Πρόσφατη νομολογία
26 Απρ 2024
ΕΣΡ 35/2024: Πρόστιμο 160.000 ευρώ σε Youtuber για προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και έμμεση ενθάρρυνση βίας κατά ΑμεΑ
Αντικείμενο της προς συζήτηση ενώπιον του ΕΣΡ υπόθεσης, σε συνέχεια των υποληφθεισών καταγγελιών, αποτελεί η εξέταση της περίπτωσης παραβίασης της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας με την προβολή και ανάρτηση οπτικοακουστικού περιεχομένου που φέρεται ότι προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, θέτει σε κίνδυνο την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων, προβάλλει σκηνές φυσικής και λεκτικής βίας και ενθαρρύνει έμμεσα τη βία και το μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων. Ειδικότερα, ο εγκαλούμενος, ιδιώτης και διαθέτων κανάλι με το όνομα «...» στην πλατφόρμα YouTube, έχει προβάλλει από τις 31.5.2021 έως τις 8.11.2023 οπτικοακουστικό περιεχόμενο σε απευθείας, μέσω του ηλεκτρονικού καναλιού που είχε στην πλατφόρμα του YouTube, το οποίο λειτουργούσε με μηνιαίες συνδρομές και διέθετε κατάλογο με τις προβληθείσες εκπομπές, με οργάνωση κατά χρονολογική σειρά και με τρόπο που τις καθιστούσε ελευθέρως προσβάσιμες στους ενδιαφερόμενους χρήστες. Περαιτέρω, απουσίαζε η σήμανση καταλληλότητας στις εκπομπές αυτές, ενώ δεν ελεγχόταν με μέσα εξακρίβωσης της ηλικίας και άλλα τεχνικά μέτρα η τυχόν ανηλικότητα των προσώπων που επιθυμούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση στο περιεχόμενο αυτό. Από τον έλεγχο προέκυψε ότι τα συμμετέχοντα στις εκπομπές πρόσωπα καλούνταν, έπειτα από πληρωμή των χρηστών που παρακολουθούσαν, να προβούν σε συγκεκριμένες πράξεις, πολλές από αυτές προσβλητικές για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ενώ σημειώνεται ότι σε μερικές από αυτές πρωταγωνιστούσαν πρόσωπα που φαίνονταν να μην είναι πνευματικά σε θέση να υπερασπιστούν αποτελεσματικά τον εαυτό τους, τα οποία υφίσταντο συνήθως τις πιο εξευτελιστικές για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια συμπεριφορές. Συγκεκριμένα, τα πρόσωπα αυτά (αλλά ενίοτε και κάποιοι άλλοι από τους συμμετέχοντες) εμπλέκονταν σε καβγάδες, με ανταλλαγή ύβρεων και άσκηση σωματικής βίας, ενώ είχαν υποστεί λεκτικές προσβολές αλλά και απειλές από το πρόσωπο που λειτουργούσε και εκμεταλλευόταν το ηλεκτρονικό κανάλι, το οποίο ενίοτε ασκούσε εναντίον τους και σωματική βία. Οι συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες του ΕΣΡ προβλέπουν τον άμεσο κρατικό έλεγχο επί της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης, ο οποίος στοχεύει -μεταξύ άλλων- στην προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας και στον σεβασμό της προσωπικότητας και της αξίας των εν λόγω προσώπων, και την ενδεχόμενη επιβολή, σε περίπτωση παραβάσεων, των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Επιπρόσθετα, η νομολογία του ΣτΕ (αποφάσεις υπ’ αριθ. 1349/2023 και 1350/2023) έχει κρίνει ότι η ελεγκτική και κυρωτική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ασκείται και επί των παρόχων που μεταδίδουν οπτικοακουστικό περιεχόμενο μέσω ηλεκτρονικών ιστοτόπων. Ωστόσο, για το αν ενδεχομένως προκύπτει ερμηνευτικώς και επί των παρόχων που προβαίνουν σε μια τέτοια μετάδοση, χωρίς να είναι ταυτοχρόνως ιδιοκτήτες παραδοσιακών τηλεοπτικών σταθμών, κάποια ευρύτερη αρμοδιότητα ελέγχου και επιβολής κυρώσεων για το ΕΣΡ, αποφασίστηκε η αποστολή σχετικού προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκή Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται ότι η προβολή περιεχομένου που ενθαρρύνει, έστω και έμμεσα, τη βία και το μίσος κατά πληθυσμιακών ομάδων είναι επιβλαβής για την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων, καθότι πρόκειται για προβολή προτύπων και συμπεριφορών που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξία και προσωπικότητα. Μάλιστα, είναι νομικώς αδιάφορο το αν τα άτομα που πρωταγωνιστούσαν στις επιβλαβείς για την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων προβολές ενεργούσαν οικειοθελώς και το αν είχαν χαρακτηριστεί ως άτομα με ειδικές ανάγκες. Ο πάροχος περιεχομένου υποχρεούται από τον νόμο να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των ανηλίκων από ακατάλληλο οπτικοακουστικό περιεχόμενο, δεδομένου ότι το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα, καθιστώντας αδύνατη τη μετάθεση της σχετικής ευθύνης τους στους γονείς των ανηλίκων, οι οποίοι άλλωστε χρειάζονται πληροφόρηση για να κρίνουν ποιο περιεχόμενο είναι ακατάλληλο για παρακολούθηση από ανηλίκους. Το ΕΣΡ έκρινε, συνυπολογίζοντας τη βαρύτητα και την επαναληπτικότητα της παράβασης του εγκαλουμένου, την αναγκαιότητα επιβολής προστίμου συνολικού ύψους 160.000 ευρώ για την προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και για την έμμεση ενθάρρυνση της βίας και του μίσους κατά πληθυσμιακών ομάδων, βάσει ιδίως της πνευματικής και σωματικής υστέρησης των μελών τους.
Σύνδεσμος
ΕΣΡ 35/2024 - Πλήρες κείμενο
