συνέβη το ένδικο περιστατικό (παντελόνι, πουκάμισο, δημοσιογραφικό μπουφάν) και τα οποία καταστράφηκαν, κατά τους ισχυρισμούς του, εν μέρει λόγω της ρίψης της ένδικης χειροβομβίδας και εν μέρει λόγω χτυπημάτων που δέχθηκε με κλομπ από τους αστυνομικούς της ομάδας «Δέλτα», προεχόντως διότι δεν προσκομίστηκε κανένα στοιχείο (π.χ. φωτογραφίες), από το οποίο να προκύπτει ότι τα εν λόγω ενδύματα καταστράφηκαν, κατ’ αποδοχή του σχετικού ισχυρισμού του Δημοσίου ως βάσιμου. Δ) Ως αναπόδεικτη απορρίφθηκε και η αξίωση του εκκαλούντος - εφεσίβλητου να του καταβληθεί το ποσό των 55 ευρώ, το οποίο δαπάνησε, κατά τους ισχυρισμούς του, για την αγορά βακτηρίας, με το σκεπτικό ότι από κανένα στοιχείο δεν προέκυψε ότι υπέστη σωματικές βλάβες στη μέση και τα πόδια, πολλώ δε μάλλον ότι αυτές οφείλονται σε παράνομες πράξεις αστυνομικών οργάνων, ούτε, περαιτέρω, ότι προέβη στην εν λόγω δαπάνη. Ε) Η αξίωση, ύψους 2.990 ευρώ, που αφορά στις δαπάνες στις οποίες θα είχε υποβληθεί, κατά το διάστημα από τον τραυματισμό του (15.6.2011) έως την άσκηση της αγωγής (31.7.2011), εάν δεν τον φρόντιζε η μητέρα του και είχε αναγκαστεί να προσλάβει προς τούτο αποκλειστική νοσοκόμα, έγινε εν μέρει δεκτή. Και τούτο, με την αιτιολογία ότι, όπως προέκυψε, κατά το ως άνω διάστημα, ο εκκαλών - εφεσίβλητος, λόγω του σοβαρότατου, κατά τα ανωτέρω, τραυματισμού του, παρουσίαζε αστάθεια στη στάση και τη βάδιση και διαταραχές ισορροπίας (βλ. την από 18.7.2011 ιατρική βεβαίωση του Διευθυντή του Ακοολογικού - Νευροωτολογικού τμήματος του Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ» και την από 24.8.2011 βεβαίωση του Αναπληρωτή Καθηγητή της Α΄ Πανεπιστημιακής Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο»), με αποτέλεσμα να αδυνατεί, κατά την κρίση της εκκαλουμένης, να αυτοεξυπηρετείται. Ενόψει αυτών, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι, κατά το ως άνω διάστημα, ο εκκαλών - εφεσίβλητος δεχόταν την αυξημένη φροντίδα της μητέρας του, όπως προέκυψε από τις προαναφερθείσες ένορκες βεβαιώσεις των … …, … …, ... … και … …. Συνεπώς, κρίθηκε πρωτοδίκως ότι δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 930 τελευταίο εδάφιο του ΑΚ, το ποσό, το οποίο θα είχε καταβάλει ως δαπάνη για υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας για το ανωτέρω διάστημα, εάν δεν είχε δεχτεί την αυξημένη φροντίδα της μητέρας του. Το εν λόγω ποσό υπολογίστηκε σε 2.300 ευρώ (50 ευρώ Χ 46 ημέρες). Για τον υπολογισμό αυτό, το πρωτοβάθμιο έλαβε ως μέτρο το ποσό των 50 ευρώ ανά ημέρα, το οποίο κρίθηκε εύλογο, δεδομένου του ισχύοντος, κατά το ένδικο διάστημα, κατώτατου ημερομισθίου των απασχολούμενων στα νοσηλευτικά ιδρύματα αποκλειστικών νοσοκόμων, καθώς και του ότι η αμοιβή για κατ’ οίκον υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας ήταν ελεύθερα διαπραγματεύσιμη. Στ) Όπως προέκυψε, εξαιτίας της ως άνω άμφω απώλειας της ακοής του ο εκκαλών - εφεσίβλητος κατέστη ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του, αλλά και οποιουδήποτε επαγγέλματος, κατά το διάστημα από τον τραυματισμό του έως τουλάχιστον τις 31.10.2021, με διαγνωσθέν ποσοστό αναπηρίας 100% έως 31.10.2015 και 90% έως 31.10.2021 (βλ. σχετ. τις προαναφερθείσες από 14.12.2012 και 2.12.2015 γνωματεύσεις της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του ΚΕ.Π.Α. Γλυφάδας και της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του περιφερειακού υποκαταστήματος απονομής συντάξεων του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ./ΚΕ.Π.Α. αντίστοιχα). Κατά τον χρόνο που έλαβε χώρα ο ένδικος τραυματισμός, ο εκκαλών – εφεσίβλητος απασχολείτο στην εταιρεία με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ» με μηνιαίο μισθό ύψους 1.000 ευρώ, όπως προέκυψε από την, με ημερομηνία 9.12.2010, σύμβαση έργου, που εκτιμήθηκε ελεύθερα από το δικαστήριο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 148 του ΚΔΔ. Κατόπιν αυτών, εξαιτίας της απώλειας της ακοής του, κρίθηκε ότι υπέστη αποθετική ζημία ύψους 124.500 ευρώ, η οποία αντιστοιχεί στα εισοδήματα που θα κέρδιζε από την εργασία του κατά το διάστημα από 15.6.2011, οπότε έλαβε χώρα ο ένδικος τραυματισμός, έως 31.10.2021, λαμβάνοντας ως μέτρο για τον υπολογισμό της εν λόγω ζημίας το ποσό των 1.000 ευρώ, στο οποίο ανερχόταν ο μηνιαίος μισθός του κατά τον χρόνο του τραυματισμού του (124,5 μήνες Χ 1.000 ευρώ). Εξάλλου, ο ισχυρισμός του ότι η ζημία που υπέστη, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα, πρέπει να υπολογισθεί, λαμβάνοντας ως μέτρο το ποσό των 2.500 ευρώ, στο οποίο θα ανερχόταν ο μηνιαίος μισθός του για το διάστημα αυτό, προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος, απορρίφθηκε ως αναπόδεικτος, με το σκεπτικό ότι η προσκομισθείσα προς απόδειξη του εν λόγω ισχυρισμού, από 10.6.2011, πρόταση του Διευθύνοντος Συμβούλου της «… Α.Ε.» προς τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο σχετικά με την πρόσληψή του από 1η.7.2011 με μικτό μηνιαίο μισθό ύψους 2.500 ευρώ, ως ιδιωτικό έγγραφο, το οποίο δεν φέρει βέβαιη χρονολογία και, συνεπώς, δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί αν έχει συνταχθεί σε χρόνο προγενέστερο από το δικόγραφο της αγωγής ή επ’ ευκαιρία της επ’ αυτής δίκης, δεν αποτελούσε επαρκή απόδειξη του ισχυρισμού του αυτού, όπως βάσιμα υποστήριξε το Δημόσιο, αλλά, ακόμη και αληθής υποτιθέμενη, η εν λόγω πρόταση δεν επαγόταν, άνευ ετέρου, ότι θα γινόταν δεκτή από αυτόν τη δεδομένη χρονική στιγμή ούτε ότι θα συναπτόταν η οικεία σύμβαση, πολλώ δε μάλλον ότι ο μισθός του θα ανερχόταν, κατά το ως άνω χρονικό διάστημα, στο ποσό των 2.500 ευρώ σε μηνιαία βάση, ενόψει, μάλιστα, των όσων ακολούθησαν στην οικονομία, κατά την εν λόγω περίοδο, με την ψήφιση των τριών μνημονίων κατά τα έτη 2010, 2012 και 2015 αντίστοιχα. Ως αναπόδεικτος απορρίφθηκε και ο επικουρικά προβληθείς ισχυρισμός του εκκαλούντος – εφεσίβλητου ότι η ζημία που υπέστη, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα, πρέπει να υπολογισθεί λαμβάνοντας ως μέτρο το ποσό των 2.392 ευρώ, στο οποίο θα ανερχόταν, κατά τους ισχυρισμούς του, η αμοιβή του κατά το ανωτέρω διάστημα, σύμφωνα με την ισχύουσα από 18.9.2008 Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μεταξύ της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθήνας, προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος, δεδομένου ότι, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, η αμοιβή του, κατά τον χρόνο που συνέβη ο ένδικος τραυματισμός (15.6.2011), ανερχόταν σε 1.000 ευρώ σε μηνιαία βάση, ενώ, όπως προέκυψε από τις προσκομισθείσες από το Δημόσιο φορολογικές δηλώσεις του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, κατά τα έτη 2006 και 2007, το συνολικό ετήσιο εισόδημά του από μισθωτές υπηρεσίες ανήλθε σε 27.234,90 και 3.200 ευρώ αντίστοιχα, κατά δε το έτος 2009, είχε δηλώσει μηδενικό εισόδημα, ενώ, κατά τα έτη 2008 και 2010, δεν είχε υποβάλει δήλωση. Περαιτέρω, από το ως άνω ποσό των 124.500 ευρώ αφαιρέθηκε το ποσό των 86.744,12 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί: α) στο ποσό της σύνταξης αναπηρίας, που έλαβε από τον ασφαλιστικό του οργανισμό, κατά τα έτη 2013 - 2016 [48.558,72 ευρώ (48 μήνες Χ 1.011,64 ευρώ)], β) στο ποσό της σύνταξης αναπηρίας, που έλαβε από τον ασφαλιστικό του οργανισμό κατά τα έτη 2017 - 2019 [20.828,40 ευρώ (867,85 ευρώ Χ 24 μήνες)], γ) στο ποσό της σύνταξης αναπηρίας, που θα ελάμβανε από τον ασφαλιστικό του οργανισμό κατά το διάστημα από 1ης.1.2020 έως 31.10.2021 [17.357,00 ευρώ (20 μήνες Χ 867,85 ευρώ)] (βλ. σχετ. το προσκομισθέν αντίγραφο της από 22.9.2015 απόφασης του Διευθυντή του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, με την οποία παρατάθηκε έως 30.4.2016 η καταβολή στον εκκαλούντα – εφεσίβλητο σύνταξης αναπηρίας μηνιαίου ποσού 1.011,64 ευρώ και από την οποία προκύπτει, επίσης, ότι η καταβληθείσα, κατά το διάστημα από 1ης.10.2013 έως 31.10.2015, σύνταξη ανερχόταν ομοίως σε 1.011,64 ευρώ σε μηνιαία βάση, καθώς και το προσκομισθέν αντίγραφο του λογαριασμού που διατηρεί ο εκκαλών - εφεσίβλητος στην Alpha Bank, από το οποίο προκύπτει ότι η σύνταξη που του καταβλήθηκε για τον μήνα Φεβρουάριο του έτους 2017 ανήλθε σε 867,85 ευρώ), δεδομένου ότι παραιτήθηκε από τη σχετική αγωγική αξίωση, με προφορική δήλωση του πληρεξούσιου δικηγόρου του στο ακροατήριο, κατά την πρώτη συζήτηση της αγωγής, που έλαβε χώρα στις 9.11.2017. Κατόπιν αυτών, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κατέληξε στην κρίση ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση, σύμφωνα με το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, για την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη, κατά το ως άνω διάστημα (από 15.6.2011 έως 31.10.2021), από την απώλεια εισοδημάτων εξαιτίας του ότι κατέστη ανίκανος να εργαστεί λόγω του ένδικου τραυματισμού, το ποσό των 37.755,88 ευρώ. Το ως άνω ποσό κρίθηκε ότι πρέπει να του καταβληθεί σε κεφάλαιο εφάπαξ, ενόψει του ότι συντρέχει σπουδαίος λόγος, σύμφωνα με το άρθρο 930 εδ. α΄ του ΑΚ, εξαιτίας της κατάστασης της υγείας του και του χαμηλού ποσού σύνταξης, που λαμβάνει από τον ασφαλιστικό του οργανισμό, κατ’ αποδοχή του σχετικού αιτήματός του. Ζ) Αναφορικά, όμως, με τη ζημία που ισχυρίστηκε ότι θα υποστεί από την απώλεια εισοδημάτων, κατά το διάστημα από 1.11.2021 έως τη συνταξιοδότησή του, με τη συμπλήρωση του 65ου έτους ηλικίας του, στις 15.9.2033, η σχετική αξίωση απορρίφθηκε ως αβάσιμη. Και τούτο, με την αιτιολογία ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος έχει κριθεί ανάπηρος για το διάστημα από 15.6.2011 έως 31.10.2021, ως εκ τούτου η επικαλούμενη ζημία από την απώλεια εισοδημάτων για το διάστημα από 1.11.2021 έως 15.9.2033 παρίσταται μελλοντική και αβέβαιη, δύναται δε να ασκήσει αγωγή προς αποκατάσταση αυτής, αφ’ ης στιγμής αυτή επέλθει.

