Πρόσφατη νομολογία


14 Ιουλ 2022

ΒουλΣυμβΕφΑθ 4/2022: Έκδοση υπηκόου Ιράν. Απόρριψη αιτήματος λόγω πιθανολόγησης επιβολής βασανιστηρίων, διακριτικής και εξευτελιστικής μεταχείρισης

Οι Αρχές του Ιράν είχαν υποβάλει αίτημα για την έκδοση υπηκόου του, για να δικαστεί για τις πράξεις του λαθρεμπορίου ξένου συναλλάγματος μέσω εγκληματικής οργάνωσης και του σαμποτάζ του οικονομικού συστήματος της χώρας. Μετά την υποβολή του αιτήματος, ο εν λόγω υπήκοος καταδικάστηκε (ερήμην) από το Ισλαμικό Επαναστατικό Δικαστήριο της Τεχεράνης, σε ποινή φυλάκισης 5 ετών και, όπως απεδείχθη από το κείμενο της απόφασης, σε 50 μαστιγώσεις σε δημόσια θέα.

Όπως ορίζει το αρθρ. 436 ΚΠΔ, καθώς μάλιστα δεν υπάρχει διμερής ή διεθνής σύμβαση μεταξύ Ιράν και Ελλάδος, τα θέματα εκδόσεως υπηκόου του Ιράν που βρίσκεται στην Ελλάδα ρυθμίζονται από τις διατάξεις των άρθρ. 437 επ. ΚΠΔ, υπό τους όρους των εφαρμοστέων διεθνών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων αυτών περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Καταρχάς, όπως απαιτεί το άρθρο 437 ΚΠΔ, οι πράξεις για τις οποίες καταδικάστηκε ο εκζητούμενος, τιμωρούνται από τον ποινικό νόμο του Ιράν (άρθρο 2 του Ποινικού Κώδικα), που διέπει την τιμωρία όσων δημιουργούν χάος και αταξία στο οικονομικό σύστημα της χώρας ενώ, παράλληλα, είναι αξιόποινες και κατά την ελληνική νομοθεσία (άρθρα 26, 27, 94, 187, 386 παρ. 1 εδ. 2 ΠΚ).

