Πρόσφατη νομολογία
28 Μαΐ 2020
ΟλΣτΕ 709/2020: Οι νομοθετικές διατάξεις που ρυθμίζουν την εξαγορά δημοσίων κτημάτων από αυθαιρέτως κατέχοντες είναι αντίθετες προς το Σύνταγμα
Ο νομοθέτης, εκτιμώντας εν προκειμένω ως θεμιτό δημόσιο σκοπό κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής τη διευθέτηση των σχέσεων μεταξύ του Κράτους και των αυθαιρέτως κατεχόντων δημόσιες εκτάσεις τις οποίες διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προέκρινε, ως τρόπο επίτευξης του σκοπού αυτού, τη νομιμοποίηση των παρανόμως δημιουργηθεισών (πριν από την 5.6.1993) και επί μακρόν διατηρουμένων πραγματικών καταστάσεων, με την απευθείας, χωρίς δημοπρασία, εκποίηση των εκτάσεων αυτών σε αυθαίρετους κατόχους τους. Η θεσπιζόμενη, με τις ρυθμίσεις του άρθρου 23 του ν. 4061/2012, εν λόγω νομιμοποίηση παρίσταται, κατά τα ανωτέρω, γενικευμένη και ασύνδετη προς πρόσθετες προϋποθέσεις συναρτώμενες με τον τρόπο της αυθαίρετης κατοχής και, κατά συνεκδοχή, με τη χρήση, το μέγεθος και τη σημασία των κατεχόμενων εκτάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής τους και, ως εκ τούτου, κατατείνει στην πρόσδοση κυριότητας σε αυθαίρετους κατόχους των εκτάσεων αυτών κατόπιν εξαγοράς τους και στη συνακόλουθη αποξένωση του Δημοσίου από την περιουσία του χωρίς να εξυπηρετείται συντρέχων κατά το Σύνταγμα σκοπός δημοσίου συμφέροντος. Η επίμαχη όμως νομοθετική ρύθμιση δεν είναι συνταγματικώς ανεκτή, καθόσον αυτή, μη εξαντλούμενη σε εισπρακτικούς σκοπούς, αν και δεν παραγνωρίζεται η δυσμενής δημοσιονομική συγκυρία στην οποία ευρίσκεται η Χώρα από το έτος 2010, πρωτίστως υπαγορεύθηκε από την ανάγκη αντιμετώπισης της εν τοις πράγμασι μακροχρόνιας αυθαίρετης κατοχής δημόσιων εκτάσεων καθώς και από τη διαχρονική αναποφασιστικότητα του Κράτους σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του υπαρκτού αυτού προβλήματος και, εντεύθεν, την έλλειψη ενεργού βούλησής του να προασπίσει, κατά νόμον, τα απορρέοντα από την κυριότητα δικαιώματά του και, επομένως, την αποδοχή από το Κράτος πραγματικών καταστάσεων που δημιουργήθηκαν από παρανόμως ενεργούντες, σε αντίθεση προς τους νομοταγείς, πολίτες, η οποία ενέχει παραδοχή εκ μέρους της νομοθετικής εξουσίας της αδυναμίας λειτουργίας του κράτους δικαίου. Ειδικότερα, οι επίμαχες ρυθμίσεις του άρθρου 23 του ν. 4061/2012, κατ’ εφαρμογή των οποίων εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη, αντίκεινται στις συνταγματικές αρχές του κράτους δικαίου (άρθρο 25 παρ. 1) και της ισότητας των πολιτών ενώπιον του νόμου (άρθρο 4 παρ. 1). Και τούτο διότι, σύμφωνα με τα ανωτέρω, οι εν λόγω ρυθμίσεις ευνοούν αδικαιολογήτως τους αυθαιρέτως κατέχοντες δημόσιες εκτάσεις τις οποίες διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επιτρέποντάς τους να τις εξαγοράσουν, θέτοντας αυτούς σε πλεονεκτική θέση έναντι όσων δεν προέβησαν αυτογνωμόνως σε κατάληψη των εν λόγω εκτάσεων και, εντεύθεν, επιβραβεύοντας την αυθαίρετη κατοχή, χρήση και κάρπωση αυτών, χωρίς να συντρέχει κανένας συνταγματικώς ανεκτός δικαιολογητικός λόγος. Ως αντισυνταγματικές, επομένως, οι επίμαχες διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4061/2012 είναι ανίσχυρες και, ως εκ τούτου, μη εφαρμοστέες. Για τον λόγο, συνεπώς, αυτόν οι ως άνω διατάξεις δεν είναι δυνατόν να παράσχουν νόμιμο έρεισμα για την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων με αντικείμενο την απευθείας εκποίηση ή την άρνηση απευθείας εκποίησης δημόσιων εκτάσεων σε αυθαιρέτως κατέχοντες. (Μειοψ.).
Σύνδεσμος
ΟλΣτΕ 709/2020 - Πλήρες κείμενο