26. Επειδή, ακολούθως, με την εκκαλούμενη απόφαση κρίθηκε ότι θεμελιώνεται ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, για την χρηματική ικανοποίηση του εκκαλούντος - εφεσίβλητου για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη από την, κατά τα ανωτέρω, παράνομη πράξη των οργάνων του Δημοσίου. Ειδικότερα, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη τα εξής: α) όπως προέκυψε, εξαιτίας του τραυματισμού του ο εκκαλών – εφεσίβλητος κατέστη ανάπηρος με ποσοστό αναπηρίας 100% για το διάστημα από 26.10.2012 έως 31.10.2015 και 90% για το διάστημα από 1.11.2015 έως 31.10.2021, κρίθηκε ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του και οποιουδήποτε επαγγέλματος με ποσοστό αναπηρίας 100% και 90% αντίστοιχα για τα ανωτέρω διαστήματα, περαιτέρω δε, πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού «stress» με ποσοστό αναπηρίας 60% για το διάστημα από 26.10.2012 έως 31.10.2015 και 50% για το διάστημα από 1ης.11.2015 έως 31.10.2021, β) για την ανάκτηση της ακοής του υποβλήθηκε σε δύο χειρουργικές επεμβάσεις, τοποθετήσεις κοχλιακών εμφυτευμάτων, οι οποίες εκ της φύσης τους ήταν ιδιαίτερα επώδυνες, χρήζει δε νέας χειρουργικής επέμβασης, καθώς το κοχλιακό εμφύτευμα που τοποθετήθηκε κατά τη δεύτερη επέμβαση παρουσιάζει προβλήματα λειτουργίας, γ) όπως, επίσης, προέκυψε, κατά τον πρώτο ενάμιση χρόνο από τον τραυματισμό του παρουσίαζε εξαιτίας αυτού έντονο άγχος και δυσφορία, τα οποία επιτείνονταν με κάθε αντίληψη γεγονότων που είχαν σχέση με κοινωνικές αναταραχές, επιπλέον παρουσίαζε σωματική αντίδραση με την έννοια του ιδρώτα, της ταχύπνοιας, της ταχυκαρδίας, καθώς και διαταραχή ύπνου και συγκέντρωσης, έντονα μειωμένο ενδιαφέρον και συμμετοχή σε δραστηριότητες σημαντικές του επαγγέλματός του, έντονο αίσθημα απομάκρυνσης από τους άλλους και λόγω του ακουστικού του τραύματος και της ανικανότητάς του να συνεννοηθεί με αυτούς, καθώς και αύξηση της διεγερσιμότητας και της ευερεθιστότητας, έχει αναπτύξει έντονο αίσθημα φόβου, ειδικά απέναντι σε αστυνομικά όργανα, καθώς και απομόνωσης και απομάκρυνσης από όλους, ενώ, πριν από το ατύχημα, ήταν ένα εξαιρετικά δραστήριο άτομο (βλ. σχετ. τις προαναφερθείσες ένορκες βεβαιώσεις). Με τα ανωτέρω δεδομένα και λαμβάνοντας, περαιτέρω, υπόψη την ηλικία του κατά τον χρόνο του τραυματισμού του, τις συνθήκες υπό τις οποίες αυτός έλαβε χώρα, καθώς και την αποκλειστική υπαιτιότητα των οργάνων του Δημοσίου, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει ως χρηματική ικανοποίηση για την ως άνω αιτία, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, το ποσό των 100.000 ευρώ, το οποίο, ενόψει των ανωτέρω, κρίθηκε εύλογο και προσήκον.

