Πρόσφατη νομολογία
11 Οκτ 2021
ΟλΣτΕ 1364/2021: Συνταγματικότητα του άρθρου 48 Ν. 4685/2020 σχετικά με τους υπό έγκριση δασικούς χάρτες της Χώρας
Το άρθρο 24 του Συντάγματος εγγυάται τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος ως αειφόρου και ορίζει, κατά την έννοιά του, ότι οι επικίνδυνες για το περιβάλλον ανθρώπινες δραστηριότητες οφείλουν να οργανώνονται μόνον ως μέρος της “χωροταξικής αναδιάρθρωσης της Χώρας”, η οποία προκειμένου να είναι βιώσιμη, πρέπει να σέβεται και να προασπίζει το περιβάλλον. Έτσι, η ταυτόχρονη θεσμοθέτηση του Δασολογίου και του Κτηματολογίου από το συντακτικό νομοθέτη, και, μάλιστα, στο ίδιο άρθρο 24 του Συντάγματος, εκφράζει την αντίληψη ότι αυτά συμβάλλουν και, μάλιστα, ουσιωδώς, στο συνταγματικό ζητούμενο του συνδυασμού της προστασίας του περιβάλλοντος με την ορθολογική διάταξη στο χώρο των δραστηριοτήτων που το απειλούν. Οι δασικοί χάρτες καταρτίζονται βάσει - πέραν των αεροφωτογραφιών - και διοικητικών πράξεων, οι οποίες καθόριζαν άλλες χρήσεις για ορισμένες εκτάσεις κατά το παρελθόν, ιδίως, μάλιστα, προ του Συντάγματος του 1975. Η διατήρηση του δασικού χαρακτήρα των εκτάσεων που προσέλαβαν το χαρακτήρα αυτό με οποτεδήποτε εκδοθείσα διοικητική πράξη -σαφούς περιεχομένου ή, αντιστρόφως, η προστασία της μη δασικής χωρικής ταυτότητας εκτάσεων, οι οποίες αφιερώθηκαν στην εξυπηρέτηση άλλου σκοπού με διοικητική πράξη εξοπλισμένη με το τεκμήριο της νομιμότητας, εκδοθείσα, μάλιστα, πριν από τις 11.6.1975, οπότε τέθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα του 1975, όχι απλώς δεν αντιστρατεύεται τη συνταγματική νομιμότητα, αλλά, αντιθέτως, τη διασφαλίζει, διευκολύνοντας την εξισορρόπηση της αειφορίας του περιβάλλοντος με τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης, δηλαδή το συνταγματικό ζητούμενο της χωροταξικής αναδιάρθρωσης. (Μειοψ.). Από τη δασική νομοθεσία εξαιρούνται και, άρα, δεν εμφανίζονται στους χάρτες ως δασικές, οι περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ακόμη και μετά το Σύνταγμα του 1975, μόνον, όμως, εφόσον η ίδρυσή τους έχει επιτραπεί βάσει διοικητικών πράξεων. Αντίστοιχες είναι και οι σχετικές ρυθμίσεις του νόμου για περιοχές που εντάσσονται σε εγκεκριμένα σχέδια πόλεων ή περιλαμβάνονται εντός οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν καθορισθεί με διοικητικές πράξεις σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έστω και μετά την ισχύ του Συντάγματος του 1975. Το σύστημα που καθιερώνεται από το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 και την κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθείσα προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση, δεν προσκρούει σε καμία συνταγματική διάταξη. Τούτο, για τρεις λόγους: Πρώτον, διότι συμβάλλει, κατά τα εκτιθέμενα στη δέκατη ένατη σκέψη, στην αξιοπιστία των καταγραφομένων στους δασικούς χάρτες και, κατά συνεκδοχή, στο Δασολόγιο, γεωχωρικών δεδομένων, επιτρέποντας στο Κράτος να φέρει σε αίσιο πέρας όλες τις δημόσιες αποστολές και πολιτικές που εξαρτώνται από τη χρήση του χώρου, μεταξύ των οποίων σημαντική θέση κατέχει η ίδια η προστασία των δασών, υπαρκτών και εξομοιουμένων προς αυτά, δηλαδή κηρυγμένων ως αναδασωτέων (άρθρο 117 παρ. 3 Συντ.), τα οποία η Πολιτεία είτε δεν κατόρθωσε να προστατέψει και έχουν ήδη καταστραφεί, είτε έχουν, προς το παρόν, διασωθεί, αλλά υφίστανται σοβαρές πιέσεις. Η σωτηρία και αναγέννησή τους, όμως, απαιτεί μακρόπνοο προγραμματισμό και προβλέψιμη διάταξη των απειλητικών γι’ αυτά δραστηριοτήτων. Δεύτερον, διότι η ίδια η γεωργία αποτελεί κατ’ εξοχήν παράδειγμα θεμιτής μεταβολής, και του προορισμού ακόμη των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων, μνημονευόμενη ρητώς στο άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι δεν επιχειρείται αυθαιρέτως, ενόψει, προδήλως, της τεράστιας ιστορικής σημασίας της αγροτικής δραστηριότητας, αλλά και των λοιπών πρωτογενών δραστηριοτήτων, για την οικονομική ανόρθωση της Χώρας και τον επισιτισμό του πληθυσμού της κατά τη διάρκεια ή μετά τη λήξη ασταθών ιστορικών περιόδων, γνωστών κατά την κοινή πείρα και σε επίγνωση των οποίων τελούσε και ο συντακτικός νομοθέτης. Τρίτον, διότι, εν πάση περιπτώσει, οι προϋποθέσεις αποσύνδεσης εκτάσεων από τη δασική νομοθεσία που θέτει το άρθρο 48 του εξουσιοδοτικού ν. 4685/2020 και η προσβαλλόμενη απόφαση, ιδίως δε το γεγονός ότι η αποσύνδεση αυτή τίθεται υπό τη διαρκή αίρεση της διατήρησης της χρήσης, για την οποία εκδόθηκε η διοικητική πράξη, διασφαλίζουν επαρκώς ότι η αφιέρωση της έκτασης σε άλλο, πλην του δασικού, σκοπό δεν υπερβαίνει το τασσόμενο από το Σύνταγμα όριο. Ωστόσο, οι διατάξεις της προσβαλλόμενης ΥΑ που εξαιρούν από τη δασική νομοθεσία εκτάσεις για τις οποίες είχαν εκδοθεί οικοδομικές άδειες, στην περίπτωση που αυτές δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί είναι ακυρωτέες Τυχόν εφαρμογή της διάταξης αυτής θα επέτρεπε την εκχέρσωση δασικών εκτάσεων, για πρώτη φορά σήμερα, με σκοπό την ανέγερση κτιρίων, γεγονός αντίθετο με την ήδη ισχύουσα συνταγματική προστασία των δασών. Επίσης ακυρωτέα κρίνεται η εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία περιοχών εντός οικισμών, που είχαν οριοθετηθεί με απρόσφορες ρυθμίσεις ή διοικητικές εγκυκλίους και όχι σύμφωνα με την πάγια σχετική νομοθεσία.
Σύνδεσμος
ΟλΣτΕ 1364/2021 - Πλήρες κείμενο
