18 Δεκ 2025
Με την υπό κρίση αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση της σιωπηρής απόρριψης της από 31.12.2022 αίτησης «…», εκ της οποίας συνάγεται, κατά τους ισχυρισμούς των αιτούντων, παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας - άρνηση της Διοίκησης να λάβει μέτρα για την προστασία τεσσάρων ιστορικών κτηρίων στην πόλη του Άργους και συγκεκριμένα α) της οικίας Δημ. Τσώκρη (οδός …), β) της οικίας Σπ. Τρικούπη (οδός …), γ) της οικίας Μακρυγιάννη (οδός …), και δ) της οικίας οικογένειας Βλάσση (οδός …, πλατεία Αγ. Αικατερίνης), που έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα με το από 20.7.1982 προεδρικό διάταγμα. Από τις διατάξεις των άρθρων 32 § 4 του Ν. 1337/ 1983 και 1 και 4 του Π.Δ. της 15/28.4.1988 συνάγεται ότι ο χαρακτηρισμός κτηρίου ως διατηρητέου έχει ως συνέπεια την επιβολή υποχρεώσεων στον ιδιοκτήτη του εκτός από αυτές που επιβάλλονται στον ιδιοκτήτη κτηρίου μη διατηρητέου. Οι πρόσθετες δε αυτές υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη διατηρητέου κτηρίου, στις οποίες περιλαμβάνεται και η υποχρέωση αποκατάστασης των διατηρητέων αρχιτεκτονικών στοιχείων του κτηρίου αν αυτά έχουν φθαρεί, απορρέουν ευθέως από τον νόμο, χωρίς να απαιτείται για την ίδρυσή τους ενέργεια ή πράξη της Διοίκησης που να επιβάλλει στον εν λόγω ιδιοκτήτη την υποχρέωση αποκατάστασης των ανωτέρω στοιχείων ή την ολική ανακατασκευή του κτηρίου, κατά περίπτωση. Εξ άλλου, με τις ανωτέρω διατάξεις παρέχεται η εξουσία στα αρμόδια κατά περίπτωση διοικητικά όργανα να επεμβαίνουν εξατομικευμένα, είτε κατόπιν αίτησης ή καταγγελίας είτε αυτεπαγγέλτως, προκειμένου να διατάξουν τη διενέργεια των αναγκαίων δομικών εργασιών ή τη λήψη μέτρων ασφαλείας εκ μέρους των ιδιοκτητών των διατηρητέων, τάσσοντας στους τελευταίους και προθεσμία προς εκπλήρωση των σχετικών εργασιών, καθώς και να εκτελούν τις αναγκαίες εργασίες επί του διατηρητέου κτηρίου αν ο ιδιοκτήτης δεν συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις τους. Και ναι μεν από τις ίδιες διατάξεις δεν μπορεί να συναχθεί ότι ιδρύεται υποχρέωση των ανωτέρω υπηρεσιών προς διενέργεια αυτεπάγγελτων διαρκών τακτικών προληπτικών ελέγχων και αυτοψιών σε όλα τα υφιστάμενα διατηρητέα κτήρια της χωρικής τους αρμοδιότητας για τη διαπίστωση, μεταξύ άλλων, τυχόν κινδύνων σε σχέση με τη στατική και δομική τους ανεπάρκεια, ή υποχρέωση άσκησης διαρκούς επίβλεψης των κτηρίων για τη διαπίστωση του αν διενεργούνται επ’ αυτών εργασίες αποκατάστασης, άλλως υποχρέωση πραγματοποίησης των σχετικών εργασιών από τις υπηρεσίες αυτές. Ωστόσο, όταν αποδεδειγμένα υπάρχει πληροφόρηση των αρμοδίων κατά περίπτωση οργάνων όσον αφορά την επικινδυνότητα διατηρητέου κτηρίου, γεννάται υποχρέωση άσκησης ελέγχου και διενέργειας αυτοψιών επ' αυτού και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, στοιχειοθετείται υποχρέωση διενέργειας συγκεκριμένων εργασιών αποκατάστασης των αρχιτεκτονικών στοιχείων του, με μέριμνα του ιδιοκτήτη, καταρχήν, ή της Διοίκησης, υπό τις