27. Επειδή, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι το άρθρο 931 του ΑΚ παρέχει αυτοτελή αξίωση για αποζημίωση, εφόσον η αναπηρία ή η παραμόρφωση που προξενείται στον παθόντα, εκτός από την επίδραση που μπορεί να ασκήσει στις παροχές που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 929 και 932 του ΑΚ, επηρεάζει το μέλλον του, δηλαδή την επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξή του. Με τα δεδομένα αυτά και συνεκτιμώντας την ηλικία του εκκαλούντος - εφεσίβλητου κατά τον χρόνο του τραυματισμού του, την εξαιτίας του τραυματισμού του προκληθείσα, σύμφωνα με τα ανωτέρω, σωματική και ψυχική αναπηρία του (όπως αυτή περιγράφεται στην αμέσως προηγούμενη σκέψη), το γεγονός ότι αυτή είχε ως συνέπεια να παραμορφωθεί ουσιωδώς η εμφάνισή του (βλ. σχετ. τις προσκομιζόμενες φωτογραφίες μετά την τοποθέτηση του δεύτερου εμφυτεύματος), ότι λόγω της φύσης του τραυματισμού του δεν πρόκειται να επανέλθει ποτέ στην προ του τραυματισμού του κατάσταση, ότι οι αισθητικής φύσης επιπτώσεις του τραυματισμού του περιόρισαν τις συναναστροφές του και επηρέασαν δυσμενώς την κοινωνική και προσωπική του εξέλιξη και θα την επηρεάσουν και στο μέλλον, με την εκκαλούμενη απόφαση κρίθηκε ότι, ανεξάρτητα από τη χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη ο εκκαλών – εφεσίβλητος συνεπεία της απώλειας της ακοής του, θεμελιώνεται και αυτοτελής αξίωση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 931 του ΑΚ, για αποζημίωση αυτού. Κατόπιν τούτου, κρίθηκε ότι δικαιούται να λάβει ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 931 του ΑΚ, για την αναπηρία και την παραμόρφωση που υπέστη εξαιτίας του τραυματισμού του, το ποσό των 50.000 ευρώ.

28. Επειδή, κατόπιν όλων των παραπάνω, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι ο εκκαλών - εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει: α) το ποσό των 2.300 ευρώ, το οποίο θα είχε καταβάλει ως δαπάνη για υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας, ως αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 930 τελευταίο εδάφιο του ΑΚ, β) το ποσό των 37.755,88 ευρώ, σε κεφάλαιο εφάπαξ, ως διαφυγόν κέρδος, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 929 του ΑΚ, γ) το ποσό των 100.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, για την ηθική βλάβη που υπέστη εξαιτίας του ως άνω τραυματισμού του, καθώς και δ) το ποσό των 50.000 ευρώ, ως αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 931 του ΑΚ, για την αναπηρία και την παραμόρφωση που υπέστη εξαιτίας του τραυματισμού του. Από το ως άνω συνολικό ποσό των 190.055,88 ευρώ (2.300 ευρώ + 37.755,88 ευρώ + 100.000 ευρώ + 50.000 ευρώ) αφαιρέθηκε το ποσό των 115.741,15 ευρώ, το οποίο του επιδικάσθηκε προσωρινά με την 4497/2011 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήματος 15ου Τριμελούς). Κατά συνέπεια, αναγνωρίσθηκε η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο το ποσό των 74.314,73 ευρώ, με τον νόμιμο τόκο, με επιτόκιο 6% από την επίδοση της αγωγής, η οποία έλαβε χώρα με δική του επιμέλεια στις 21.9.2011 (βλ. σχετ. την …/21.9.2011 έκθεση της δικαστικής επιμελήτριας, … …) έως 30.4.2019, καθώς και με επιτόκιο υπολογιζόμενο σύμφωνα με το άρθρο 45 του Ν. 4607/2019 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 65) από 1.5.2019 έως την ολοσχερή εξόφληση.

29. Επειδή, ήδη το πρώτο εκκαλούν – εφεσίβλητο Ελληνικό Δημόσιο, με την κρινόμενη έφεση, αμφισβητεί, κατ’ αρχάς, ως εσφαλμένη την κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ότι συντρέχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της προκληθείσας στον δεύτερο εκκαλούντα – εφεσίβλητο «πλήρους κώφωσης άμφω» και της επικαλούμενης από αυτόν παράνομης πράξεως αστυνομικού οργάνου. Ειδικότερα, το Δημόσιο ισχυρίζεται ότι από το σύνολο του πρωτοδίκως προσκομισθέντος αποδεικτικού υλικού, ιδίως την έκθεση πορίσματος της Ε.Δ.Ε., προκύπτει ότι δεν έγινε χρήση χειροβομβίδας κρότου λάμψης από αστυνομικό όργανο σε βάρος του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, αλλά ο τραυματισμός του τελευταίου δεν αποκλείεται να προήλθε από αυτοσχέδια εκρηκτική ύλη, η οποία ρίφθηκε από αντιεξουσιαστές στα επεισόδια της οδού Φιλελλήνων και εξερράγη πλησίον του.

