Πρόσφατη νομολογία
28 Μαρ 2024
ΣτΕ 373/2024 Τμ.Δ: Αρμοδιότητα ΣτΕ επί διαφορών επί αξιοποίησης ακινήτων με εν μέρει κοινόχρηστο χαρακτήρα από το ΤΑΙΠΕΔ-Παραπομπή στην 7μελή σύνθεση
Με την υπό κρίση αίτηση ζητήθηκε η ακύρωση της από 23.1.2023 Πρόσκλησης της Α.Ε. «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου» με τίτλο: «Πρόσκληση υποβολής προσφοράς για την πώληση γεωτεμαχίου με Α.Β.Κ. ... στη Νέα Ηράκλεια του Δήμου Νέας Προποντίδος στο Νομό Χαλκιδικής (εκτάσεως 27.177.15 τ.μ.)». Με τον Ν. 4389/2016 η κυριότητα και η νομή όλων των ακινήτων του ΤΑΙΠΕΔ μεταβιβάστηκαν στην ΕΤΑΔ, με την εξαίρεση ορισμένων πραγμάτων, για τα οποία ο νομοθέτης όρισε ότι παραμένουν στην κυριότητα του ΤΑΙΠΕΔ. Με τα δεδομένα αυτά το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχει την εξουσία αξιοποίησης κοινοχρήστων πραγμάτων. Η διαχείριση πραγμάτων που δεν χαρακτηρίζονται ως πράγματα «εκτός συναλλαγής» κατά το άρθρο 966 του Αστικού Κώδικα και δεν υπάγονται στη δημόσια κτήση αποτελεί διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου. Η εντός των νομίμων ορίων διαχειριστική δράση των οικείων φορέων, καθώς και οι επιχειρούμενες εντός των ορίων αυτών πράξεις τους, εντάσσονται στον χώρο του ιδιωτικού δικαίου, οι δε διαφορές που γεννώνται από τις πράξεις αυτές είναι ιδιωτικές και υπάγονται στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων. Αν, αντιθέτως, οι πράξεις διαχειρίσεως αφορούν τη δημόσια κτήση, η οποία περιλαμβάνει πράγματα εκτός συναλλαγής, που επιτελούν δημοσίους σκοπούς, τότε οι πράξεις αυτές ανήκουν στον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και είναι εκτελεστές διοικητικές πράξεις, ακόμη και όταν η οικεία αρμοδιότητα ανατίθεται ή ασκείται από φορείς που οργανώνονται ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ανήκουν ή συνδέονται, πάντως, με το Κράτος ή άλλο δημόσιο οργανισμό. Οι φορείς αυτοί, κατά την άσκηση των εν λόγω αρμοδιοτήτων δημόσιας εξουσίας, δρουν ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οι πράξεις τους είναι εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Περαιτέρω, με την 2375/2022 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι, με βάση τον χαρακτηρισμό του «παλαιού αιγιαλού» ως ανήκοντος στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, διαφορές που ανακύπτουν από επιχειρούμενη εκποίηση ακινήτου προερχόμενου από ζώνη «παλαιού αιγιαλού» εξακολουθούν να ανήκουν στον χώρο του ιδιωτικού δικαίου, εάν ο παλαιός αιγιαλός δεν καταλαμβάνεται από τη νεότερη ρύθμιση του Ν. 4607/2019, που του προσδίδει τον χαρακτήρα του κοινόχρηστου πράγματος. Εν προκειμένω, η προσβαλλόμενη Πρόσκληση του ΤΑΙΠΕΔ αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, που προσβάλλεται με αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας από τον αιτούντα Δήμο, ο οποίος είναι τρίτος σε σχέση με την διαγωνιστική διαδικασία, διότι από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στο προς μεταβίβαση ακίνητο περιλαμβάνεται κοινόχρηστο πράγμα και δη ρέμα. Εξάλλου, η μεταβίβαση της κυριότητας του επίμαχου γεωτεμαχίου από το Ελληνικό Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ με την υπ’ αριθ. 247/4.3.2014 απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων δεν μετέβαλε τον χαρακτήρα του ρέματος ως κοινοχρήστου πράγματος. Η εκδοθείσα εν συνεχεία απόφαση ανακήρυξης πλειοδότη λογίζεται ως συμπροσβαλλόμενη με την Πρόσκληση, που αποτελεί την πρώτη πράξη της σύνθετης διοικητικής ενέργειας, και όχι ως μόνη παραδεκτώς προσβαλλόμενη, όπως έχει γίνει μέχρι τώρα δεκτό από τμήμα της νομολογίας, διότι τούτο θα προϋπέθετε την ενσωμάτωση της Πρόσκλησης στην τελική πράξη της σύνθετης διοικητικής ενέργειας, ήτοι στην ανακήρυξη του πλειοδότη. Δεν είναι, όμως, νοητή η ενσωμάτωση κανονιστικής πράξης σε ατομική ως εκ της διαφορετικής φύσης τους. Η προκρινόμενη λύση, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση προσβολής Πρόσκλησης υποβολής προσφοράς η εκδιδόμενη εν συνεχεία πράξη ανακήρυξης πλειοδότη λογίζεται ως συμπροσβαλλόμενη, έχει την έννοια ότι η Πρόσκληση διατηρεί την ισχύ και την εκτελεστότητά της και μετά την έκδοση της πράξης ανακήρυξης πλειοδότη και μπορεί να αποτελέσει το έρεισμα για την έκδοση άλλων πράξεων, όπως οι πράξεις, με τις οποίες επαναλαμβάνεται η ακυρωθείσα διαδικασία ή η πράξη, με την οποία ανακαλείται η κατακυρωτική, διότι εκδόθηκε κατά παράβαση όρου της Πρόσκλησης. (Μειοψ.). Το ΤΑΙΠΕΔ παρανόμως επιχειρεί τη μεταβίβαση του συνόλου του επίμαχου ακινήτου υπολαμβάνοντας ότι πρόκειται για πρώην δημόσιο κτήμα (παλαιός αιγιαλός) που ανήκει στο σύνολό του στην ιδιωτική του περιουσία, παρά το γεγονός ότι μέρος του κτήματος αυτού περιλαμβάνει ρέμα, το οποίο είναι εκ της φύσεώς του πράγμα εκτός συναλλαγής (κοινόχρηστο) και, συνεπώς, δεν δύναται να μεταβιβαστεί κατά κυριότητα από το ΤΑΙΠΕΔ σε ιδιώτη. Για τον λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα. Ωστόσο, ενόψει της μείζονος σπουδαιότητας: α) της δικονομικής αντιμετώπισης της πράξης ανακήρυξης πλειοδότη σε σχέση με την προσβαλλόμενη πρόσκληση και β) του εάν το επίμαχο ρέμα εξακολουθεί να διατηρεί τον χαρακτήρα του ως κοινοχρήστου και μετά την υπ’ αριθ. 247/4.3.2014 απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων και του χαρακτήρα της κρινόμενης διαφοράς ως ιδιωτικής ή διοικητικής, το Τμήμα έκρινε ότι η υπόθεση έπρεπε να παραπεμφθεί στην επταμελή σύνθεση.
Σύνδεσμος
ΣτΕ 373/2024 Τμ.Δ - Πλήρες κείμενο
