6 Ιουν 2025
Στο ΔΕΕ κατατέθηκαν δύο αιτήσεις προδικαστικής απόφασης και συγκεκριμένα, η πρώτη από το Juzgado de lo Social n° 3 de Pamplona (δικαστήριο εργατικών και κοινωνικοασφαλιστικών διαφορών αριθ. 3 Παμπλόνα, Ισπανία) και η δεύτερη από το Tribunal Superior de Justicia de Madrid (ανώτερο δικαστήριο Μαδρίτης, Ισπανία), στο πλαίσιο των δικών UV (C 623/23), XXX (C 626/23) κατά Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS). Οι υπό κρίση αιτήσεις προδικαστικής απόφασης αναφέρονται στην ερμηνεία της Οδηγίας 79/7/ΕΟΚ, σχετικά με την προοδευτική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, και ειδικότερα έχουν ως αντικείμενο την άρνηση του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικής Ασφάλισης (Ισπανία) να τους χορηγήσει προσαύξηση σύνταξης, η οποία προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο προς όφελος των γυναικών και των ανδρών που έχουν αποκτήσει ένα ή περισσότερα τέκνα, με τη διαφοροποίηση ότι η χορήγηση στους άνδρες υπόκειται σε πρόσθετες προϋποθέσεις. Η αρχή της ίσης μεταχείρισης, όπως αναφέρεται στην Οδηγία, συνεπάγεται την απουσία κάθε διάκρισης που βασίζεται στο φύλο, είτε άμεσα είτε έμμεσα, σε συσχετισμό ιδίως με την οικογενειακή κατάσταση και ιδιαίτερα όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής των συστημάτων και τους όρους πρόσβασης στα συστήματα αυτά, την υποχρέωση καταβολής εισφορών και τον υπολογισμό των εισφορών και τον υπολογισμό των παροχών, συμπεριλαμβανομένων των προσαυξήσεων λόγω συζύγου και προστατευομένου προσώπου και τις προϋποθέσεις διαρκείας και διατήρησης του δικαιώματος επί των παροχών. Σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ, όταν εντοπίζεται διάκριση αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης και ενόσω δεν έχουν ληφθεί μέτρα προς αποκατάσταση της ίσης μεταχείρισης, η τήρηση της αρχής της ισότητας μπορεί να εξασφαλιστεί μόνον με τη χορήγηση, στα άτομα της ευρισκόμενης σε δυσμενέστερη θέση κατηγορίας, των πλεονεκτημάτων των οποίων απολαύουν τα άτομα της ευνοούμενης κατηγορίας. Επισημαίνεται ότι, όσον αφορά την επίδικη προσαύξηση σύνταξης, η εφαρμογή στον πατέρα του ίδιου καθεστώτος με εκείνο που ισχύει για τη μητέρα συνεπάγεται τη χορήγηση της προσαύξησης σε αυτόν και, συγχρόνως, την παύση καταβολής της προσαύξησης που χορηγείται στη μητέρα, διότι η εθνική ρύθμιση προβλέπει ότι η εν λόγω προσαύξηση μπορεί να χορηγηθεί σε έναν μόνον γονέα (εκείνον που λαμβάνει τη χαμηλότερη σύνταξη). Ωστόσο, η παύση καταβολής της προσαύξησης αυτής δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καθιστά άνευ πρακτικής αποτελεσματικότητας τη διαπίστωση ότι η εθνική ρύθμιση δυνάμει της οποίας ο πατέρας στερείται της ίδιας προσαύξησης εισάγει διάκριση. Το ΔΕΕ κατέληξε στην κρίση ότι η Οδηγία 79/7/ΕΟΚ, περί της προοδευτικής εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, ιδίως τα άρθρα 4 και 7 § 1 στοιχ. βʹ, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα του άρθρου 23 του ΧΘΔ, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση δυνάμει της οποίας, προκειμένου να μειωθεί το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης λόγω ανατροφής τέκνων, χορηγείται προσαύξηση σύνταξης στις γυναίκες που λαμβάνουν ανταποδοτική σύνταξη γήρατος και έχουν αποκτήσει ένα ή περισσότερα τέκνα, ενώ η χορήγηση της προσαύξησης αυτής στους άνδρες που τελούν στην ίδια κατάσταση υπόκειται σε πρόσθετες προϋποθέσεις, όπως το να έχει διακοπεί ή επηρεαστεί η επαγγελματική σταδιοδρομία τους λόγω της γέννησης ή της υιοθεσίας των τέκνων τους. Η Οδηγία 79/7 έχει την έννοια ότι σε περίπτωση κατά την οποία απορρίπτεται η αίτηση πατέρα για τη χορήγηση προσαύξησης σύνταξης δυνάμει εθνικής ρύθμισης που κρίνεται ότι συνιστά άμεση διάκριση λόγω φύλου, κατά την έννοια της οδηγίας αυτής, και, πρέπει, ως εκ τούτου, να χορηγηθεί στον πατέρα η εν λόγω προσαύξηση κατ’ εφαρμογήν των προϋποθέσεων που ισχύουν για τις μητέρες, η χορήγησή της στον πατέρα μπορεί κάλλιστα να έχει ως συνέπεια την παύση καταβολής της προσαύξησης σύνταξης που χορηγείται στη μητέρα, λαμβανομένου υπόψη ότι, κατά τη ρύθμιση αυτή, η προσαύξηση μπορεί να χορηγηθεί μόνον σε εκείνον από τους γονείς που λαμβάνει τη χαμηλότερη σύνταξη γήρατος και ο γονέας αυτός είναι ο πατέρας.