30. Επειδή, σύμφωνα από τα προεκτεθέντα, η επικαλούμενη από τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο ρίψη της χειρομβοβίδας κρότου λάμψης στην είσοδο της ανωτέρω στοάς επιβεβαιώνεται πλήρως από το περιεχόμενο της εξέτασης ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου του αυτόπτη μάρτυρα, … .... Το περιεχόμενο της μαρτυρικής εξέτασης, το οποίο εκτίθεται στη σκέψη 14 και στο οποίο στηρίχθηκε η ανωτέρω κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου περί συνδρομής αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ ατυχήματος και παρανομίας αστυνομικού οργάνου, δεν αμφισβητήθηκε επαρκώς από το Ελληνικό Δημόσιο. Συγκεκριμένα, το εκκαλούν - εφεσίβλητο μπορούσε να προσκομίσει αντίγραφο της λήψης που πραγματοποιήθηκε, στις 15.6.2011, κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 14.00 μ.μ. και 17.00 μ.μ., από τις τοποθετημένες επί της οδού Φιλελλήνων στο ύψος της οδού Ξενοφώντος, με εστίαση στην είσοδο της ευρισκόμενης στο σημείο αυτό (επί της οδού Φιλελλήνων αρ. 7) στοάς, κάμερες ασφαλείας. Από την προσκόμιση του αντιγράφου αυτού θα μπορούσε να αποδειχθεί, εάν ο τραυματισμός του εκκαλούντος – εφεσίβλητου προκλήθηκε ή όχι από παράνομη ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης από αστυνομικό όργανο. Ωστόσο, παρά τα διαταχθέντα με την 9531/2018 προδικαστική απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, αντίγραφο της ανωτέρω λήψης δεν προσκομίστηκε από το Δημόσιο. Περαιτέρω, το ενδεχόμενο να οφείλεται ο τραυματισμός σε αυτοσχέδια εκρηκτική ύλη αποκρούεται από την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του πραγματογνώμονα … …. Και τούτο, διότι, όπως αναφέρεται στην εν λόγω έκθεση, τυχόν χρήση αυτοσχέδιας εκρηκτικής ύλης θα επέφερε τον θάνατο αστυνομικών, αντιεξουσιαστών και δημοσιογράφων. Υπό τα δεδομένα αυτά, ορθώς το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κατέληξε στην κρίση ότι ο τραυματισμός του εκκαλούντος – εφεσίβλητου προκλήθηκε από παράνομη ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης από αστυνομικό όργανο και, επομένως, θεμελιώνεται ευθύνη του Δημοσίου, κατ’ άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, να αποκαταστήσει τη ζημία που προκλήθηκε στον εκκαλούντα – εφεσίβλητο εξαιτίας του ανωτέρω τραυματισμού του, όσα δε περί του αντιθέτου ισχυρίζεται το Δημόσιο είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.

31. Επειδή, με τον δεύτερο λόγο εφέσεως, το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίζεται ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο απέρριψε τη σχετικώς προβληθείσα ένσταση συντρέχοντος πταίσματος του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των άρθρων 105 ΕισΝΑΚ και 300 ΑΚ και κατά κακή εκτίμηση των αποδείξεων, καθόσον ο εκκαλών – εφεσίβλητος όφειλε να τηρήσει κάποια απόσταση ασφαλείας από τα επεισόδια και να προφυλάξει τον εαυτό του. Ο λόγος αυτός της εφέσεως πρέπει να απορριφθεί, διότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος βρισκόταν, στις 15.6.2011, στην πλατεία Συντάγματος, λόγω της δημοσιογραφικής του ιδιότητας, προκειμένου να καταγράψει την προγραμματισμένη, κατά τα ανωτέρω, συγκέντρωση. Από τα στοιχεία δε της δικογραφίας δεν προέκυψε ότι αυτός συνέβαλε στον τραυματισμό του ή ότι θα μπορούσε με οποιοδήποτε τρόπο να τον είχε αποτρέψει, ούτε, άλλωστε, υπείχε υποχρέωση να φέρει προστατευτικό εξοπλισμό για την άσκηση των δημοσιογραφικών του καθηκόντων. Εξάλλου, από το περιεχόμενο της εξέτασης του αυτόπτη μάρτυρα … … προκύπτει ότι δεν ελάμβαναν χώρα επεισόδια στο συγκεκριμένο σημείο και τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή πριν τη ρίψη της χειροβομβίδας κρότου λάμψης, ώστε να τίθεται, πράγματι, ζήτημα εάν ο εκκαλών – εφεσίβλητος τήρησε ή όχι απόσταση ασφαλείας από τα επεισόδια.

32. Επειδή, περαιτέρω, με τον τρίτο λόγο εφέσεως, το εκκαλούν – εφεσίβλητο προβάλλει ότι εσφαλμένα επιδικάστηκε ως αποζημίωση το ποσό των 2.300 ευρώ, το οποίο κρίθηκε ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος θα είχε καταβάλει ως δαπάνη για υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας. Ειδικότερα, το Δημόσιο ισχυρίζεται ότι α) ο τραυματισμός του εκκαλούντος – εφεσίβλητου δεν παρεμπόδιζε την αυτοεξυπηρέτησή του, β) η αναγκαιότητα χρήσης αποκλειστικής νοσοκόμας δεν αποδείχθηκε από ιατρικές βεβαιώσεις, ούτε αποδείχθηκε η πραγματική απασχόληση της μητέρας του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, ο οποίος θα μπορούσε, πάντως, να αξιώσει μία εύλογη αποζημίωση και όχι τον συνήθως καταβαλλόμενο μισθό. Ωστόσο, από το περιεχόμενο της, με ημερομηνία 18.7.2011, ιατρικής βεβαίωσης του Διευθυντή του Ακοολογικού - Νευροωτολογικού τμήματος του Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ - ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ» και της από 24.8.2011 βεβαίωσης του Αναπληρωτή Καθηγητή της Α΄ Πανεπιστημιακής Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» προκύπτει ότι, κατά το ως άνω διάστημα, ο εκκαλών - εφεσίβλητος, λόγω του σοβαρότατου τραυματισμού του, παρουσίαζε αστάθεια στη στάση και τη βάδιση και διαταραχές ισορροπίας, με αποτέλεσμα να αδυνατεί, όπως ορθώς κρίθηκε πρωτοδίκως, να αυτοεξυπηρετείται και να έχει ανάγκη πρόσληψης αποκλειστικής νοσοκόμας για τη φροντίδα και την εξυπηρέτησή του, κατά το χρονικό διάστημα από 15.6.2011 έως 31.7.2011. Το έργο αυτό ανέλαβε η μητέρα του, όπως προέκυψε από τις προαναφερθείσες ένορκες βεβαιώσεις. Επομένως, ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 του ΕισΝΑΚ και 930 τελευταίο εδάφιο του ΑΚ, το ποσό, το οποίο θα είχε καταβάλει ως δαπάνη για υπηρεσίες αποκλειστικής νοσοκόμας για το ανωτέρω διάστημα, εάν δεν είχε δεχτεί την αυξημένη φροντίδα της μητέρας του. Συνεπώς, ο λόγος αυτός της εφέσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Ενόψει δε του ότι το Δημόσιο δεν αμφισβητεί την κρίση της εκκαλουμένης ως προς το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο εκκαλών – εφεσίβλητος είχε ανάγκη πρόσληψης αποκλειστικής νοσοκόμας, το ανωτέρω ποσό ορθώς υπολογίστηκε σε 2.300 ευρώ (50 ευρώ Χ 46 ημέρες), λαμβάνοντας ως μέτρο το ποσό των 50 ευρώ ανά ημέρα, το οποίο κρίνεται εύλογο.