Ωστόσο, η αίτηση έκδοσης πρέπει να συνοδεύεται από την καταδικαστική απόφαση, αποδείξεις ότι αυτή είναι αμετάκλητη, αλλά και από αντίγραφο του νόμου που ισχύει στο εκζητούν κράτος. Μάλιστα, πρέπει να περιλαμβάνει περιγραφή των περιστατικών του εγκλήματος και του εκζητούμενου, δηλαδή να προσδιορίζει με τρόπο σαφή τον χρόνο, τόπο, τρόπο και λοιπές περιστάσεις τέλεσης της αξιόποινης πράξης, καθώς και τη μορφή της συμμετοχής του εκζητούμενου. Η υποχρέωση αυτή, θεμελιώνεται στο δικαίωμα ενημέρωσης του κατηγορουμένου να πληροφορηθεί με λεπτομέρεια την φύση και τον λόγο της κατηγορίας (άρθρ. 6 παρ. 3 ΕΣΔΑ και 14 παρ. 3 ΔΣΑΠΔ), αλλά και στην αρχή της ειδικότητας που πρέπει να διέπει την έκδοση προσώπου, ούτως ώστε να μην είναι δυνατή η έκδοση για αδίκημα διαφορετικό από αυτό που αναφέρεται στην αίτηση. Η τελευταία αρχή διεθνούς δικαίου, θεμελιώνεται στην κυριαρχία του εκδίδοντος κράτους και συνδέεται με το συμφέρον να μην διωχθεί και κινδυνεύσει ορισμένο πρόσωπο για πολιτικούς σκοπούς ή θρησκευτικά, εθνικά κλπ φρονήματα. Αλλά και πέραν αυτού, η αρχή της ειδικότητας εξασφαλίζει την ορθή εφαρμογή των αρχών της διπλής εγκληματικότητας και της αμοιβαιότητας (δηλαδή την έκδοση μόνο για πράξεις που είναι αξιόποινες και κατά το δίκαιο του εκδίδοντος κράτους), οι οποίες σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσαν ευχερώς να καταστούν γράμμα κενό περιεχομένου. Συνακόλουθα, δεν χωρεί έκδοση αν το εκδίδον κράτος έχει σοβαρούς λόγους να πιστεύει ότι η αίτηση που αιτιολογείται εκ πρώτης για κάποια παράβαση του κοινού δικαίου, έχει υποβληθεί με σκοπό την δίωξη ή τιμωρία για τα φρονήματα του εκζητούμενου, ή ότι η θέση του διατρέχει κίνδυνο να επιδεινωθεί για τον ίδιο λόγο. Τέτοια επιδείνωση υφίσταται και όταν αποδεικνύεται ότι η δικαστική κρίση της ποινικής υποθέσεως του εκζητούμενου στο κράτος όπου παραδίδεται δεν θα είναι δίκαιη και αμερόληπτη. Εξάλλου, η έκδοση απαγορεύεται αν πιθανολογείται ότι ο εκζητούμενος θα υποβληθεί σε διακρίνουσα μεταχείριση, ή αντίθετη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ότι θα διακυβευτούν τα ανθρώπινα δικαιώματά του (άρθρ. 438 ΚΠΔ). Ομοίως, αν πιθανολογείται ότι θα υποβληθεί σε βασανιστήρια, ποινές ή μεταχείριση απάνθρωπες ή εξευτελιστικές (άρθρ. 3 ΕΣΔΑ & άρθρ. 1,16 της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ «Κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Τρόπων Σκληρής, Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής). Δεν απασχολεί αν οι ποινές θα εκτελεστούν με βεβαιότητα από το εκζητούν κράτος, αρκεί να υπάρχει σοβαρή πιθανότητα.

Εν προκειμένω, ενώ οι Αρχές του Ιράν διαβεβαίωσαν ότι ο εκζητούμενος δεν θα υποστεί κανένα βασανιστήριο ή απάνθρωπη μεταχείριση, εντούτοις αυτό απεδείχθη αναληθές, αφού όπως προκύπτει από την απόφαση, αυτός καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της Τεχεράνης, εκτός της ποινής φυλάκισης, σε πενήντα μαστιγώσεις και μάλιστα δημόσια. Επιπλέον, δημιουργήθηκαν σοβαρές υπόνοιες, ότι ο εκζητούμενος υφίσταται διώξεις λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων και της στάσης του απέναντι στο Ισλάμ, σε συνδυασμό με την εθνοτική του καταγωγή, καθότι είναι Τούρκος Αζάρος. Συνεπώς, αν εκδοθεί, θα επιδεινωθεί η θέση του και θα υποβληθεί, πέραν της απάνθρωπης μεταχείρισης που αποτελούν οι δημόσιες μαστιγώσεις, και σε διακρίνουσα μεταχείριση. Διαφαίνεται άλλωστε υπαρκτός ο κίνδυνος, κατά τη διάρκεια της κράτησής του, να υποβληθεί σε βασανιστήρια και σε εξευτελιστική μεταχείριση και εν τέλει να κινδυνεύσει η ζωή του. Για τους λόγους αυτούς, το Συμβούλιο γνωμοδότησε κατά της έκδοσης του εκζητουμένου στις Αρχές της Δημοκρατίας του Ιράν και διέταξε την άρση της προσωρινής του κράτησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Συμβούλιο έλαβε υπόψη, μεταξύ άλλων, τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όπως και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εν γένει κατάσταση στο Ιράν και τις σχετικές παραβιάσεις.


Σύνδεσμος

ΣυμβΕφΑθ 4/2022 - Πλήρες κείμενο »