20 Ιουν 2023
Με την κρινόμενη αίτηση, η οποία εισήχθη στην επταμελή σύνθεση του Γ΄ Τμήματος λόγω σπουδαιότητας, οι αιτούντες ζήτησαν, ως ασκούντες τη γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου τους Χ... Ζ..., την ακύρωση α) της Φ. 251/22973/Α5/26.2.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα «Ορισμός της ελάχιστης και μέγιστης τιμής του συντελεστή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής ως προϋπόθεση εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 και εφεξής», β) της Φ.253.1/53195/Α5/13.5.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα «Καθορισμός αριθμού εισακτέων σπουδαστών στις Σχολές, τα Τμήματα και τις Εισαγωγικές Κατευθύνσεις Τμημάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022», γ) της Φ.251/53234/Α5/13.5.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα «Συντελεστές Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) σχολών, τμημάτων ή εισαγωγικών κατευθύνσεων, καθώς και Συντελεστές Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) ειδικών μαθημάτων και πρακτικών δοκιμασιών για την συμμετοχή των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων στη διαδικασία επιλογής για εισαγωγή στα Α.Ε.Ι., στις Α.Ε.Α., στις σχολές των Α.Σ.Ε.Ι. και Α.Σ.Σ.Υ., στη Σ.Σ.Α.Σ., στις σχολές της Αστυνομικής και Πυροσβεστικής Ακαδημίας, στις Α.Ε.Ν., στις σχολές Δοκίμων Σημαιοφόρων Λιμενικού Σώματος και Λιμενοφυλάκων και στις Α.Σ.Τ.Ε. του Υπουργείου Τουρισμού», δ) της Φ.251/61361/Α5/28.5.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα «Τροποποίηση της υπό στοιχεία Φ.251/25089/Α5/2020 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων «Πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, διαδικασίες και όργανα σχετικά με τις πανελλαδικές εξετάσεις Γενικού Λυκείου από το 2020 και εφεξής, με το «νέο» σύστημα του ν. 4186/2013 (Α´ 193)», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 100 του ν. 4610/2019 (Α´ 70) και με το άρθρο 165 του ν.4635/2019 (Α´ 167)» και ε) της Φ.253/104327/Α5/27.8.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Κύρωση πινάκων εισαγομένων στα Τμήματα/Εισαγωγικές Κατευθύνσεις και στις Σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 των υποψηφίων οι οποίοι συμμετείχαν στις πανελλαδικές εξετάσεις των Γενικών Λυκείων 2021 με το σύστημα εισαγωγής του Ν. 4186/2013 (Α΄ 193), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει». Με την υπό στοιχ. δ΄ προσβαλλόμενη από 28.5.2021, απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων επαναλαμβάνονται, κατ’ ουσίαν, οι ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν με τις διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του ν. 4777/2021, με τις οποίες ορίσθηκε ότι προϋπόθεση για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση είναι να επιτύχει ο υποψήφιος στις πανελλαδικές εξετάσεις βαθμολογική επίδοση ίση ή μεγαλύτερη της Ε.Β.Ε. ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση. Συνεπώς, η απόφαση αυτή κατά το αμφισβητούμενο μέρος της, ως αποδίδουσα ισχύον δίκαιο, κρίθηκε ότι στερείται εκτελεστότητας και, επομένως, ως απαραδέκτως προσβαλλόμενη. Ομοίως, ως απορρίφθηκε η αίτηση κατά το μέρος που προσέβαλλε την υπό στοιχ. β΄ προσβαλλόμενη από 13.5.2021 απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθόσον δεν προβλήθηκαν κατά της πράξης αυτής αυτοτελείς λόγοι ακυρώσεως. Περαιτέρω, οι υπό στοιχ. α΄ και γ΄ προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι κανονιστικές και, ως εκ τούτου, παραδεκτώς προσβάλλονται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όμως, κατόπιν της έκδοσης της 27.8.2021 απόφασης της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων (υπό ε΄) περί κυρώσεως των πινάκων εισαγομένων στα τμήματα και τις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι ως άνω προσβαλλόμενες αποφάσεις έχουν εξαντλήσει το ρυθμιστικό τους περιεχόμενο. Και κρίθηκε ότι ναι μεν η κρινόμενη αίτηση ακύρωσης, κατά το μέρος που στρέφεται κατά της υπουργικής απόφασης με την οποία κυρώθηκε ο πίνακας εισαγομένων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, για τους υποψηφίους οι οποίοι συμμετείχαν στις πανελλαδικές εξετάσεις των Γενικών Λυκείων 2021 ανήκει στην αρμοδιότητα του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, ως στρεφόμενη κατά πράξης που αφορά στην εφαρμογή της εκπαιδευτικής νομοθεσίας για τους μαθητές, σπουδαστές, φοιτητές, υποτρόφους και μετεκπαιδευόμενους· δεδομένου, όμως, ότι η υπό κρίση αίτηση περιορίζεται στην αμφισβήτηση της νομιμότητας των υπό στοιχ. α΄ και γ΄ κανονιστικών αποφάσεων που αποτελούν έρεισμα της τελευταίας προσβαλλόμενης απόφασης, το Δικαστήριο έκρινε ότι, εν προκειμένω, συνέτρεχε νόμιμος λόγος, συνιστάμενος στη σπουδαιότητα των τιθέμενων προς επίλυση με την κρινόμενη αίτηση ζητημάτων, που αφορούν στην εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη συνταγματικότητα του ν. 4777/2021 που μετέβαλε το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με την θέσπιση της Ε.Β.