33. Επειδή, με τον τέταρτο λόγο εφέσεως, το Δημόσιο προβάλλει ότι το δικάσαν δικαστήριο, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των άρθρων 105 του ΕισΝΑΚ και 929 ΑΚ και κατά κακή εκτίμηση των αποδείξεων, δέχθηκε ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται το ποσό των 37.755,88 ευρώ, σε κεφάλαιο εφάπαξ, ως διαφυγόν κέρδος, παρότι δεν αποδείχθηκε η πλήρης αδυναμία του για οποιαδήποτε εργασία λόγω του ανωτέρω προβλήματος, ενόψει του είδους του τραυματισμού του, ο οποίος, κατά την κοινή πείρα, δεν τον καθιστά ανίκανο για να ασκήσει το επάγγελμα του δημοσιογράφου ή και για οποιαδήποτε άλλη εργασία, ούτε, άλλωστε, αποδείχθηκε ο σπουδαίος λόγος που δικαιολογεί την εφάπαξ καταβολή του ως άνω ποσού. Εξάλλου, όπως υποστηρίζει το Δημόσιο, ο εκκαλών – εφεσίβλητος έλαβε, κατά το έτος 2012, το ποσό των 115.741,15 ευρώ σε εκτέλεση της 4497/2011 αποφάσεως του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.

34. Επειδή, αντιθέτως, ο εκκαλών – εφεσίβλητος, με την υπό κρίση έφεση και το επ’ αυτής υπόμνημα, προβάλλει ότι η εκκαλούμενη απόφαση προσδιόρισε εσφαλμένα τον μηνιαίο μισθό υπολογισμού των διαφυγόντων κερδών του, από 15.9.2011 έως 31.10.2021, στο ποσό των 1.000 ευρώ αντί του ποσού των 2.500 ευρώ, αναπροσαρμοζόμενου, όπως περιγράφεται στο δικόγραφο της αγωγής του, άλλως του ποσού των 2.392 ευρώ. Ειδικότερα, κατά τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, η κρίση αυτή της εκκαλουμένης δεν βρίσκει έρεισμα στα αποδεικτικά στοιχεία, έγγραφα και μαρτυρικές καταθέσεις, που προσκομίσθηκαν ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου. Όπως ισχυρίζεται ο εκκαλών – εφεσίβλητος, εάν δεν είχε μεσολαβήσει ο ένδικος τραυματισμός του, θα υπογραφόταν οπωσδήποτε η σύμβαση εργασίας με τη «… A.E.» βάσει των όρων της από 10.6.2011 επιστολής του κου … …, η οποία, ως ιδιωτικό έγγραφο, δεν απαιτούνταν να φέρει βέβαιη χρονολογία. Η χρονολογία της επιστολής αυτής αποδεικνύεται, όπως υποστηρίζεται, από τις ένορκες βεβαιώσεις των δημοσιογράφων … …, … … και … ... Περαιτέρω, ως προς το επικουρικό αίτημα της αγωγής, ο εκκαλών – εφεσίβλητος ισχυρίζεται ότι η προαναφερθείσα Σ.Σ.Ε. είναι υποχρεωτικής εφαρμογής, για τον λόγο δε αυτό, η «… Α.Ε.Ψ.Ε.Υ.Π.» τον απασχολούσε με σύμβαση έργου και όχι με σύμβαση εργασίας. Άλλωστε, κατά τον εκκαλούντα – εφεσίβλητο, η συμπεριφορά του ως φορολογούμενου δεν μπορεί να εκληφθεί ως απόδειξη ή τεκμήριο των πραγματικών εισοδημάτων του κατά τα προηγούμενα έτη, ούτε εκείνων που θα ελάμβανε στο μέλλον ∙ ακόμη δε και αν τα αναγραφόμενα στις φορολογικές του δηλώσεις ήταν τα πραγματικά του εισοδήματα κατά τα αντίστοιχα έτη, δεν ακυρώνεται το δικαίωμα και η προσδοκία του για αναζήτηση μεγαλύτερων εισοδημάτων στο μέλλον.

35. Επειδή, όπως προκύπτει από τις προαναφερθείσες, με ημερομηνία 14.12.2012 και 2.12.2015, γνωματεύσεις της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του ΚΕ.Π.Α. Γλυφάδας και της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής του περιφερειακού υποκαταστήματος απονομής συντάξεων του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ./ΚΕ.Π.Α. αντίστοιχα, εξαιτίας της πλήρους κώφωσης, που προκλήθηκε από τον ένδικο τραυματισμό, ο εκκαλών - εφεσίβλητος κατέστη ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του, αλλά και οποιουδήποτε επαγγέλματος, κατά το χρονικό διάστημα από τον τραυματισμό του έως τουλάχιστον τις 31.10.2021, με διαγνωσθέν ποσοστό αναπηρίας 100% έως 31.10.2015 και 90% έως 31.10.2021. Κατά τον χρόνο που έλαβε χώρα ο ανωτέρω τραυματισμός, ο εκκαλών – εφεσίβλητος απασχολείτο στην εταιρεία με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ», με μηνιαία αμοιβή ύψους 1.000 ευρώ, σύμφωνα με την, με ημερομηνία 9.12.2010, σύμβαση έργου. Υπό τα δεδομένα αυτά, εξαιτίας της απώλειας της ακοής του, ο εκκαλών – εφεσίβλητος υπέστη ζημία ύψους 124.500 ευρώ, η οποία αντιστοιχεί στα εισοδήματα που θα κέρδιζε από την εργασία του, κατά το διάστημα από 15.6.2011, οπότε έλαβε χώρα ο ένδικος τραυματισμός, έως 31.10.2021, λαμβάνοντας ως μέτρο για τον υπολογισμό της εν λόγω ζημίας το ποσό των 1.000 ευρώ, στο οποίο ανερχόταν η μηνιαία αμοιβή του κατά τον κρίσιμο χρόνο του τραυματισμού του (124,5 μήνες Χ 1.000 ευρώ). Επομένως, ορθώς επιδικάστηκε σ’ αυτόν, μετά την αφαίρεση του ποσού της συντάξεως αναπηρίας, που έλαβε κατά το ίδιο διάστημα, το ποσό των 37.755,88 ευρώ ως διαφυγόν κέρδος, σε κεφάλαιο εφάπαξ. Τούτο, δεδομένου ότι η κρίση της εκκαλουμένης περί του ότι η κατάσταση της υγείας του και το χαμηλό ποσό σύνταξης, που λαμβάνει από τον ασφαλιστικό του οργανισμό, συνιστούν σπουδαίο λόγο που δικαιολογεί την εφάπαξ καταβολή, δεν αμφισβητείται από το Δημόσιο με την επίκληση συγκεκριμένων, επίκαιρων στοιχείων, που να αφορούν στον χρόνο δημοσιεύσεως της εκκαλούμενης αποφάσεως. Και τούτο, διότι προβάλλεται μεν ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος είχε ήδη εισπράξει, κατά το έτος 2012, το ποσό των 115.741,15 ευρώ, από τον χρόνο, όμως, αυτό έως τον χρόνο δημοσιεύσεως της προσβαλλόμενης αποφάσεως είχε ήδη παρέλθει χρονικό διάστημα οκτώ (8) ετών, κατά το οποίο πιθανολογείται ότι αναλώθηκε το ανωτέρω ποσό, ενόψει των αυξημένων αναγκών που συνεπαγόταν η κατάσταση της υγείας του εκκαλούντος - εφεσίβλητου. Περαιτέρω, ο λόγος εφέσεως, με τον οποίο ο εκκαλών – εφεσίβλητος προβάλλει ότι η ζημία του έπρεπε να υπολογισθεί βάσει του ποσού των 2.500 ευρώ, στο οποίο θα ανερχόταν ο μηνιαίος μισθός του για το διάστημα αυτό, προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος, είναι απορριπτέος. Και τούτο, διότι η χρονολογία της προσκομισθείσας προς απόδειξη του εν λόγω ισχυρισμού, από 10.6.2011, πρότασης του Διευθύνοντος Συμβούλου της «… Α.Ε.» δεν έχει καταστεί βέβαιη, κατ’ άρθρο 171 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, αφού το ανωτέρω ιδιωτικό έγγραφο δεν έχει θεωρηθεί από συμβολαιογράφο ή άλλο δημόσιο υπάλληλο, ούτε επιτρέπεται, κατά τα οριζόμενα στο μνημονευόμενο ως άνω άρθρο, να καταστεί βέβαιη η χρονολογία του από το περιεχόμενο των μαρτυρικών καταθέσεων, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει ο εκκαλών – εφεσίβλητος. Επομένως, δεν μπορεί να διαπιστωθεί εάν το εν λόγω έγγραφο έχει συνταχθεί σε χρόνο προγενέστερο από την αγωγή ή επ’ ευκαιρία της δίκης επί της αγωγής. Ομοίως απορριπτέος είναι και ο επικουρικώς προβαλλόμενος λόγος ότι η ζημία που υπέστη, κατά το ανωτέρω διάστημα, πρέπει να υπολογισθεί με βάση το ποσό των 2.392 ευρώ, στο οποίο θα ανερχόταν, κατά τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, η αμοιβή του κατά το ίδιο διάστημα, σύμφωνα με την ισχύουσα από 18.9.2008 Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μεταξύ της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθήνας, προσαυξανόμενο κατά 6,5% ανά έτος. Και τούτο, διότι η αμοιβή του, κατά τον χρόνο που συνέβη ο ένδικος τραυματισμός (15.6.2011), ανερχόταν, όπως προεκτέθηκε, σε 1.000 ευρώ σε μηνιαία βάση βάσει της ανωτέρω συμβάσεως έργου. Άλλωστε, όπως προέκυψε από τις φορολογικές δηλώσεις του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, στις οποίες πρέπει να αποτυπώνονται τα πραγματικά εισοδήματα αυτού ως φορολογούμενου και το περιεχόμενο των οποίων δεν κλονίζεται από τα στοιχεία της δικογραφίας, κατά τα έτη 2006 και 2007, το συνολικό ετήσιο εισόδημά του από μισθωτές υπηρεσίες ανήλθε σε 27.234,90 και 3.200 ευρώ αντίστοιχα, κατά δε το έτος 2009, είχε δηλώσει μηδενικό εισόδημα, ενώ, κατά τα έτη 2008 και 2010, δεν είχε υποβάλει δήλωση. Επομένως, δεν αποδεικνύεται ότι, μετά τη θέση σε ισχύ της ανωτέρω Σ.Σ.Ε., ο εκκαλών – εφεσίβλητος απασχολούνταν σε εργασία αμειβόμενος βάσει του προβλεπόμενου από την εν λόγω Σ.Σ.Ε. μισθού, ώστε να πιθανολογείται η απασχόλησή του σε αντίστοιχη εργασία στο μέλλον.

