Αναζήτηση  |  Online Συνδρομές  |  Επικαιρότητα  |  Με μια ματιά  |  Σχετικά  |  Βοήθεια  |  Συχνές ερωτήσεις  |  Επικοινωνία  |  Sakkoulas.gr

Πρόσφατη νομολογία


 

15 Σεπ 2023

ΣτΕ 1096/2023 Τμ.Α: Ασφάλιση πρόνοιας έμμισθων δικηγόρων παλαιών ασφαλισμένων-Δεν εξαιρούνται από τον κανόνα ασφαλιστικής αντιμετώπισής των ως μισθωτών

Από τη συστηματική ερμηνεία των διατάξεων του ν. 4387/2016 προκύπτει ότι ο νομοθέτης αντιμετωπίζει κατά πλάσμα δικαίου τους έμμισθους δικηγόρους ως μισθωτούς ως προς τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους σε σχέση με το εισόδημα από την πάγια αντιμισθία, που ρητώς εξομοιώνεται από ασφαλιστικής απόψεως με εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, και όσον αφορά το εισόδημα αυτό ισχύει ο κανόνας του επιμερισμού των ασφαλιστικών εισφορών μεταξύ έμμισθου δικηγόρου-ασφαλισμένου και εντολέα-εργοδότη τόσον για τον κλάδο κύριας συντάξεως, όσον και για τους κλάδους επικουρικής ασφαλίσεως και υγειονομικής περιθάλψεως. Το ασφαλιστικό αυτό καθεστώς διατηρείται και υπό το κράτος ισχύος του ν. 4670/2020. Αντιθέτως, δεν προκύπτει ότι βούληση του νομοθέτη ήταν να αντιμετωπίσει με διαφορετικό τρόπο τους έμμισθους δικηγόρους παλαιούς ασφαλισμένους ειδικώς για τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., διότι αν το ήθελε θα το όριζε ρητώς. Η ερμηνεία αυτή των διατάξεων της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016 ως προς την αντιμετώπιση των έμμισθων δικηγόρων παλαιών ασφαλισμένων ως μισθωτών συνάγεται και εξ αντιδιαστολής από τη διάταξη του τρίτου εδαφίου αυτής, με το οποίο εισήχθη ρητώς εξαίρεση για τους μισθωτούς παλαιούς ασφαλισμένους των τομέων πρόνοιας του πρώην Ε.Τ.Α.Π.-Μ.Μ.Ε. (τομείς στους οποίους ασφαλίζονταν μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι) και μάλιστα προβλέφθηκε απόκλιση από τις καταστατικές διατάξεις αυτών μόνον ως προς τη βάση υπολογισμού (και όχι ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής) της εισφοράς. Περαιτέρω, με τις νεότερες διατάξεις των άρθρων 5 του ν. 4578/2018 και 31 του ν. 4670/2020 εισήχθησαν διαφορετικές ρυθμίσεις για τους έμμισθους δικηγόρους σχετικά με το ύψος, τη βάση υπολογισμού και το ποσοστό του επιμερισμού (μεταξύ εντολέα και ασφαλισμένου) της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Συγκεκριμένα, ειδικώς για τους έμμισθους δικηγόρους, (α) για το έτος 2019 με το άρθρο 5 του ν. 4578/2018 ορίσθηκε ότι για τους παλαιούς και νέους ασφαλισμένους η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. ανέρχεται σε ποσοστό 4% (ήτοι ποσοστό εισφοράς ενιαίο για όλους τους έμμισθους δικηγόρους) υπολογιζόμενο επί του εκάστοτε ισχύοντος κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού (ήτοι καθορίσθηκε νέα, ενιαία για όλους τους έμμισθους δικηγόρους, βάση υπολογισμού), η μηνιαία εισφορά δε αυτή επιμερίζεται κατά το ήμισυ μεταξύ εντολέα και ασφαλισμένου (ήτοι 2% για τον εντολέα και 2% για τον ασφαλισμένο) και (β) για το έτος 2020 και εφεξής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 31 του ν. 4670/2020, η εν λόγω μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ανέρχεται για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους στο ποσό που αντιστοιχεί σε μία από τις τρεις προβλεπόμενες ασφαλιστικές κατηγορίες στην οποία ο έμμισθος δικηγόρος κατ’ επιλογή του κατατάσσεται από 1.1.2020. Η μηνιαία αυτή εισφορά επιμερίζεται κατά το ήμισυ μεταξύ εντολέα και ασφαλισμένου (ήτοι 50% για τον εντολέα και 50% για τον ασφαλισμένο). Πάντως και με τις ως άνω νεότερες