Ε., να κρατήσει και να δικάσει την υπόθεση. Η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 4Β του ν. 4186/2013 με την οποία ορίζεται ως επιπλέον προϋπόθεση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (πέραν του συνόλου των μορίων που συγκεντρώνει ο υποψήφιος στα τέσσερα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα του οικείου επιστημονικού πεδίου), η επίτευξη βαθμολογικής επίδοσης ίσης ή μεγαλύτερης της Ε.Β.Ε. ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση, δεν αντίκειται στα άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 16 του Συντάγματος ούτε στις απορρέουσες από τις διατάξεις αυτές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας κατά την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τούτο διότι, η Ε.Β.Ε. διαμορφώνεται κατ’ αρχήν με κριτήρια ακαδημαϊκά, αντικειμενικά και συναφή με τις πανελλαδικές εξετάσεις, καθόσον ορίζεται ενιαία, προκύπτει δε από τον μέσο όρο των μέσων όρων των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων στα τέσσερα πανελλαδικά μαθήματα ανά επιστημονικό πεδίο, ο οποίος πολλαπλασιάζεται με συντελεστή που καθορίζεται από τα ιδρύματα εισαγωγής με απόφαση της Συγκλήτου κατόπιν πρότασης της σχολής, του τμήματος ή της κατεύθυνσης, εντός του πλαισίου ελάχιστης και μέγιστης τιμής, οι οποίες καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων. Δεν υφίσταται δε αντίθεση στις ως άνω συνταγματικές διατάξεις, και αν ακόμη με το επίδικο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας των υποψηφίων σε σχέση με το σύστημα εισαγωγής που ίσχυε τα προηγούμενα έτη. Συναφώς, απορριπτέος κρίθηκε ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι παραβιάζει την αρχή της αξιοκρατίας η διαμόρφωση της Ε.Β.Ε. με βάση το μέσο όρο των επιδόσεων όλων των υποψηφίων, χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ των υποψηφίων που στοχεύουν σε σχολές όπου συνήθως απαιτείται υψηλή βαθμολογία και αυτών που στοχεύουν σε σχολές με χαμηλή βάση. Τούτο διότι, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 4Γ του ν. 4186/2013, οι υποψήφιοι που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις συμπληρώνουν το μηχανογραφικό δελτίο «πρώτης φάσης», στο οποίο επιλέγουν ορισμένο αριθμό σχολών, τμημάτων ή εισαγωγικών κατευθύνσεων από συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, μετά την ολοκλήρωση των εξετάσεων και τη γνωστοποίηση των βαθμών της τελικής τους επίδοσης στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα. Επομένως, οι υποψήφιοι με τη συμμετοχή τους στις πανελλαδικές εξετάσεις αποβλέπουν στην επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής βαθμολογίας, η οποία, ακολούθως, τους εξασφαλίζει την εισαγωγή στη σχολή ή στο τμήμα της επιλογής τους. Εξάλλου, οι διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος και η συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρχή της αξιοκρατίας επιβάλλουν στο νομοθέτη να οργανώσει σύστημα εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα με επιλογή των υποψηφίων εκείνων οι οποίοι έχουν τα αναγκαία εφόδια για την ενεργό παρακολούθηση της διδασκαλίας που παρέχεται στα ιδρύματα αυτά, η εύρυθμη λειτουργία των οποίων μόνο υπό τον όρο αυτόν είναι δυνατή. Ενόψει των σκοπών της εισαγωγής της Ε.Β.Ε., κρίθηκαν απορριπτέοι οι ισχυρισμοί του αιτούντος ότι η επίδικη ρύθμιση επιδιώκει να εμποδίσει τους υποψήφιους κατά την πρόσβαση στο δημόσιο πανεπιστήμιο παραβιάζοντας τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη υποχρέωση της Πολιτείας για παροχή δωρεάν παιδείας σε όλες της βαθμίδες της, καθώς και οι ισχυρισμοί ότι η θέσπιση της Ε.Β.Ε. δεν παρίσταται πρόσφορο ή συναφές με τον σκοπό που επιδιώκεται μέτρο, καθώς αποκλείει μεγάλο μέρος των μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από τα ΑΕΙ. Περαιτέρω, απορριπτέος κρίθηκε ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι με το άρθρο 34 του ν. 4777/2021 θεσπίστηκε η μέγιστη διάρκεια φοίτησης για τους φοιτητές, μετά το πέρας της οποίας αυτοί διαγράφονται, και, συνεπώς, ο επίμαχος περιορισμός δεν είναι αναγκαίος. Τούτο, αφενός διότι, κατ’ αρχάς, η θέσπιση της Ε.Β.Ε. ως προϋπόθεσης για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και, στη συνέχεια, η θέσπιση μέγιστης διάρκειας φοίτησης αποβλέπουν από κοινού στην ποιοτική αναβάθμιση των σχολών και στη μείωση του ποσοστού των φοιτητών που δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, αφετέρου δε η Ε.Β.Ε. διασφαλίζει, επιπλέον, ότι οι υποψήφιοι για την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση επιλέγουν συνειδητά και όχι τυχαία τμήμα, σχολή ή εισαγωγική κατεύθυνση με αποτέλεσμα να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Εξάλλου, κρίθηκε απορριπτέος, προεχόντως ως αναπόδεικτος, ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι η θέσπιση Ε.Β.Ε. αποτελεί προδήλως μη αναγκαίο μέτρο, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών στο πλαίσιο των οποίων θεσπίστηκε, ειδικότερα δε λόγω της πανδημίας και της αναστολής λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών για ικανό χρονικό διάστημα, της διενέργειας τηλεκπαίδευσης με ανεπαρκείς υποδομές, ιδίως σε περιοχές, όπως στο ... Θηβών Βοιωτίας, όπου διέμενε ο αιτών.