36. Επειδή, περαιτέρω, με την έφεσή του, ο εκκαλών – εφεσίβλητος προβάλλει ότι το δικάσαν δικαστήριο απέρριψε εσφαλμένα την αξίωση να του καταβληθεί ως αποζημίωση το σύνολο των απολεσθέντων εισοδημάτων, που θα ελάμβανε κατά το χρονικό διάστημα από 1.11.2021 έως τη συνταξιοδότησή του με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του, στις 15.9.2033, με την αιτιολογία ότι η επικαλούμενη ζημία από την απώλεια εισοδημάτων για το ανωτέρω χρονικό διάστημα παρίσταται μελλοντική και αβέβαιη. Τούτο, διότι, κατά τον εκκαλούντα - εφεσίβλητο, δεν πρόκειται ποτέ στο μέλλον να παύσει να είναι ανάπηρος και ανίκανος προς εργασία, όπως προκύπτει από τις προσκομισθείσες ιατρικές γνωματεύσεις και τις σχετικές αποφάσεις του ΚΕ.Π.Α. Προς απόδειξη του ισχυρισμού του αυτού, ο εκκαλών – εφεσίβλητος προσκομίζει την από 7.10.2021 γνωστοποίηση αποτελέσματος πιστοποίησης αναπηρίας της Διεύθυνσης Ιατρικής Αξιολόγησης της Γενικής Διεύθυνσης Παροχών και Υγείας του e-Ε.Φ.Κ.Α., από την οποία προκύπτουν τα εξής: «…μετά από αξιολόγηση από την Πρωτοβάθμια Υγειονομική Επιτροπή του Κ.Ε.Π.Α. διαπιστώθηκαν οι παρακάτω παθήσεις … Κώφωση άμφω. Τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος δεξιά με φτωχή λειτουργική ικανότητα. Καταστροφή λαβυρίνθων άμφω. Αστάθεια. Διαταραχή εκφοράς λόγου. Διαταραχή μετατραυματικού άγχους. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι το συνολικό ποσοστό αναπηρίας του ανέρχεται σε 90% …κατά ιατρική πρόβλεψη, από 1/11/2021 έως εφ’ όρου ζωής. – ποσοστό 50% … οφείλεται σε ψυχιατρική πάθηση. – ποσοστό 90% … οφείλεται στο ατύχημα της 15.6.2011».

37. Επειδή, η ως άνω γνωστοποίηση αποτελέσματος πιστοποίησης αναπηρίας, ως οψιγενές στοιχείο, προσκομίζεται παραδεκτώς στην κατ’ έφεση δίκη και επιτρέπεται να ληφθεί νομίμως υπόψη. Ενόψει του ότι, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο αυτής, ο εκκαλών – εφεσίβλητος κρίθηκε ανάπηρος με ποσοστό αναπηρίας 90% κατά ιατρική πρόβλεψη, από 1.11.2021 έως εφ’ όρου ζωής, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται, πέραν του πρωτοδίκως επιδικασθέντος ποσού των 37.755,88 ευρώ, να λάβει ως αποζημίωση για την απώλεια εισοδημάτων, χρονικού διαστήματος από 1.11.2021 έως 15.9.2033, το συνολικό ποσό των 142.500 ευρώ (142,5 μήνες Χ 1.000 ευρώ ανά μήνα). Από το ποσό αυτό πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό των 123.668,62 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο (μη αμφισβητούμενο από τους διαδίκους) ποσό της σύνταξης αναπηρίας, που θα λάβει από τον ασφαλιστικό του οργανισμό, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (142,5 μήνες Χ 867,85 ευρώ ανά μήνα). Επομένως, ο εκκαλών – εφεσίβλητος δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση για την απώλεια εισοδημάτων, χρονικού διαστήματος από 1.11.2021 έως 15.9.2033, το ποσό των 18.831,38 ευρώ, συνολικά δε το ποσό των 56.587,26 ευρώ, σε κεφάλαιο εφάπαξ, ενόψει των εκτιθέμενων στη σκέψη 35. Ως εκ τούτου, η εκκαλούμενη απόφαση πρέπει να μεταρρυθμισθεί ως προς το κεφάλαιο αυτό, κατά μερική αποδοχή του σχετικού λόγου εφέσεως του δεύτερου εκκαλούντος – εφεσίβλητου ως βασίμου.

