5 Οκτ 2023
Με τη διάταξη του άρθρου 469 του νέου ΠΚ, ορίζεται ότι για τον προσδιορισμό της ποινικής ευθύνης ενός προσώπου για το έγκλημα της μη καταβολής χρεών προς το δημόσιο κατ’ άρθρ. 25 παρ. 1 του Ν. 1882/1990, δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται χρέη από αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρ. 66 ΚΦΔ.
Κατά τη γνώμη της πλειοψηφίας, κρίθηκε ότι με τη χρησιμοποίηση από τον νομοθέτη στο άρθρο 469 ΠΚ του ευρύτερου όρου «αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του ΚΦΔ», σε αντιδιαστολή με τον στενότερο όρο «εγκλήματα φοροδιαφυγής» που χρησιμοποιεί ο νομοθέτης στο ίδιο το άρθρο, σαφώς συνάγεται η βούλησή του να συμπεριλαμβάνεται κάθε χρέος ανεξαρτήτως του ύψους του οφειλόμενου ποσού, δηλαδή είτε πρόκειται για φορολογική παράβαση, είτε για έγκλημα – ποινική παράβαση. Άλλως, ακόμη και οι φορολογικές παραβάσεις που δεν συνιστούν ποινικό αδίκημα λόγω του χαμηλότερου ύψους του οφειλόμενου ποσού, δεν θα πρέπει να συνυπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ευθύνης του προσώπου για την πράξη της μη καταβολής χρεών. Τούτο συνάγεται και εξ αντιδιαστολής, αφού ο νομοθέτης δεν θα ήθελε αυτές οι παραβάσεις, συναθροιζόμενες μεταξύ τους ή με άλλα χρέη, να υπάγονται εντέλει στην διάταξη του άρθρου 25 του Ν. 1882/1990 και να καθίστανται αξιόποινες ακόμη και από το πρώτο ευρώ.
Εν προκειμένω, ο Άρειος Πάγος δέχτηκε κατά πλειοψηφία την αναίρεση, λόγω εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής της ποινικής διάταξης του άρθρου 469 ΠΚ, της καταδικαστικής απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών, με την οποία είχε επιβληθεί στον κατηγορούμενο ποινή φυλάκισης 8 μηνών για την πράξη της μη καταβολής χρεών. Ειδικότερα κρίθηκε ότι, το δικαστήριο της ουσίας εσφαλμένα είχε συνυπολογίσει στα χρέη που δεν κατέβαλε ο κατηγορούμενος οφειλές από φόρο εισοδήματος, τέλος επιτηδεύματος, ΕΕΤΗΔΕ, ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ που δεν θα μπορούσαν αυτοτελώς να θεμελιώσουν έγκλημα τυποποιούμενο στο άρθρο 66 ΚΦΔ, αφού δεν υπερέβαιναν κατ’ έτος το οριζόμενο στο άρθρο αυτό ποσό. Ειδικά δε όσον αφορά την μη καταβολή στο δημόσιο από τον κατηγορούμενο ποσού που αφορούσε εκχώρηση μισθωμάτων, καίτοι δεν τυποποιείται στο άρθρο 66 ΚΦΔ, κρίθηκε ότι πάλι έχει καταστεί ανέγκλητη, καθόσον το ύψος της δεν υπερβαίνει το όριο των 100.000 ευρώ.
Κατά την άποψη ενός μέλους του Δικαστηρίου ωστόσο, η διάταξη του άρθρου 469 ΠΚ ως προς τα μη υπολογιζόμενα χρέη στο άρθρο 25 του Ν. 1882/1990, εφαρμόζεται μόνο όταν στον πίνακα χρεών συμπεριλαμβάνονται χρέη που αποτελούν αυτοτελώς και φορολογικό αδίκημα τυποποιούμενο στο άρθρο 66 ΚΦΔ, δηλαδή εφόσον υπερβαίνουν το οριζόμενο εκεί ύψος ανά διαχειριστικό έτος. Η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος δεν θίγεται ως προς άλλες απαιτήσεις του Δημοσίου, για τις οποίες δεν υπάρχει ποινική προστασία, όπως σε περίπτωση που τα ποσά είναι μικρότερα από τα οριζόμενα στο άρθρο 66. Έτσι από την αποτροπή της διπλής τιμώρησης στην οποία αποσκοπούσε ο νομοθέτης, καταλήγουμε στην παντελή ατιμωρησία του φοροδιαφεύγοντος όταν οι φορολογικές παραβάσεις δεν στοιχειοθετούν φορολογικό αδίκημα. Κατά την άποψη αυτή, τα ως άνω χρέη συναθροιζόμενα με την μη καταβολή ποσού που αφορά την εκχώρηση μισθωμάτων, σχηματίζουν το διαγραφόμενο από τη διάταξη του άρθρου 25 Ν. 1882/1990 ποσοτικό όριο των 100.000 ευρώ και θα έπρεπε να τιμωρηθούν.