τασσόμενες στον νόμο προϋποθέσεις. Επομένως, η μη εξέταση αιτήσεως ενδιαφερομένων προσώπων με την οποία ζητείται η λήψη μέτρων για την προστασία διατηρητέων κτηρίων συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας παραδεκτώς προσβαλλόμενη με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Για την ταυτότητα του λόγου, με αντίστοιχες υποχρεώσεις για την προστασία ακίνητων μνημείων βαρύνονται και οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, κατά τον λόγο των αρμοδιοτήτων τους. Εν προκειμένω, όπως συνάγεται από τις διατάξεις των άρθρων 24 §§ 1 και 6 του Συντάγματος και 3 και 4 (ιδίως παρ. 2 περ. γ΄) της Διεθνούς Σύμβασης της Γρανάδας, που καθιερώνουν τον εγγυητικό ρόλο του Κράτους για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας, καθώς και των άρθρων 11 § 2, 40, 41 και 43 (σε συνδυασμό με το άρθρο 73 § 10) του Ν. 4858/2021, 3, 6 και 9 της ΥΠΠΟ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/27744/ 27.3.2009 απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού, 32 § 4 του Ν. 1337/1983, 1 και 4 του Π.Δ. της 15/28.4.1988, οι Υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Πολιτισμού οφείλουν να εξετάζουν αιτήματα ενδιαφερόμενων πολιτών που υποβάλλονται δυνάμει των ως άνω διατάξεων και να αποφαίνονται επ’ αυτών, κατά τον λόγο των αρμοδιοτήτων τους, με την έκδοση εκτελεστών πράξεων με τις οποίες να διαπιστώνουν, ποια είναι η κατάσταση των προστατευτέων, βάσει της αρχαιολογικής ή πολεοδομικής νομοθεσίας, κτηρίων και να διατάσσουν, εφόσον συντρέχει περίπτωση, την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, αναστήλωσης ή εν γένει προστασίας τους, με μέριμνα των ιδιοκτητών ή της υπηρεσίας, ανάλογα με τις τασσόμενες στον νόμο προϋποθέσεις. Συνεπώς, εν προκειμένω, η Διοίκηση είχε υποχρέωση να επιληφθεί και να εξετάσει την από 31.12.2022 αίτηση των «…» ως προς τη συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων που ορίζονται στις προαναφερθείσες διατάξεις, διαπιστώνοντας ποια είναι η κατάσταση των επίμαχων τεσσάρων κτηρίων της πόλης του Άργους, και διατάσσοντας, εφόσον συντρέχει περίπτωση, την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, αναστήλωσης ή εν γένει προστασίας τους, με μέριμνα των ιδιοκτητών ή της υπηρεσίας, ανάλογα με τις τασσόμενες στον νόμο προϋποθέσεις. Υπό τα δεδομένα, αυτά, κρίθηκε ότι η προσβαλλόμενη σιωπηρή άρνηση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και Πολιτισμού να αποφανθούν επί του ανωτέρω συγκεκριμένου αιτήματος που περιλαμβάνεται στην από 31.12.2022 αίτηση των «…» και επί του οποίου δεν έχουν επιληφθεί, κατά τον λόγο των αρμοδιοτήτων τους, συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, και ότι έπρεπε, ως εκ τούτου, η παράλειψη αυτή να ακυρωθεί, η δε υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη Διοίκηση, προκειμένου να εξετάσει και να αποφανθεί, με ειδική αιτιολογία, επί του επίμαχου αιτήματος λήψης μέτρων προστασίας των ως άνω κτηρίων, προβαίνοντας περαιτέρω στις σχετικές νόμιμες ενέργειες. (Μειοψ.).