38. Επειδή, ακολούθως, με τον πέμπτο λόγο εφέσεως το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίζεται ότι, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 του ΕισΝΑΚ και 932 ΑΚ, κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας, των ακραίων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας και κατά κακή εκτίμηση των αποδείξεων, το δικάσαν πρωτοδικείο επιδίκασε στον εκκαλούντα – εφεσίβλητο το ποσό των 100.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη από το ένδικο συμβάν. Τούτο, διότι, όπως ισχυρίζεται το Δημόσιο, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έπρεπε να λάβει υπόψη ότι α) η βλάβη της υγείας του εκκαλούντος – εφεσίβλητου δεν προκλήθηκε από ενέργεια οργάνου του Δημοσίου, β) οι αστυνομικές αρχές προέβησαν στις ενδεδειγμένες ενέργειες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη λήξη της επίμαχης διαδήλωσης, γ) μέγιστο βαθμό ευθύνης για τον τραυματισμό του φέρει ο ίδιος ο εκκαλών – εφεσίβλητος, ο οποίος παρέλειψε να λάβει οποιοδήποτε προληπτικό μέτρο προς αποφυγή του. Οι ισχυρισμοί, όμως, αυτοί είναι απορριπτέοι. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 30 και 31, ο τραυματισμός του εκκαλούντος – εφεσίβλητου οφείλεται αποκλειστικά σε παράνομη πράξη αστυνομικού οργάνου. Επιπροσθέτως, επικαλούμενο τα κριθέντα με την 3418/2017 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Δημόσιο προβάλλει ότι το δικάσαν δικαστήριο όφειλε να λάβει υπόψη την προκύπτουσα από τα διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής πτώση του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα κατά τα τελευταία έτη, η οποία συνδέεται με τον σοβαρότατο κλονισμό της δημοσιονομικής ισορροπίας του Ελληνικού Κράτους λόγω εκτοξεύσεως σε πρωτοφανή επίπεδα του δημοσίου ελλείμματος και του δημοσίου χρέους και αντικατοπτρίζεται στην οικονομική ύφεση και μείωση του ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος αλλά και του διαθέσιμου κατά κεφαλήν εισοδήματος, καθώς και την υπογραφή από το Ελληνικό Δημόσιο νέας δανειακής συμβάσεως χρηματοδοτικής διευκόλυνσης με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), με την υποχρέωση λήψεως νέων δημοσιονομικών, φορολογικών κ.λπ. μέτρων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως. Ενόψει, όμως, όσων εκτέθηκαν στη σκέψη 5, σε περίπτωση κατά την οποία υπόχρεος για την παροχή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης είναι το Δημόσιο, δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να συνεκτιμηθεί η περιουσιακή ή δημοσιονομική κατάσταση του Κράτους ως μειωτικός, αλλά ούτε και ως αυξητικός παράγων του ύψους της εν λόγω χρηματικής ικανοποίησης. Άλλωστε, η επικαλούμενη ως άνω απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν αφορά στην επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει το Δημόσιο, αλλά στην επιδίκαση υπέρ του αιτούντος, κατά τα άρθρα 53 επ. του Ν. 4055/2012 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 51), ορισμένου ποσού ως δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη από την υπέρβαση της εύλογης διάρκειας συγκεκριμένης δίκης.

39. Επειδή, στη συνέχεια, ο εκκαλών – εφεσίβλητος, με την υπό κρίση έφεσή του, ισχυρίζεται ότι εσφαλμένα κρίθηκε πρωτοδίκως ως εύλογο, αντί του αιτηθέντος ποσού ύψους 2.000.000 ευρώ, το ποσό των 100.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη από α) τον τραυματισμό του στις 15.6.2011, β) την πολύωρη και επικίνδυνη επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε, κατά τον μήνα Αύγουστο του έτους 2011, για την ανάκτηση μέρους της ακοής του με τη χρήση κοχλιακού εμφυτεύματος, γ) τη δεύτερη επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε, κατά τον μήνα Απρίλιο του έτους 2012, προκειμένου να αφαιρεθεί και να αντικατασταθεί το πρώτο εμφύτευμα, εξαιτίας των οποίων βίωσε μεγάλη αγωνία, ταραχή, φόβο και ανησυχία για την κατάσταση της υγείας του, στενοχώρια και ταλαιπωρία που θα διαρκέσουν εφ’ όρου ζωής, δεδομένου ότι είναι οριστικά ανάπηρος και παραμορφωμένος, ανίκανος για την άσκηση του επαγγέλματός του.

40. Επειδή, κατά τα εκτιθέμενα στη σκέψη 13, με την αγωγή του, ο εκκαλών – εφεσίβλητος είχε στηρίξει την αξίωσή του για αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης στην απώλεια της ακοής του εξαιτίας του ατυχήματος της 15ης.6.2011, το οποίο είχε ως επακόλουθο την έντονη θλίψη του, καθημερινό φόβο και αίσθημα μειονεξίας έναντι των συναδέλφων του και άλλων αρτιμελών ανθρώπων. Ωστόσο, με το υπόμνημά του, όπως και με την υπό κρίση έφεση, ο εκκαλών - εφεσίβλητος θεμελίωσε την αξίωσή του σε περαιτέρω ταλαιπωρία του και βλάβη της υγείας του εξαιτίας των επεμβάσεων στις οποίες υποβλήθηκε για την ανάκτηση μέρους της ακοής του. Η θεμελίωση της αξιώσεώς του σε πραγματικά περιστατικά επιπρόσθετα εκείνων που επικαλέστηκε με το δικόγραφο της αγωγής συνιστά, κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη 7, μη επιτρεπτή μεταβολή της βάσης της αγωγής, ενόψει των οριζομένων στα άρθρα 73 παρ. 1, 138 παρ. 1 και 96 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Επομένως, η ταλαιπωρία, που υπέστη ο εκκαλών – εφεσίβλητος από τις ανωτέρω δύο επεμβάσεις δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης για την αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης.

41. Επειδή, περαιτέρω, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη: α) τις ειδικότερες συνθήκες υπό τις οποίες προκλήθηκε, κατά τα ανωτέρω, ο τραυματισμός του εκκαλούντος - εφεσίβλητου, β) την αποκλειστική υπαιτιότητα των αστυνομικών οργάνων για την πρόκληση του ατυχήματος, τα οποία, αν και κατά νόμο υποχρεούνται να προστατεύουν τη ζωή των πολιτών, προέβησαν σε παράνομη ρίψη χειροβομβίδας κρότου λάμψης χωρίς να έχει προηγηθεί πρόκληση από την πλευρά του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, γ) το είδος και τη σοβαρότητα της βλάβης που προκλήθηκε στην υγεία του, συνιστάμενης σε πλήρη κώφωση άμφω, δ) το σωματικό και ψυχικό άλγος που επέφερε στον εκκαλούντα – εφεσίβλητο ο τραυματισμός του (έως σήμερα πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού άγχους), δ) την ηλικία του κατά τον χρόνο του συμβάντος (43 ετών). Υπό τα δεδομένα αυτά, η χρηματική ικανοποίηση, που δικαιούται ο εκκαλών – εφεσίβλητος για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, την οποία υπέστη από την απώλεια της ακοής του εξαιτίας του ατυχήματος της 15ης.6.2011, πρέπει να προσδιορισθεί, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, στο εύλογο ποσό των 100.000 ευρώ, όπως ορθώς κρίθηκε και με την εκκαλούμενη απόφαση, όσα δε περί του αντιθέτου προβάλλονται είναι απορριπτέα.