ρυθμίσεις διατηρείται η από ασφαλιστικής πλευράς αντιμετώπιση των έμμισθων δικηγόρων ως μισθωτών, αφού προβλέπεται επιμερισμός (κατά το ήμισυ) της ασφαλιστικής εισφοράς μεταξύ εντολέα και έμμισθου δικηγόρου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, όσον αφορά την εισφορά για την ασφάλιση πρόνοιας των έμμισθων δικηγόρων για τα έτη 2017 και 2018 είναι εφαρμοστέο το καθεστώς του ν. 4461/2017 και διά παραπομπής από το άρθρο 96 του νόμου αυτού καλούνται σε εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 1868/1989 και της ως άνω κατ’ εξουσιοδότηση αυτής εκδοθείσας κοινής υπουργικής αποφάσεως (κ.υ.α., η οποία εφαρμόζεται σε όλους τους έμμισθους δικηγόρους, δηλαδή τους απασχολούμενους τόσον στο Δημόσιο και στα ν.π.δ.δ. όσον και στον ιδιωτικό τομέα), καθώς και το πλέγμα των διατάξεων που ρύθμιζαν την ετήσια ασφαλιστική εισφορά των έμμισθων δικηγόρων υπέρ του κλάδου πρόνοιας του π. Τ.Π.Δ.Α. Οι προσβαλλόμενες πράξεις Φ.80020/34576/ Δ15.537/7.8.2017 του Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και 28/Δ.ΕΙΣΦ.Μ./160/20.6.2017 του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, κατά το μέρος τους με το οποίο προβλέπεται ρητώς ότι το τρίτο εδάφιο του άρθρου 96 του ν. 4461/2017 (ήτοι το τρίτο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, όπως η περίπτωση αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 96 του ν. 4461/2017) δεν εφαρμόζεται στους παλαιούς ασφαλισμένους στον κλάδο πρόνοιας του πρώην Ε.Τ.Α.Α. έμμισθους δικηγόρους και συνεπώς αυτοί από 1.1.2017 υποχρεούνται να καταβάλλουν την προβλεπόμενη για τους αυτοτελώς απασχολούμενους εισφορά 4% με βάση υπολογισμού τις κατ’ άρθρο 38 του ν. 4387/2016 αποδοχές, θέτουν νέους αντίθετους προς την ισχύουσα από 1.1.2017 (και έως 31.12.2018) νομοθετική ρύθμιση της ως άνω περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016 κανόνες δικαίου. Οι ανωτέρω προσβαλλόμενες πράξεις δεν έχουν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά έχουν αναρτηθεί μόνο στο διαδίκτυο (στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ»). Περαιτέρω, οι πράξεις αυτές κατά το ως άνω πληττόμενο μέρος τους έχουν κανονιστικό χαρακτήρα, διότι θέτουν κατά το μέρος αυτό νέους κανόνες δικαίου αντίθετους προς τη ρύθμιση της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, όπως ίσχυε μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 96 του ν. 4461/2017. Συνεπώς, κατά το μέρος αυτό οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι ανυπόστατες λόγω της μη δημοσιεύσεώς τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ενόψει δε του ανυπόστατου των προσβαλλομένων πράξεων, δεν τίθεται ζήτημα καταργήσεως της δίκης κατά την παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989, λόγω της ισχύος για τα έτη 2019 και 2020 και εφεξής των νεότερων διατάξεων των άρθρων 5 του ν. 4578/2018 και 31 του ν. 4670/2020, αντιστοίχως, ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές πρόνοιας των έμμισθων δικηγόρων, καθόσον δεν νοείται παύση ισχύος πράξεως, η οποία ουδέποτε απέκτησε νόμιμη υπόσταση, όπως οι προσβαλλόμενες πράξεις στην επίδικη περίπτωση. Προεχόντως λοιπόν για τον λόγο αυτόν, οι πράξεις αυτές είναι ακυρωτέες κατά το ως άνω πληττόμενο μέρος τους για λόγους ασφάλειας δικαίου, δεδομένου άλλωστε ότι έχουν ήδη εφαρμοσθεί και πρόκειται να εφαρμοσθούν όσον αφορά τον έλεγχο και την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών πρόνοιας των έμμισθων δικηγόρων για τα έτη 2017 και 2018.

 

 

Σύνδεσμος

 
ΣτΕ 1096/2023 Τμ.Α - Πλήρες κείμενο