42. Επειδή, ακολούθως, το Ελληνικό Δημόσιο, με τον έκτο λόγο εφέσεως, ισχυρίζεται ότι, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 του ΕισΝΑΚ και 931 ΑΚ, το δικάσαν πρωτοδικείο επιδίκασε υπέρ του εκκαλούντος – εφεσίβλητου το ποσό των 50.000 ευρώ. Τούτο, διότι, όπως υποστηρίζει το Δημόσιο, δεν συντρέχουν, για τη θεμελίωση της αξιώσεως του άρθρου 931 του ΑΚ, ιδιάζοντα περιστατικά, πέραν των απαιτούμενων για τη θεμελίωση των αξιώσεων των άρθρων 929 και 932 του ΑΚ, αφού η βλάβη της υγείας του εκκαλούντος – εφεσίβλητου, από τη φύση της, δεν επιδρά μόνιμα στο οικονομικό του μέλλον σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορεί να καλυφθεί η ζημία του από την αποζημίωση των άρθρων 929 και 932 ΑΚ, ενώ το είδος, η έκταση και οι επιπτώσεις της βλάβης της υγείας του λαμβάνονται υπόψη κατά την επιδίκαση της χρηματικής ικανοποίησης του άρθρου 932 του ΑΚ.

43. Επειδή, αντιθέτως, ο εκκαλών – εφεσίβλητος, με την έφεσή του, αμφισβητεί την ορθότητα της κρίσης της εκκαλουμένης, με την οποία του επιδικάσθηκε, κατ’ άρθρο 931 του ΑΚ, πρόσθετη αποζημίωση, ύψους 50.000 ευρώ αντί του αιτηθέντος ποσού των 800.000 ευρώ.

44. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, ο εκκαλών – εφεσίβλητος, με το δικόγραφο της αγωγής του, προέβαλε ότι εξαιτίας του κατά τα ανωτέρω ζημιογόνου γεγονότος έχει υποστεί μόνιμη αναπηρία, συνιστάμενη στην πλήρη κώφωση, η οποία θα επηρεάσει δυσμενώς το μέλλον του από κάθε άποψη, δηλαδή την κοινωνική, προσωπική, επαγγελματική και οικονομική εξέλιξή του, αφού δεν θα μπορεί να εργασθεί ως δημοσιογράφος και να αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις. Επομένως, ο ανωτέρω λόγος του Ελληνικού Δημοσίου είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος είχε επικαλεσθεί με την αγωγή του, κατά τρόπο συγκεκριμένο, περιστατικά, εκτός και πέραν εκείνων που χρειάζονται για τη στοιχειοθέτηση αξιώσεων κατά τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, από τα οποία προέκυπταν οι ιδιαίτεροι λόγοι, εξαιτίας των οποίων επέρχονται δυσμενείς συνέπειες στην οικονομική, επαγγελματική και κοινωνική πλευρά της μελλοντικής ζωής του.

45. Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ότι ο εκκαλών – εφεσίβλητος, ο οποίος, κατά τον χρόνο του τραυματισμού του, διήνυε το 43ο έτος της ηλικίας του, εξαιτίας της σοβαρής αναπηρίας του (πλήρης κώφωση άμφω), που προκλήθηκε από το ζημιογόνο γεγονός, για την επέλευση του οποίου αποκλειστικώς υπεύθυνα ήταν τα όργανα του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και των ιδιαιτέρως σημαντικών συνεπειών που αυτή επιφέρει (έχει καταστεί ανίκανος για εργασία και πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού «stress»), μειονεκτεί επαγγελματικά και κοινωνικά και η αναπηρία του αυτή θα ασκεί διαρκώς δυσμενή επιρροή στη μελλοντική οικονομική, επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξή του. Ενόψει τούτων, πρέπει να επιδικασθεί στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο ως πρόσθετη αποζημίωση, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ, το ποσό των 100.000 ευρώ, το οποίο παρίσταται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, εύλογο και προσήκον. Επομένως, η εκκαλούμενη απόφαση πρέπει να μεταρρυθμισθεί ως προς το κεφάλαιο αυτό, κατά μερική αποδοχή του σχετικού λόγου εφέσεως του εκκαλούντος – εφεσίβλητου ως βασίμου.

46. Επειδή, κατ’ ακολουθία, πρέπει να απορριφθεί η έφεση του Ελληνικού Δημοσίου, να γίνει εν μέρει δεκτή η συνεκδικαζόμενη έφεση του εκκαλούντος – εφεσίβλητου και να μεταρρυθμισθεί αναλόγως η προσβαλλόμενη απόφαση. Περαιτέρω, πρέπει να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο το συνολικό ποσό των 143.146,11 ευρώ (ήτοι, ποσό 74.314,73 ευρώ, που επιδίκασε συνολικά το πρωτόδικο δικαστήριο + 18.831,38 ευρώ ως επιπλέον αποζημίωση για απώλεια εισοδημάτων + 50.000 ευρώ ως επιπλέον πρόσθετη αποζημίωση, κατ’ άρθρο 931 του ΑΚ), με τον νόμιμο τόκο, με επιτόκιο 6% από την επίδοση της αγωγής, η οποία έλαβε χώρα με δική του επιμέλεια στις 21.9.2011 (βλ. σχετ. την …/21.9.2011 έκθεση της δικαστικής επιμελήτριας, … …) έως 30.4.2019, καθώς και με επιτόκιο υπολογιζόμενο σύμφωνα με το άρθρο 45 του Ν. 4607/2019, από 1.5.2019 έως την εξόφληση. Τέλος, μέρος του καταβληθέντος παραβόλου, ύψους 50 ευρώ, πρέπει να αποδοθεί στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο, κατ’ άρθρο 277 παρ. 9 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας και να συμψηφισθούν τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αυτών, κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 του ιδίου ως άνω Κώδικα.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Συνεκδικάζει τις αντίθετες εφέσεις.

Απορρίπτει την έφεση του Ελληνικού Δημοσίου.

Δέχεται εν μέρει την έφεση του εκκαλούντος – εφεσίβλητου … ...

Μεταρρυθμίζει την 8144/2020 οριστική απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήματος 29ου Τριμελούς).

Αναγνωρίζει την υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει στον εκκαλούντα - εφεσίβλητο το συνολικό ποσό των 143.146,11 ευρώ (εκατό σαράντα τριών χιλιάδων εκατό σαράντα έξι ευρώ και έντεκα λεπτών), με τον νόμιμο τόκο, με επιτόκιο 6% από την επίδοση της αγωγής (21.9.2011) έως 30.4.2019, καθώς και με επιτόκιο υπολογιζόμενο σύμφωνα με το άρθρο 45 του Ν. 4607/2019, από 1.5.2019 έως την εξόφληση.

Διατάσσει να αποδοθεί στον εκκαλούντα – εφεσίβλητο μέρος του καταβληθέντος παραβόλου, ποσού πενήντα (50) ευρώ.

Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.

Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 29 Ιουλίου 2022 και η απόφαση δημοσιεύθηκε στην ίδια πόλη σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στις 14 Νοεμβρίου 2022.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΣΟΦΙΑ ΚΑΠΡΙΔΑΚΗ

Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΓΡΗΓΟΡΙΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